احتمال به زیر آب رفتن آثار باستانی خداآفرین

به گزارش خبرنگار مهر در تبریز، بر اساس اظهار نظر کارشناسان، پس از آبگیری سد خداآفرین تعدادی از محوطه های باستانی متعلق به تمدن " کرا- ارس" و سکونت گاههای منحصر به فرد آن به زیر آب خواهد رفت.

در این میان پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی اقدام به تعیین هیئت‌های کاوش برای بررسی آثار این محوطه ها و انجام مطالعات باستان شناسی کرده است با اینحال آنچه اعتراضات مردمی را باعث شده بی توجهی این پژوهشکده در اولویت بندی کاوش محوطه های باستانی است.

در حالی هم اکنون دو محوطه باستان شناسی در پایین دست سد خداآفرین مورد کاوش قرار می گیرد که هنوز یک سایت مهم باستانی در بالا دست این سد اصلاً مورد کاوش قرار نگرفته و کاوش یک محوطه دیگر به اتمام نرسیده است.

به اعتقاد کارشناسان، مسئولان سازمان میراث فرهنگی باید ابتدا تمام محوطه های باستانی واقع در بالا دست سد خداآفرین را که در آینده نزدیک به زیرآب خواهد رفت، مورد کاوش قرار می دادند و سپس کاوش محوطه های پایین دست که 10 سال دیگر به زیر آب خواهد رفت عملیاتی می شد.

در این میان احتمال به زیر آب رفتن محوطه های باستانی حومه خداآفرین و شهرستان کلیبر با بازدید اخیر رئیس پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی،‌صنایع دستی و گردشگری از این محوطه ها قوت گرفته است.

محمد فاضلی، رئیس پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در پاسخ به انتقادات مطرح شده درباره بی توجهی این سازمان به منطقه باستانی بالادست سد خداآفرین گفت: تاکنون پیرامون سد بالادست خداآفرین پنج محوطه به طور کامل کاوش شده و تنها کار کاوش محوطه ای که پاسگاه نیروی انتظامی در آن استقرار دارد، آغاز نشده است.

رئیس پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اظهار داشت: کاوش محوطه یاد شده به یک فصل کاری زمان نیاز دارد و بدون تخلیه پاسگاه ممکن نیست.

فاضلی از تصمیم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای تدوین پروژه بلند مدت پنج تا 10 ساله کاوش منطقه خداآفرین خبر داد و افزود: این اقدام در راستای شناخت خلاهای فرهنگی و تاریخی منطقه صورت می گیرد.

عکس تزئینی است

رحیم میدانی، مدیرعامل سازمان آب منطقه ای آذربایجان شرقی نیز در خصوص زیر آب رفتن آثار باستانی منطقه خداآفرین به دنبال آبگیری این سد گفت: سد خداآفرین از پروژه های بسیار مهم آذربایجان شرقی است که از 15 سال گذشته آغاز شده است.

در آغاز پروژه خداآفرین سخنی از تاریخی بودن سد مطرح نشد

وی با بیان اینکه در ابتدای آغاز عملیات پروژه سدسازی خداآفرین، هیچ گزارشی در خصوص تاریخی بودن منطقه ارائه نشده بود اظهار داشت: کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وقت باید آن زمان به فکر کاوش محوطه یاد شده می افتادند وگرنه با پایان عملیات ساخت این پروژه، امکان توقف آن نیست.

میدانی اضافه کرد: به منظور ممانعت از هر گونه تنش در این زمینه سازمان آب منطقه ای با هزینه خود امکان کاوشهای باستان شناسی را در منطقه فراهم کرده تا هرآنچه مورد نیاز باستان شناسان است از اعماق زمین درآورده شود.

مدیرعامل سازمان آب منطقه ای آذربایجان شرقی تاکید کرد: آبگیری سد خداآفرین امری اجتناب ناپذیر است اما فرصت مورد نیاز برای انجام کاوشهای باستانی به کارشناسان میراث فرهنگی و باستان شناسان داده می شود.

طبق اسناد تاریخی، ‌حاشیه رود ارس در نقطه صفر مرزی جمهوری اسلامی ایران جزو اولین سکونتگاه های انسانهاست که در عصر یخبندان نیز بسیاری از انسانها را در مامن خود حفظ کرده است.

بنا به اعتقاد برخی از باستان شناسان غار فضولی که در نزدیکیهای ارس و در خاک جمهوری آذربایجان قرار دارد محل یافت آثار انسانهای اولیه است.

بر اساس یافته های باستان شناسان، قدمت شهرنشینی تمدن " کرا- ارس" در منطقه خداآفرین به پنج هزار و 300 تا پنج هزار و 400 سال قبل از میلاد می رسد.

منطقه خداآفرین یکی از بخشهای شهرستان کلیبر است که با 50 هزار نفر جمعیت در 250 کیلومتری شمال تبریز واقع شده است.