وضعیت محصولات تراریخته تجاری در دنیا / حذف ایران از نقشه تولیدکنندگان

خبرگزاری مهر - گروه فناوریهای نوین: وضعیت جهانی محصولات زراعی بیوتکنولوژیک (محصولات تراریخته) در سال 2008 توسط سرویس بین المللی دستیابی و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی منتشر شده که براساس آن نامی از ایران در میان تولیدکنندگان تراریخته دیده نمی شود.

به گزارش خبرنگار مهر، وضعیت جهانی محصولات زراعی بیوتکنولوژیک (محصولات تراریخته) در سال 2008 توسط سرویس بین المللی دستیابی و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی (ISAAA) مرور شده است.

افزایش قابل ملاحظه کشورهای کشت کننده محصولات تراریخته

بر اساس این گزارش، در نتیجه فواید مستمر و پایدار اقتصادی، زیست محیطی و رفاهی تعداد 13.3 میلیون کشاورز دارای اراضی بزرگ، کوچک و کم درآمد به کشت محصولات تراریخته بیشتری در سال 2008 ادامه دادند. پیشرفتهای بیشتری نیز از جنبه های مهم دیگری در سال 2008 حاصل شدند که مهمترین آنها عبارتند از افزایش قابل ملاحظه کشورهای کشت کننده محصولات تراریخته، پیشرفت مستمر در کشورهای آفریقایی، استفاده بیشتر از محصولات تراریخته ای که دارای بیش از یک ژن یا صفت تراریخته هستند و معرفی یک محصول تراریخته جدید.

در ادامه این گزارش آمده است: با توجه به اینکه محصولات تراریخته در حل چالشهای اساسی جامعه جهانی نظیر تامین امنیت غذایی و خوراک دام و محصولات نساجی، کاهش قیمت فراورده های غذایی، پایداری تولید، رفع فقر و گرسنگی و تقلیل برخی از چالش های مربوط به تغییرات آب و هوایی نقش مثبتی ایجاد می کنند این پیشرفتها دارای اهمیت زیادی هستند.

25 کشور دنیا محصولات تراریخته کشت می کنند

در این گزارش تعداد کشورهایی که در سال 2008 محصولات تراریخته کشت کرده اند 25 کشور اعلام شده است که از بین 25 کشوری که محصولات تراریخته را می کارند 15 کشور در حال توسعه و تنها 10 کشور صنعتی هستند.

در قاره آفریقا که تا سال 2007 تنها کشور آفریقای جنوبی محصولات تراریخته را کشت می کرد. در سال 2008 دو کشور جدید یعنی بورکینافاسو (با کشت پنبه تراریخته مقاوم به آفات) و مصر (با کشت ذرت تراریخته مقاوم به آفات) برای اولین بار به کشت محصولات تراریخته در سطح تجاری اقدام کردند. بولیوی نیز با کشت سویای متحمل به علف کش، نام خود را به عنوان نهمین کشور تولید کننده محصولات تراریخته در آمریکای لاتین ثبت کرد.

افزایش 4/9 درصدی سطح زیر کشت جهانی محصولات تراریخته در سال 2008

سطح زیر کشت جهانی محصولات تراریخته در سال 2008 برای سیزدهمین سال پیاپی با رشدی قابل ملاحظه معادل 9.4 درصد یا افزایشی معادل 10.7 میلیون هکتار به 125 میلیون هکتار یا با دقت بیشتری با رشد 15 درصدی یا 22 میلیون هکتار/ صفت به 166 میلیون هکتار/ صفت رسید. رشد 74 برابری سطح زیر کشت محصولات تراریخته در مقایسه با سطح زیر کشت آن در سال 1996 موجب شده است تا فناوری محصولات ترایخته به عنوان سریعترین فناوری مورد پذیرش و استفاده شده در عرصه محصولات زراعی شناخته شود.

در سال 2008 برای اولین مرتبه سطح زیر کشت تجمعی محصولات تراریخته از سال 1996 به 800 هزار هکتار رسید.

