سيگار ؛ ژست جواني يا زهري كشنده ؟!

به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري "مهر"، امروز يكي از مكانهاي شلوغ و پرآمد وشد جوانان شهري به خصوص كلان شهرها" قهوه خانه هاي سنتي " است كه بهره گرفتن از اين نام به همان اندازه زجرآور و كشنده است كه فاصله گرفتن جامعه از ارزشها و سنن ماندگار دردآور مي نمايد.

 قليان هاي ميوه اي با انواع اسانس ها و طعم ها ، فضاي اين مكانها را براي هر عابرغير دودي كه از مقابل اين قهوه خانه ها عبور مي كند سخت و غير قابل تحمل جلوه مي دهد. اما متاسفانه بايد اعتراف كرد امروز در هر محله و منطقه اي از اين شهر شلوغ مكانهايي براي تجمع جوانان بنا شده كه با سوء استفاده ازعنوان قهوه خانه سنتي وبدون اينكه از سوي دستگاه يا نهادي مورد بازخواست قرار بگيرند به كسب درآمدهاي كلان براي صاحبان شان مشغول فعاليت هستند!

البته بايد به اين موضوع نيز اقرار و اعتراف نمود كه اين مكانها با استقبال بيشمار جواناني مواجه شده كه احساس مي كنند با حضور در اين قبيل محيطهاي ناسالم به لحاظ فرهنگي و هم به جهت بهداشتي ، مي توانند اوقات خوشي را براي خود رقم بزنند . غافل از اينكه تردد بي حد و حساب آنها در اين مكانها در آينده اي نه چندان دور هزينه سنگيني را بر دوش خود، خانواده و جامعه متحمل خواهد ساخت. اما چه كنيم كه امروز اين قهوه خانه هاي به اصطلاح سنتي پاتوق و پناهگاه دائم جوانان ساده انديشي است كه بايد بيش از سايرين از سوي جامعه مراقبت شوند.

توسعه يافتگي يا افول ارزش ها

 يقينا يكي از آثار و پيامدهاي توسعه يافتگي جهان امروز، كم رنگ شدن و تضعيف ارزشهاي حاكم بر جوامعي است كه در مرحله گذار قرار دارند ، به گونه اي  كه امروزه شاهد ظهور رفتارهايي هستيم كه طي دهه هاي گذشته هيچ جايگاه و مرتبه اي در فرهنگ عمومي اقشار مختلف جامعه نداشته است. اما آنچه امروز اتفاق افتاده و روز به روز در حال شدت گرفتن آن در لايه هاي مختلف اجتماع هستيم همان ظهور توسعه يافتگي به معناي افول ارزشهاي ماندگار است.

افزايش ناهنجاري ها ، كاهش سن بزه كاري ، تشديد زندگي فردي ، حاكم شدن تجدد بر تمدن و نمونه هايي اين چنين همگي در راستاي خروج جوامع از مرحله سنت به صنعت است. هر چند اين وضعيت با توجه به بافت فرهنگي و فضاي حاكم بر جوامع متغير بوده و قابل تغيير است به طوري كه جوامع غربي از اين وضعيت دچار خسران و زيان فراوان گرديده اند و تبعات آن به وضوح قابل رويت مي باشد اما به جهت عدم تكيه به مباني و ارزشهاي اخلاقي ، اين وضعيت براي آنها چندان فرقي نمي كند. اما بالعكس در نظام هايي كه ارزشها و رفتارهاي مردمانش منبعث از اعتقادات و سنن نياكان و اجداد خويش مي باشد آسيب و زيان فراواني را متوجه جامعه مي كند.

به گزارشخبرگزاري  مهر، يك عضو كشوري مبارزه با دخانيات وزارت بهداشت سال گذشته از ممنوعيت قليان در قهوه خانه ها خبر داد. وي گفته بود كه قرار است از ابتداي اسفند سال گذشته بازرس هاي وزارت بهداشت در قهوه خانه ها نظارت داشته باشند و اجازه استعمال مواد دخاني را نخواهند داد. طبق آيين نامه اجرايي ماده 13 قانون مواد خوراكي ، آشاميدني ، آرايشي و بهداشتي مصوبه مجلس استعمال دخانيات در اماكني كه مواد خوراكي توزيع مي كنند ممنوع است. به گفته عضو كميته كشوري مبارزه با دخانيات وزارت بهداشت ، در قانون جامع كنترل دخانيات ، عرضه مواد دخاني در كليه اماكن عمومي به خصوص اماكني كه مواد خوراكي عرضه مي كنند ممنوع است.

متاسفانه از اين قبيل قوانين و دستور العمل ها به وفور از سوي دستگاههاي مختلف ذي ربط صادر مي شود كه اجراي آنها فقط بر روي كاغذ اتفاق مي افتد. همان گونه كه در سال گذشته خبر ممنوعيت فروش سيگار در كيوسك هاي مطبوعاتي را داشتيم كه طي آن قرار شد ديگر شاهد عرضه سيگار در اين مكانها نباشيم . در صورتي كه همان موقع نيز اگر درخواست سيگار از صاحب دكه داشتي او تقاضاي تورا بي پاسخ نمي گذارد. با توجه به ذكر اين قبيل موضوعات مي تواند ما را به اين نتيجه برساند كه تا كنون براي كاهش مصرف سيگار و ترويج فرهنگ مبارزه با مواد دخاني هيچ اقدام موثر و عاجلي صورت نگرفته و همواره با فرا رسيدن " روز جهاني بدون دخانيات " به ذكر چند مورد آمار و ارقام بسنده كرده ايم.

