فقدان مدیریت و چند سناریو برای مهار کشند/ اختلاف معنی دار در آمارتلفات

خبرگزاری مهر - گروه فناوریهای نوین: "کشند قرمز" پدیده ای است که بر اثر نوعی جلبک بوجود می آید. آثار مخرب ناشی از این پدیده شامل آسیب فیزیکی و کاهش اکسیژن است. تراکم بالای ارگانیسمهای کشند قرمز می تواند ماهیها را از طریق مسدود کردن آبشش هایشان خفه کند. همچنین از طریق کاهش اکسیژن محلول در آب نیز باعث مرگ آبزیان می شود.

ماندگاری "کشند قرمز" پدیده ای عجیب، مشکوک و بحرانی!

رئیس مرکز ملی اقیانوس شناسی ماندگاری پدیده جلبکی کشند قرمز در سواحل خلیج فارس که منجر به تلف شدن تن ها ماهی و آبزیان دیگر شده است را عجیب و مشکوک دانست و این آلودگی را نوعی بحران نامید و با بیان اینکه "سلامت مردم به خطر افتاده است" بر ادامه تحقیقات برای کسب یقین جهت سمی نبودن این پدیده تاکید کرد و گفت: به نظر می رسد در دولت هماهنگی کافی برای مدیریت کشند قرمز وجود ندارد.

گفتگوی مهر با وحید چگینی وقتی انجام شد که شنیده‌ها از حضور سخنگوی دولت در استانداری هرمزگان و سپردن مهار "کشند قرمز" به جهاد کشاورزی حکایت می کرد. این اقدام سخنگوی دولت در حالی قابل بررسی است که کمیته ملی مقابله با شکوفایی مضر پلانکتونی نیز در سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شده و پدیده کشند قرمز حتی از سطح پدیده ای ملی نیز فراتر رفته و توجه منطقه را به خود جلب کرده است.

سه سناریو برای مهار کشند قرمز!

وحید چگینی درباره تصمیماتی که درباره "کشند قرمز" با حضور سخنگوی دولت در هرمزگان اخذ شده است، گفت: در نتیجه جلسه ای که با حضور سخنگوی دولت در استانداری هرمزگان برگزار شده است مدیریت مهار "کشند قرمز" به وزارت جهاد کشاورزی سپرده شده است. این در حالیست که یک کمیته ملی نیز برای مقابله با این پدیده در سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شده است. همچنین اطلاع دارم که نهادهای دیگری در مجموعه ریاست جمهوری در حال پیگیری مسئله از طرق دیگری نظیر تماس با دانشگاهها و مراکز و ارگانهای دریایی مختلف هستند!

متاسفانه در تصمیم گیریها بیشتر تابع جو هستیم

رئیس مرکز ملی اقیانوس شناسی در پاسخ به اینکه مهار پدیده "کشند قرمز" با چه تحلیلی به جهاد کشاورزی واگذار شده است؟  اظهار داشت: احتمالا جو غالب در جلسه ای که با حضور سخنگوی دولت در هرمزگان برگزار شده است با شیلات بوده و بیشتر نمایندگان مراکز پژوهشی شیلات در این جلسه حضور داشته و فرصت یافته اند مطالب خود را ارائه کنند و مورد توجه قرار گیرند. متاسفانه در تصمیم گیریها بیشتر تابع جو هستیم یعنی احتمالا در جلسه ای که با حضور سخنگوی سخنگوی دولت در هرمزگان برگزار شده است نمایندگان شیلات حضور جدی و فعالی داشته اند.