تولید تجاری چغندرقند متحمل به علف کش برای اولین بار در آمریکا و کانادا

همچنین در این سال چغندر قند متحمل به علف کش به عنوان یک محصول تراریخته جدید برای اولین بار در آمریکا و کانادا به تولید تجاری رسید.

پنج کشور مصر، بورکینافاسو، بولیوی، برزیل و استرالیا برای اولین مرتبه محصولات تراریخته ای را که پیش از این در کشورهای دیگر تجاری سازی شده بودند را به تولید انبوه رساندند.

رشد قابل توجه محصولات تراریخته دارای بیش از یک صفت تراریخته

صفات هرم بندی شده (محصولات دارای بیش از دو صفت تراریخته) جنبه مهمی از محصولات تراریخته هستند. در سال 2008 ده کشور، تقریبا 27 میلیون هکتار از این قبیل محصولات را کشت کردند که رشدی معادل 23 درصد نسبت به سال پیش از آن را نشان می دهد و نشان می دهد که رشد محصولات تراریخته دارای بیش از یک صفت تراریخته، بیش از رشد سطح زیر کشت محصولات تراریخته تک صفتی است.

افزایش 3/1 میلیون نفری تعداد کشاورزان فعال در تولید محصولات تراریخته

در سال 2008 تعداد کشاورزانی که محصولات تراریخته را می کارند با افزایش 1.3 میلیون نفر به 13.3 میلیون نفر در 25 کشور جهان رسید که 90 درصد یا 12.3 میلیون نفر از آنها کشاورزان با اراضی کوچک یا فقیر در کشورهای در حال توسعه بودند.

کشت محصولات تراریخته موجب افزایش درآمد و بهبود کیفیت زندگی کشاورزان کوچک و کم درآمد و خانواده های آنها شده و در رفع فقر آنها موثر بوده است.

رهبریت کشت محصولات تراریخته در دست 5 کشور در حال توسعه

پنج کشور اصلی در حال توسعه یعنی چین، هندوستان، آرژانتین، برزیل و آفریقای جنوبی با جمعیتی بالغ بر 2.6 میلیارد نفر (در مجموع) رهبریت کشت محصولات تراریخته را در دست دارند. برخی از این کشورهای پیشرو با هدایت جهان به سمت پذیرش محصولات تراریخته و استفاده از فواید آنها حمایت سیاسی و سرمایه گذاری قابل ملاحظه جدیدی را در مورد محصولات تراریخته به عمل می آورند.

رشد 21 درصدی سطح کشت ذرت تراریخته در 7 کشور اروپایی

از نکات قابل توجه در سال 2008 این بود که تمام 7 کشور اروپایی که ذرت تراریخته را می کارند سطح زیر کشت این محصول را در سال 2008 افزایش داده اند که با رشد 21 درصدی به 107 هزار هکتار رسیده است.

به گزارش مهر، در گزارش سرویس بین المللی دستیابی و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی (ISAAA) سهم تاثیرگذار محصولات تراریخته در پایداری به شرح زیر اعلام شده است:
1) نقش مثبت محصولات تراریخته در تامین امنیت غذایی، تامین خوراک دام، محصولات نساجی و تولید غذای ارزان
2) حفاظت از تنوع زیستی
3) نقش مثبت محصولات تراریخته در رفع فقر و گرسنگی
4) کاهش مصرف آلاینده های زیست محیطی در کشاورزی
5) کمک به کاهش تغییرات اقلیمی و کاهش گازهای گلخانه ای
6) کمک به تولید ارزانتر سوخت های زیستی
7) کمک به رشد اقتصادی پایدار با بیش از 44 میلیارد سود بین سال های 1996 تا 2007

تاثیر اقتصادی کشت محصولات تراریخته

از 44 میلیارد دلار سود ناشی از کشت محصولات تراریخته بین سال های 1996 تا 2007 در حدود 44 درصد آن مربوط به افزایش محصول و 56 درصد آن مربوط به کاهش هزینه های تولید (شامل 359000 تن صرفه جویی در مصرف حشره کش ها) بوده است. تولید 141 میلیون تن محصول در صورتی که محصولات تراریخته کشت نمی شدند نیازمند 43 میلیون هکتار زمین بیشتر بود که نشان دهنده قابلیت این فناوری در صرفه جویی و افزایش بهره وری از زمین است.

