موتمن : براي اولين بار درسينماي ايران از شخصيت زن اغواگر استفاده كرده ام

فرزاد موتمن، كارگردان فيلم سينمايي " باج خور" در گفت و گو با خبرنگار سينمايي "مهر"، ضمن بيان اين مطلب درباره ژانر اثر خود گفت:  " باج خور" يك فيلم جنايي حادثه محور است و يك فيلم اجتماعي به حساب نمي آيد. چون من جامعه شناس نيستم و بررسي اين گونه مسايل در حوزه فعاليت و تخصص من نيست. مساله اين است كه گاهي يك فيلم را براي مخاطب محدودتر مي سازم مثل " شب هاي روشن" و " هفت پرده " و بعضي اوقات سطح مخاطبين بيشتري را در نظر دارم و فيلم را سرگرم كننده تر مي سازم.  البته اين را هم بگويم كه هر اثر هنري كه ساخته مي شود از تاثيرات جامعه اطرافش بي بهره نيست. اين فيلم هم از جنبه هاي اجتماعي برخوردار است . در بخشي از داستان نيز به موضوع  تروريسم اقتصادي اشاره مي شود ، بخش هايي از بازاركه به صورت مخفي فعاليت مي كند. اما به هر حال فيلم در ژانر جنايي تعريف مي شود.
وي درباره اينكه موفق به استفاده از تمامي ويژگي هاي بارز ژانر جنايي شده است، يادآور شد:  طي چند روزي كه فيلم اكران شده است.  نقدها را دنبال مي كنم و نقاط ضعف و قوت فيلم  را از اين منظر مورد بررسي قرار مي دهم.  به طور كلي تلاش كرده ام " باج خور " به تعاريف يك فيلم نوآر ( جنايي ) نزديك شود و خصوصيات اين ژانر را در خود داشته باشد. اما اينكه تا چه اندازه در اين زمينه موفق بوده ام، بايد تا اتمام زمان اكران فيلم صبر كرد و اظهار نظرها را شنيد و بعد به يك جمع بندي رسيد.
موتمن درباره اينكه آيا ريتم سريع از ويژگي هاي اصلي يك فيلم جنايي است، گفت :  نبايد ژانر جنايي را با حادثه اي اشتباه گرفت. لزوما" يك فيلم جنايي نبايد ريتمي تند داشته باشد و اكشن ساخته شود. براي مثال فيلم هايي مانند "غرامت مضاعف" يا "پستچي چقدر زنگ مي زند" كه از آثار شاخص نوآر كلاسيك به شمار مي روند، تا چه اندازه ريتم سريعي دارند. آنها چندان هم سريع به پيش نمي روند، بلكه داستان با ريتمي متوسط  بيان مي گردد. از طرف ديگر،  در فيلم " باج خور" ما 850 پلان داريم و فيلم به اندازه كافي تقطيع شده است و به نظرم از لحاظ ريتم شرايط خوبي دارد.  با توجه به تعدد شخصيت ها و نماها اگر ريتم از اين هم تندتر مي شد، بسياري از شخصيت ها معرفي نمي شدند.
اين كارگردان در ادامه راجع به وارد كردن تعليق در تمامي بخش هاي اثر توضيح داد:   اگر دقت كنيد به تقسيم بندي هايي كه در فيلم وجود دارد، در هر 15 دقيقه يك قتل و اتفاق  روي مي دهد. همچنين قصه با ايجاد هر حادثه چرخش غير منتظره اي مي كند  . برخي از تماشاگران در اظهار نظرهايش به اين مطلب اشاره كرده اند  نمي توانستند حدس بزنند كه تمامي كاركترها كشته مي شوند. به عقيده من اين فيلم از تعليق لازم برخوردار است و توانايي همراه كردن مخاطب را دارد. از سوي ديگر، به نظر من فضا و حال و هواي يك فيلم نوآر است كه بر ذهن بيننده سنگيني مي كند و او را به سوي فيلم مي كشاند. چون در بعضي از فيلم هاي شاخص اين ژانر گاهي شخصيت اصلي از ابتدا ماجرا را فاش مي كند. اما فضا به گونه اي طراحي مي شود كه تماشاگر تا پايان فيلم را دنبال مي كند.
موتمن در خصوص اينكه سينماي ما برخوردار يا بي بهره از بازيگراني است كه در اين ژانر به خوبي ايفاي نقش  كنند، تاكيد كرد:   در سينماي كشورهاي صنعتي اين تفكيك فعاليت بازيگران وجود دارد. براي مثال همفري بوگارت در سينماي آمريكا يا آلن دلون در نوآرهاي دهه 60 فرانسه، چهره هاي بسيار مناسبي براي حضور در فيلم هاي جنايي بودند. ما در ايران فيلم نوآر نمي سازيم كه بازيگر مختص اين ژانر را داشته باشيم. با توجه به اينكه فريبرز عرب نيا در فيلم هايي ( براي نمونه سلطان) به عنوان ضد قهرمان بازي كرده بود  از او براي بازي در اين نقش دعوت كردم. همچنين من براي نخستين بار در ايران از زن اغواگر (Femme Fatale) استفاده كردم كه اين نقش را به نيكي كريمي سپردم و از نتيجه كار بسيار راضي هستم. البته اين ايراد به من گرفته مي شد كه فيزيك بازيگر به طور كامل در خدمت نقش نبوده است. ولي حقيقت اين است كه اين شخصيت جنبه هاي معصوم و ترحم برانگيز هم دارد و فقط نبايد جنبه هاي منفي او را ديد.
كارگردان " باج خور " درباره مشكلات ساخت اين گونه فيلم ها در ايران مي گويد:   مشكلات زيادي در اين زمينه وجود دارد. ما لوكيشن هاي مناسبي نمي توانيم پيدا كنيم. امكانات لازم براي بازسازي صحنه هاي درگيري بسيار ضعيف است. همچنين براي گرفتن يك اسلحه كمري  با مشكلات بسياري مواجه بوديم. اين مساله تا آن اندازه مشكل بود كه در نهايت يكي از فرماندهان نيروي انتظامي به ما لطف كرد ، سر صحنه فيلمبرداري حاضر  شد و اسلحه خود را در اختيار ما قرار  داد. در غير اين صورت مجبور مي شديم از تفنگ هاي اسباب بازي استفاده كنيم كه در فيلم لو مي رفت.
وي اضافه كرد:  نيروي انتظامي اجازه نمي دهد كه ماشين هايش را براي اجرا صحنه ها بازسازي كنيم. ديگر اينكه از نظر اجراي صحنه هاي مختلف فيلم هم مشكل داريم. به اين جهت كه در فيلم هاي جنايي شخصيت هاي منفي مشروب مي خورند، مواد مخدر مصرف مي كنند،  بي بند و بارند و لوكيشن بار و كلوپ هاي شبانه بخشي از اين نوع آثار هستند. ولي در جامعه به خاطر روح فرهنگي امكان استفاده از اين صحنه ها وجود ندارد و ما دست و پا شكسته صحنه هايي را به وجود آورديم.