فقدان مدیریت یکپارچه برای مهار کشند قرمز

وی فقدان مدیریت یکپارچه برای مهار کشند قرمز را بزرگترین عامل مشکل ساز در مهار آن برشمرد و تاکید کرد: مهم ترین و اولویت دارترین حرکت برای مهار کشند قرمز این است که هیئت دولت و شخص رئیس جمهور در این رابطه تصمیم بگیرد. به مسئولان هشدار می دهیم که نباید عرصه اعمال سلیقه های شخصی باز شود و هر کسی یک تصمیمی بگیرد! هیئت دولت باید یک سازمان مانند سازمان حفاظت محیط زیست را مسئول و پاسخگو در این زمینه کند تا رئیس این سازمان نیز در جلسات هیئت دولت پاسخگو باشد و کار را در سطح ملی هماهنگ کند. همچنین دولت باید پاسخگو باشد که چرا این قدر با تاخیر برای مقابله با کشند قرمز اقدام شده است.

رئیس مرکز ملی اقیانوس شناسی از تشکیل دیر هنگام کمیته ملی مقابله با شکوفایی مضر پلانکتونی در سازمان حفاظت محیط زیست گلایه کرد و به مهر گفت: "کشند قرمز" بر طبق قاعده باید حداکثر ظرف سه هفته از بین می رفت اما ماندگار شد. بنابراین این کمیته باید حداکثر پس از گذشت یک یا حداکثر دو ماه از ماندگاری "کشند قرمز" تشکیل می شد اما این اتفاق نیافتاد. به این ترتیب تشکیل کمیته ملی مقابله با شکوفایی مضر پلانکتونی در سازمان حفاظت محیط زیست پس از گذشت 5 ماه از ظهور "کشند قرمز" امری است که جای انتقاد جدی دارد. حال نه تنها این کمیته ملی دیر تشکیل شده بلکه حرکاتی برای تضعیف آن نیز به چشم می خورد چراکه مسئولیت مقابله با کشند قرمز نباید به چندین سازمان یا وزارتخانه اعطا شود.

"کشند قرمز" سلامت مردم را به خطر انداخته است

وی با این اعتقاد که در حال حاضر جای بسیاری از دستگاهها و وزارتخانه ها در کمیته ملی مقابله با شکوفایی مضر پلانکتونی خالی است، خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید درگیر این مشکل شود زیرا سلامت مردم به خطر افتاده است. بوی متعفنی که در اثر "کشند قرمز" در سواحل خلیج فارس به مشام می رسد مردم را آزار می دهد و می تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند. همچنین شنا کردن در این آب برای افرادی که آلرژی دارند مشکلاتی را به همراه دارد و حتی ممکن است مصرف ماهیانی که از این آب صید می شود مستلزم توصیه هایی از جانب وزارت بهداشت باشد.

هنوز درباره سمی نبودن "کشند قرمز" سواحل جنوب اطمینان ندارم

وحید چگینی در پاسخ به این سوال که آیا پدیده "کشند قرمز" که در خلیج فارس رو به توسعه است پدیده ای سمی است یا خیر، گفت: اگرچه تا کنون همه گفته اند که سمی نیست اما باز هم تحقیقات باید با حضور متخصصین فیتوپلانکتون شناسی که روی همین گونه در جهان کار کرده اند ادامه پیدا کند و باید در ارتباط با اینکه این پدیده 100 درصد سمی نیست یقین پیدا کنیم. در حال حاضر در ایران حداکثر سه نفر فیتوپلانکتون شناس داریم بنابراین باید از جامعه جهانی و از فیتوپلانکتون شناس هایی که در کشورهای دیگر مانند ژاپن، کره و استرالیا حضور دارند درخواست همکاری شود و یقین پیدا کنیم که اینها سمی نیستند.

وزارتخانه ها درباره آلودگیهایی که به دریا می ریزند پاسخگو باشند 

وی درباره وظایف وزارتخانه ها و دستگاههای مختلف در برابر "کشند قرمز" خاطرنشان کرد: وزارت صنایع، وزارت نفت و وزارت نیرو باید در برابر آلودگیهایی که از طریق آبگیرهای صنایعی مانند پتروشیمی وارد دریا می کنند و همچنین در برابر دفع مستقیم فاضلاب به داخل محیط های دریایی، دفع پسابهای حوضچه های پرورش میگو و ماهی به داخل دریا، وجود آب شیرین ها که ممکن است آلودگیهای حرارتی ایجاد کنند و ... که باعث ایجاد این آلودگی شده است پاسخگو باشند. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نباید بی تفاوت باشد زیرا گردشگری در جنوب به مخاطره افتاده است چرا که بوی زننده ای که در اثر این آلودگی در سواحل جنوب به مشام می رسد حتما بر روی میزان مسافران که جنوب کشور را برای سفر انتخاب می کنند تاثیر می گذارد.