در کشورهای مبتنی بر کشاورزی و کشورهای در حال توسعه در حال گذار، کشت محصولات تراریخته موتور محرک رشد اقتصادی روستاها تلقی می شود که می تواند موجب کمک به رشد اقتصاد ملی شود.

حضور نیمی از جمعیت جهان در 25 کشور فعال در تولید محصولات تراریخته

بیش از نیمی (55 درصد) از جمعیت جهان در 25 کشوری زندگی می کنند که در سال 2008 محصولات تراریخته را در 125 میلیون هکتار از اراضی خود معادل 8 درصد کل 1.5 میلیارد هکتار اراضی زراعی جهان کاشتند. در سال 2007 کشت محصولات تراریخته موجب کاهش 14.2 میلیارد کیلوگرم تولید گازکربنیک یا معادل حذف 6.3 میلیون اتومبیل شد.

تشکیل سیستم های نظارتی موثر، کم هزینه، سریع و چابک برای توسعه محصولات تراریخته در کشورهای در حال توسعه ضروری و فوری است. سیستم هایی که باید مسئولانه عمل کنند و در عین حال بازدارنده نباشند و برای کشورهای در حال توسعه قابلیت اجرا داشته باشند.

55 کشور جهان مصرف محصولات تراریخته را تایید کرده اند

55 کشور جهان مصرف محصولات تراریخته را تایید کرده اند که 25 کشور کشت محصولات تراریخته و 35 کشور واردات و مصرف محصولات تراریخته را برای مصرف به عنوان غذای انسان و خوراک دام به تصویب رسانده اند.

ارزش بازار جهانی محصولات تراریخته

در سال 2008 ارزش بازار جهانی محصولات تراریخته 7.5 میلیارد دلار و برای سالهای 1996 تا 2008 ارزش تجمعی آن 50 میلیارد دلار بود.

گزارش (ISAAA) آینده بیوتکنولوژی کشاورزی را اینگونه پیش بینی می کند: چشم انداز 7 سال باقی مانده از دهه دوم تجاری سازی محصولات تراریخته در جهان (2006 تا 2015) امیدوار کننده است و پیش بینی سرویس بین المللی دستیابی و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی در مورد اینکه در دهه مورد نظر سطح زیر کشت، تعداد کشاورزان و تعداد کشورهایی که محصولات ترایخته را کشت می کنند به دو برابر افزایش خواهند یافت در حال تحقق است. انتظار می رود که معرفی برنج به عنوان محصول تراریخته و صفت تحمل به خشکی به عنوان صفت تراریخته نقش بسزایی را در توسعه کشت محصولات تراریخته ایفا خواهند کرد. چکیده شماره 39 دارای فصل ویژه ای در مورد ذرت تراریخته متحمل به خشکی است که قرار است در سال 2012 یا زودتر از آن در آمریکا و در سال 2007 در صحاری آفریقا تولید انبوه و تجاری سازی شود.

روند کشت محصولات تراریخته در فاصله سالهای 1996 تا 2005

همان طور که در نقشه گزارش (ISAAA) آمده ، ایران در فاصله سالهای 1996 تا 2005 یکی از کشورهای تولید کننده محصولات تراریخته به شمار می رفته است.

روند کشت محصولات تراریخته در فاصله سالهای 1996 تا 2007

اما در فاصله سالهای 2005 تا 2007 ایران رفته رفته جایگاه خود را از دست داده و بر اساس آنچه در نقشه مشخص شده دیگر به عنوان کشور تولید کننده محصولات تراریخته مطرح نیست.