به گزارش خبرنگار مهر کارشناسان محیط زیست معتقدند تکثیر گورخرها در اسارت باعث از دست رفتن خوی وحشی در آنها، ایجاد اختلالات ژنتیکی و همین طور شیوع بیماریهای ناشناخته و مواردی از این می شود. با وجود این، مجریان و موافقان این طرح وسعت زیاد اجرای طرح، عرصه زیستی مناسب، کنترل رفتاری مناسب و موارد دیگر را با هدف تکثیر و پرورش گورهای در حال انقراض ایرانی را از دلایل اجرای این طرح بر می شمارند.
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست کشور در این باره به خبرنگار مهر گفت: این طرح جهت تکثیر گونه گورخر ایرانی است که بعد از انجام موفقیت آمیز طرح، فنس ها باز می شوند و قرنطینه گورها به پایان می رسد.
فاطمه واعظ جوادی به تعداد کم این گورخرها و ضرورت تکثیر و پرورش آنها در وسعت 700 هکتاری کویر خوارتوران و قابلیت و وسعت این محیط اشاره کرد و افزود: گورخرها در محیط فنس کشی این طرح آنقدر جا دارند که بتوانند خوب بدوند و چرای خوب داشته باشند.
گورخر ایرانی یکی از نادرترین گورخرهای آسیایی و جهان است
این مسئول تجربه سازمان محیط زیست در یزد که گورها در آنجا حفاظت و تکثیر شدند را مورد توجه قرار داد و اضافه کرد: اتفاقاً این تجربه سازمان در باره گورخرها نشان داد که این گورخرها قابلیت انتقال دارند و در طرح خوارتوران نیز قرار نیست گورخرها مادام العمر انجا باشند و البته تمامی شرایط برای حفاظت و تکثیر انها فراهم شده است.
با این حال یک کارشناس حیات وحش در گفتگو با مهر، فنس کشی را نوعی حفاظت و قرنطینه که قبلا درباره گوزن زرد ایرانی تجربه شده دانست و اضافه کرد: این شیوه توانست گوزن زرد ایرانی را نجات دهد اما درباره گورخرها به علت تفاوتهای خاص هر گونه جانوری نمی تواند کارایی داشته باشد و سال 76 که این طرح در منطقه کالوند بهادران یزد مورد استفاده قرار گرفت با شکست مواجه شد.
کارشناسان محیط زیست فنس کشی در اطراف محل زندگی گورها را غیر اصولی می دانند
مهدی نبییان این شیوه را آسانترین و دم دست ترین راهکار برای جواب گرفتن مسئولان برشمرد و به ناتوانی مجریان طرح اشاره کرد که نمی توانند بدون استفاده از فنس، زیستگاه گورخرهای ایرانی را حفظ کنند.
این کارشناس 5 راس گورخر نگهداری شده در قرنطینه یزد و تکثیر 30 راسی اینگونه ظرف 15 سال اجرای طرح را دلیلی برای شکست طرح عنوان کرد و ادامه داد: متاسفانه طرحهایی مانند فنس کشی یزد به علت تغییر مدیران در ساختار اداری درست یا غلط بودن آن به فراموشی سپرده شده و در ساختار مدیریتی جدید دوباره سر از توران سمنان در آورده که بار هزینه های هنگفتی را به سازمان محیط زیست تحمیل خواهد کرد.
نمایی از فنس هایی که قرار است در اطراف محل زندگی گورها کشیده شود
این گورخرشناس با اشاره به هزینه 800 میلیونی فنس کشی در منطقه بهرام گور فارس و همین طور کالوند بهادران یزد، گفت: حالا که قرار است هزینه ای صورت بگیرد چرا فنس کشی های انجام شده را رها می کنند و در منطقه جدید دوباره هزینه های میلیاردی می کنند و چرا این هزینه ها را در مقیاس کمتر به تغذیه بهتر گورها و به کارگیری نیروی انسانی ماهر و امکانات ویژه در منطقه خوارتوران برای حفاظت گورها و کنترل شکارچیان و همین طور دیدبانی کویر مورد استفاده قرار نمی دهند؟
نبییان اضافه کرد: گورخر ایرانی روزی 11 کیلو غذا می خورد و اگر زیستگاه آنها حفظ شود و پروانه دام منطقه جمع آوری شود و جلوی دامهای منطقه گرفنه شود و علوفه و آب آنها کنترل شود می تواند از بار هزینه های اضافه بکاهد در حالی که تغییر زیستگاه حیوان و یا محصور کردن این نوع از گونه های وحشی به لحاظ زیست جغرافیایی کار اشتباهی است.
وی با اشاره به منطه بهرام گور تاکید کرد: افزایش19 درصدی نرخ رشد گورها در منطقه بهرام گور که از 90 راس به 235 راس رسیده نشان می دهد که این نرخ رشد با نرخ جهانی گورهای آفریقایی در بهترین شرایط زیستگاهی برابری می کند.
این کارشناس کنترل 408 هزار هکتاری زیستگاه گورها در منطقه بهرام گور را مرهون خارج کردن منطقه از دامهای موجود دانست و اضافه کرد: جمعیت گورهای منطقه بهرام گور در قبل از انقلاب 100 راس بود که بعد از انقلا به 40 راس کمتر می رسید و با طرح کنترل و حفاظت به بالاتر ا ز230 راس رسیده که این طرح در کمتر از 10 سال انجام شده است.
این کارشناس با مقایسه منطقه توران با بهرام گور به جمعیت 450 راسی گورها در توران اوایل انقلاب اشاره کرد و گفت: این تعداد روز به روز سیر نزولی داشته است و امروز به کمتر از 100 راس رسیده است که این روند نزولی در اثر شکار بی رویه چرای دام، تغییر بافت علوفه و مرتع و ... بوجود آمده است.
از سوی دیگر رئیس سازمان محیط زیست استان سمنان به خبرنگار مهر گفت: از این طرح کاملا حمایت می شود و طرح پخته ای است که در استان تهیه و به مرکز اعلام شد و در حال انجام است و اصلا بحث تکثیر در اسارت مطرح نیست چون وسعت 700 هکتاری کویر خوارتوران با رعایت تمام جوانب می تواند مکان مناسبی برای حفاظت و تکثیر این گونه جانوری در حال انقراض باشد.
حسینعلی ابراهیمی چرای بی رویه و شکار غیرمجاز و عوامل طبیعی مانند خشکسالی و افزایش جمعیت انسانی را باعث کاهش جمعیت گورخرهای ایرانی در خوارتوران دانست و اضافه کرد: در استان سمنان از بحران نیروی انسانی رنج می بریم که به خاطر این مشکل 40 تا 50 برابر نرم جهانی با مشکل مواجه هستیم و نباید گورخرها مانند شیر ایرانی و ببر ایرانی(مازندران) منقرض شوند.
این مسئول با اشاره به هزینه 600 میلیونی این طرح گورخرهای توران را نزدیک به 200 راس دانست و گفت: انجام این طرح در تابستان 88 نهایی می شود و در حال حاضر به خاطر سردی هوا طرح با توقف موقتی مواجه شده است.
انجام این طرح و تکمیل نهایی آن به قول رئیس سازمان محیط زیست استان سمنان می تواند باعث جذب گردشگر و آزمایشگاهی برای انجام مطالعات و تحقیقات زیست محیطی در منطقه شود.
-------------------------------
گزارش: جواد حیدریان
عکس: روابط عمومی سازمان محیط زیست استان سمنان
نظر شما