فرضیه هایی برای منبع تغذیه کننده "کشند قرمز" در خلیج فارس  

بر طبق این گزارش، وحید چگینی از آلودگیهای نفتی، تردد کشتیهای خارجی و ناوگانهای نیروهای بیگانه، تردد بسیار زیاد شناورهای نفت کش و شناورهای تجاری، ورود گونه های مهاجم از طریق آب توازن کشتیها، طوفان گونو و ... به عنوان فرضیه هایی نام برد که می توان برای شناسایی منبع تغذیه کننده "کشند قرمز" در خلیج فارس متصور بود.

رئیس مرکز ملی اقیانوس شناسی ماندگاری 5 ماهه کشند قرمز در خلیج فارس را پدیده ای "عجیب" و "مشکوک" دانست و گفت:  یک مسئله ای وجود دارد که این پدیده از بین نمی رود لذا باید مورد بررسی جدی قرار گیرد. حتی باید بحث بیگانگان را در آبهای خودمان به عنوان یکی از فرضیات در نظر بگیریم. همچنین وجود زمین لرزه های مکرر در جنوب کشور را باید به عنوان یک فرضیه در نظر بگیریم و منبع تغذیه کننده ای که باعث تداوم این پدیده شده است را شناسایی کنیم.

گرما رسید؛ 5 ماه فرصت سوزی در مهار "کشند قرمز" 

وی با بیان اینکه تا کنون در مهار "کشند قرمز" دچار فرصت سوزی شده ایم، گفت: فصل گرما نزدیک است و تا به حال نیز فرصت زیادی را از دست داده ایم. واقعیت این است که دیگر فصل گرما رسید و امید به اینکه این پدیده تا پائیز آینده از بین برود خیلی خیلی کاهش یافته است و پیش بینی می شود که این آلودگی گسترش کمی و کیفی پیدا کند و مشکلات بیشتر شود. تفاوت این آلودگی با آلودگی نفتی این است که کشند قرمز با افزایش دما توسعه پیدا می کند و اینطور نیست که آلودگی از جایی به جای دیگر منتقل شود بلکه گسترش آن مانند یک غده سرطانی است نه اینکه تنها از یک سلول به سلول دیگر تغییر مکان دهد.

ادعاهای قابل طرح از سوی کشورهای منطقه را ساده نگیریم

رئیس مرکز ملی اقیانوس شناسی با تاکید بر اینکه "کشند قرمز" در حال تبدیل به یک مسئله در کل منطقه خلیج فارس است، افزود: بعید نیست که در آینده مجبور شویم پاسخگوی ادعاهای کشورهای منطقه باشیم. اگرچه این آلودگی در سواحل عمان و امارات نیز دیده شده اما عمدتا از مناطق ساحلی ایران شروع شده و در حال چرخش به سمت کشورهای عربی است. لذا این پدیده و راهکارهای مقابله با آن باید به طور دقیق و علمی شناسایی شود و بهترین راهکار که کمترین ضرر برای محیط زیست را داشته باشد بکار گرفته شود تا از ادعاهای بعدی کشورهای دیگر نیز جلوگیری کند.

وحید چگینی در پایان این گفتگو اختلاف معنادار میان آماری که ایران و امارات درباره میزان تلفات آبزیان در سواحل خود بر اثر این پدیده ارائه کرده اند را تعجب آور دانست و گفت: سازمان شیلات در ایران میزان ماهیهای تلف شده را 30 تن اعلام کرده اما در امارات این میزان برابر 400 تا 600 تن اعلام شده است. مسئله را نباید ساده گرفت!