انواع ذهن از نگاه دنت

هر چند که می‌توانیم کودکان، شامپانزه­ها، دلفین­ها، سگ­های خانگی، حلزون­های دریایی و حتی ترموستات­ها  را به­عنوان  موجودات و اشیایی که باورها، خواست­ها و دلایل برای آن­چه انجام می دهند دارند در نظر بگیریم برای در نظر گرفتن تصور تفکر برای موجوداتی شبیه ما که قابلیت بازنمایی خودآگاهانه را بر اثر تکامل به دست آورده­اند و این قابلیت بازنمایی­ها را مورد توجه قرار می­دهند خوب عمل می­کنیم.

آیا این بدان معناست که تنها موجوداتی شبیه ما واجد اذهان هستند؟ بر طبق نظر دنت این­گونه نیست. داشتن ذهن مستلزم هدایت شدن به­وسیلۀ بازنمایی­هاست. ما دلیل مناسبی داریم مبنی بر این­که فعالیت­های کودکان، شامپانزه­ها، دلفین­ها، سگ­های خانگی، صدف­های دریایی با بازنمایی­های اهداف و شرایط آن­ها هدایت می­شوند. شاید این نکته حتی برای توموستات­های ساده هم برقرار است.

اگر [موضع] دنت در مورد اذهان درست باشد اذعان به این­که صدف­های دریایی و ترموستات­ها ذهن دارند تصریح و اذعان موکدی نیست. ما هنوز می­توانیم تمایزات کیفی موسعی میان انواع ذهن ایجاد کنیم. دنت اما به یک سلسله­مراتب قایل است. در سطح زیرین اذهان "داروینی" اولیه­ترین موجودات قرار دارند؛ آن موجوداتی که راه­حل های متفکرانه­تری را نسبت به مسائل تکامل داده­اند و این کار از طریق محیط­شان پیشنهاد و ارائه شده است. در مورد موجودات داروینی مراحل از موضع قصدی تا موضع طراحی و از موضع طراحی تا موضع فیزیکی ممکن است به صورت نسبی خلاصه شده باشند.

مطابق نظر فوق موجودات داروینی موجوداتی هستند که "اذهان" اسکینری را در اختیار دارند (که این نام به جهت روان­شناس رفتارگرا بی.اف.اسکینر است) . این­ها در اختیار موجوداتی قرار دارند که قابلیت آموختن از طریق شرط ­ذاری عملی آزمون و خطا را دارا هستند. یک موجود اسکینری درجه­ای از "شکل­پذیری" ذهنی را که موجودات داروینی ساده­تر دارا نیستند نشان می­دهد. یک موجود اسکینری می­تواند رفتارش را برای تغییراتی در محیط­های اطرافش سازگار کند. بنابراین این موجود توانایی آن را دارد که خود را چنان شکل دهد تا با جایگاه  مناسب محیطی­اش سازگار افتد. برای موجودات داروینی این نقش به صورت منحصر به فردی از سوی طبیعت انجام می­گیرد: چنین موجوداتی به­تمامی به­وسیلۀ فشارهای تکاملی شکل می­گیرند.

اذهان "پوپری" هم به موجوداتی تعلق دارند که حالت بازنمایی محیط­شان را چنان سامان داده­اند که قادرند احتمالاً نتایج رشته­های متمایز عمل را در "سرشان" به آزمون درآورند و بنابراین بدون خطر مهیای آموختن خطاهای محتمل مرگ­بار شوند(موجودات پوپری برطبق اصولی عمل می­کنند که یادآور اصول کارل پوپر فیلسوف هستند، پوپر باور داشت که این اصول در قلب عقلانیت عملی قرار دارند. بر طبق نظر وی ، موفقیت علم به عنوان یک تلاش عقلانی به تمایل دانشمندان برای سروکار داشتن با " حدس و رد"  (Congecture and reputation) گره می­خورد. نظریه­ها در مقابل دلیل تخمین زده و آزمون می­شوند و یک نظریه تنها وقتی پذیرفته می­شود که از آزمون جدی سرافراز بیرون آید).

موجودات اسکینری از خودشان می­پرسند که : "من بعد چه باید انجام دهم؟" و تا زمانی که ضربات سختی را متحمل نشوند کلیدی برای پاسخ ندارند. موجودات پوپری با پرسش از خودشان که: من دربارۀ آینده چه باید بیندیشم؟" یک پیشرفت بزرگ صورت می­دهند قبل از آن­که بپرسند "در آینده چه باید انجام دهیم؟" (باید مورد تأکید قرار گیرد که نه موجودات اسکینری و نه موجودات پوپری در عمل نیازی به صحبت با خودشان یا تفکر به خودشان را دارا نیستند. آن­ها صرفاً طراحی می­شوند گویی آن­ها از خودشان این پرسش­ها را می­پرسند) (دنت، 1996، ص100)