هم اكنون مصرف مواد دخاني و مواد مخدر در بين جوانان سير صعودي پيدا كرده و اين مساله مي تواند هشدار وزنگ خطري جدي براي مسئولان تلقي شود كه جامعه و سلامت جوانان مورد تهديد قرار گرفته و بايد تدبيري انديشيد. آمار نشان مي دهد 70 درصد معتادان كشورمان به ترياك ، 18 درصد هروئين، 14 درصد حشيش و 10 درصد به ساير مواد مخدر اعتياد دارند.

امروز براي مقابله با آسيب هاي اجتماعي و برون رفت از پيامدهاي انواع بزه كه نسل جوان و نوجوان را تهديد مي كند ، خانواده در وهله اول به عنوان يك كانون صميمي و گرم و مدرسه در گام دوم مي توانند ابزارهاي كارساز براي اين مهم تلقي شوند. اما همان گونه كه عنوان شد خروج جوامع از مرحله سنتي به صنعتي باعث شده برخي ارزشها به دست فراموشي سپرده شود وهمين امر سبب گرديده كه شاهد تضعيف فرهنگ حاكم بر فضاي اجتماع باشيم. به گونه اي  كه خرده فرهنگ ها جايگزين آداب و رسوم و سنن نياكان و گذشتگان ما گرديده است. بر همين اساس برخي افراد با شكستن مرزهاي اخلاقي پا بر روي هنجارها و ارزشهايي گذارده اند كه همواره مورد احترام همگان بوده و هنوز نيز هست. لذا امروز قشري از جوانان با ناديده گرفتن هنجارهاي مورد احترام  جامعه خود را اسير وسوسه هاي مخرب نموده اند.

10 ميليون سيگاري در كشور

مصرف سيگار از جمله همين هنجارشكني ها تلقي مي شود كه متاسفانه روز به روز آثار اين رفتار ناپسند بيشتر خود را نشان مي دهد. آمار حكايت از 10 ميليون نفر سيگاري در ايران دارد كه درصد قابل توجهي از اين افراد دست كم به يكي از بيماري هاي مرتبط با سيگارمبتلا هستند واين مساله علاوه بر اينكه سرمايه هاي ملي را نابود مي كند ، باعث مي شود كه ساليانه ميلياردها تومان صرف هزينه درمان بيماران سيگاري در كشور شود. متاسفانه افزايش افراد سيگاري در جوامع در حال توسعه سير صعودي به خود گرفته و اين مساله موجب گرديده  كه شاهد تشديد فقر در اين كشورها باشيم. زيرا افراد سيگاري براي تامين سيگار خود مجبورند هزينه اي را از سبد روزانه زندگي كم كنند واين مساله روند فقير شدن خانواده هاي سيگاري را  به دنبال دارد.

دستورالعمل هايي فقط بر روي كاغذ!

 در حال حاضر بيش از يك ميليارد و 300 ميليون نفر در سرتاسر جهان سيگار مي كشند كه 84 درصد آنها در كشورهاي در حال توسعه زندگي مي كنند. در عين حال در كشور ما روزانه بيش از 10 ميليارد تومان و ساليانه نزديك به 370 ميليارد تومان صرف درمان بيماري هاي ناشي از مصرف سيگار مي شود كه با اين مبالغ مي توان حداقل يكصد باب مدرسه چند كلاسه احداث كرد.

بر اساس يكي ديگر از دستور العمل هاي صادر شده از سوي دستگاههاي دولتي كه هنوز آثاري از اجرايي شدن آن را در سطح جامعه شاهد نبوده ايم ، مجازات استعمال دخانيات در اماكن عمومي مسقف و فروش و عرضه آن در اماكن عمومي است. طبق اين لايحه پيشنهادي قانون جامع كنترل دخانيات عدم پرداخت ماليات از سوي توليد كننده و واردكننده محصولات دخاني ، استعمال دخانيات در اماكن عمومي ، عرضه محصولات بدون شماره سريال و علامت مصوب و تكرار عدم پرداخت ماليات مستوجب مجازات يك تا سه ماه حبس يا 50 هزارتومان تا 5 ميليون تومان جزاي نقدي است وميزان مجازاتهاي فوق براساس نرخ تورم هر سه سال يك بار بنا به اعلام بانك مركزي و تاييد هيات وزيران قابل افزايش است. همچنين براساس ماده ديگري از اين لايحه توليدكنندگان و توزيع كنندگان مكلف هستند محصولات دخاني خود را فقط در بسته هاي 20 عددي ارايه كنند و نيز عرضه و فروش محصولات دخاني به صورت نخي و بسته هاي باز شده توسط خرده فروشان ممنوع است.

 متاسفانه وضع چنين لوايحي بدون پشتوانه اجرايي نمي تواند كارايي مطلوبي به همراه داشته باشد. بنابراين لازم است براي كاهش جدي مصرف دخانيات در كشور قوانين و لايحه هايي وضع شود كه بتوان به اجرايي شدن انها در جامعه خوشبين و اميدوار بود. در هر حال شواهد و قرائن حكايت از اين واقعيت دارد كه سيگار دروازه  ورود افراد به اعتياد به مواد مخدر است و كمتر كسي است كه بدون لب زدن به سيگار، به سمت ديگر مواد مخدر گرايش پيدا كرده باشد. بر اساس نتايج تحقيقات صورت گرفته بيش از 75 درصد دختران و 34 درصد پسران سيگاري اولين مصرف سيگار خود را در خانه تجربه كرده اند. پس با اين تفاسير مي توان اذعان داشت كه" روزجهاني بدون دخانيات " فقط مي تواند يك جمله زيبا باشد كه براي خالي نبودن عريضه آن را مطرح ميكنيم.