ارزشهای دینی باید به موازات تعاملات جهانی حفظ شوند

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین نشست تخصصی "بررسی روشهای انتقال ارزشهای دینی با زبان هنر در کتب درسی" پیش از ظهر چهارشنبه 9 اردیبهشت ماه با حضور جمعی از پژوهشگران و اساتید فرهنگی، دانشجویان هنر و علوم تربیتی و  کارشناسان آموزش و پرورش در حوزه هنری تهران برگزار شد.

در این نشست دکتر حسن بنیانیان رئیس حوزه هنری در بیان ضرورت پرداختن به موضوع زبان هنر در تألیف کتب درسی بر اهمیت مطالعه پیوسته در رشته های علوم انسانی تأکید کرد و گفت: قبل از اینکه به چگونگی ورود هنر به کتابهای درسی بپردازیم باید به این مسئله توجه کنیم که چگونه می توان هنر را وارد آموزش و پرورش کرده و در مدیران آموزش و پرورش ایجاد تقاضا برای بهره گیری از هنر بکنیم. الان نه تنها این تقاضا نیست که ترس و وحشت در مدیران مدارس، معلمان و مربیان تربیتی نسبت به مقوله هنر وجود دارد.

همه انسانها دارای خلاقیت هنری هستند

وی تفاسیر متفاوت از مقوله هنر را یکی از مشکلات خواند و گفت: برخی تا اسم هنر می آید یاد فیلم سینمایی می افتند و نسبت به سینما حساسیت منفی دارند و برخی از افراد که کمی ترسشان ریخته می گویند بله هنر خیلی چیز مهمی است و اتفاقا خوب است که ما این هنر خطاطی را یاد بچه ها بدهیم، جرأت ندارند از این فراتر بروند.

دکتر بنیانیان با بیان اینکه در همه بچه ها استعداد هنری وجود دارد، افزود:  می توان این استعداد را در محیط مدرسه پرورش داد و شادی و نشاط و تربیت را به آموزش و پرورش برگرداند. آنچه ما از هنر بحث می کنیم خلاقیتی است که در وجود همه انسانها هست که می توانند زیبایی بیافرینند و با نگاه خود زیبایی را تفسیر کنند.

وی از کتاب به عنوان عنصر بسیار کلیدی برای ایجاد تحولات در آموزش و پرورش یاد کرد و گفت: بر اساس این نگرش باید بین کارشناسان تهران با آن معلمی که در دورترین نقاط کشور مشغول است یک فهم مشترک پیدا شود که کتاب واسطه این فهم مشترک است.

رئیس حوزه هنری با بیان اینکه نقش کتاب در آموزش و پرورش حذف سلایق فردی در تحلیل و تفسیر از مباحث بنیادین فکری است، افزود: یکی از کارکردهای آموزش و پرورش این است که نگذارد بخشهای غلط فرهنگ پدر و مادر به فرزندان منتقل شود. کتاب تنها آموزش دهنده بچه ها نیست بلکه آموزش دهنده پدر و مادرها نیز هست.

وی وحدت بخشی در جامعه را یکی از رسالتهای آموزش و پرورش خواند و به مثلث سه وجهی هنر، کتب درسی و نیازهای جامعه در این نهاد آموزشی اشاره کرد و افزود: علاوه بر اینکه می توان از کتابهای درسی دنیا در مورد نقش آموزش و پرورش مباحثی را استخراج کرد باید این مسئله را که جمهوری اسلامی و مردم سالاری دینی یعنی چه؟ و رسالت آموزش و پرورش در این معنا چیست را نیز به آن اضافه کرد.

آموزش و پرورش چرخ پنجم تصمیم گیری کشور است

وی با اشاره به اینکه هنوز در جمهوری اسلامی برای مدیران و نخبگان جامعه این مفهوم درک نشده که آموزش و پرورش چرخ پنجم تصمیم گیری کشور است، افزود: اگر نظام آموزش و پرورش ما پویا شود آن وقت انسانهای فهیم با انتخابهای آگاهانه تربیت می کنیم و بعد به صندوقهای رأی دعوتشان می کنیم تا صالحین جامعه را انتخاب کنند تا خط مشی سیاسی تعریف کنند. اگر این فرآیند فراموش شود و نتوانیم انسانهایمان را تربیت کنیم این فرهنگ غرب است که جوانان ما را تربیت می کند و انتخابهای ما را هدایت می کند و افرادی را بر مسند می نشاند تا برای شهروندان ما تعین تکلیف کنند. 

رئیس حوزه هنری در مورد دلیل قراردادن سه بعد کتاب، هنر و مسائل جامعه ایران در دایره بزرگ مسائل جهانی، تصریح کرد: این مرزهای جغرافیایی که می کشیم و تلاش داریم که جوانان ما نتوانند ماهواره را بگیرند و قفل برای اینترنت درست می کنیم، اینها موقتی و غیر کارآمد است. ما باید در شرایطی دین و ارزشهایمان را حفظ کنیم که به سمت تعاملات جهانی می رویم.

دکتر بنیانیان با اشاره به نوع تبلیغ برای حضور در انتخابات اخیر، از تحریک نیازهای مادی مردم و ارزش گذاری برای این نیازها انتقاد کرده، آن را دور از اهداف تربیت فرهنگی کشور دانست و گفت: این مدل نظام سیاسی تجربه شده غرب است که آرام آرام در کشور ما نهادینه می شود و هیچ عنصر فرهنگی هم معترض نمی شود.

وی آگاهی بخشی به توده مردم را راه حل مقابله با این تبلیغات مادی گرایانه خواند و گفت: باید تربیت را در نظامهای تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش و دانشگاه ها جدی گرفت.

دکتر بنیانیان به تفاوت نگاه تربیت دینی و تربیت مدل غربی که در خدمت توسعه نیازهای جسمی و مادی است اشاره کرد و گفت: ما با اتکا به اندیشه های دینی خود می خواهیم هنر را در خدمت تعادل بخشی به انسان قرار دهیم و با هنر رابطه انسان با خدا را توسعه و تعمیق بخشیده، حقیقت طلبی را توسعه داده و دگردوستی و زیباییهای روح و روان را در کنار زیبایی های حواس پنجگانه قرار دهیم.

وی به افزایش سرعت تغییرات فرهنگی در دهه های اخیر اشاره کرد و تغییرات مدیریت شده و تغییرات ناشناخته را منشأ این تغییرات خواند و گفت: منشأ تغییرات ناشناخته همین الگوهای غربی است که در تبلیغات کاندیداهای ریاست جمهوری در بیان برنامه هایشان نهفته که ارزشهای جامعه جابه جا می شود و حاصل این انتخابات در فرهنگ باقی می ماند و کارکرد نظام سیاسی در فرهنگ می شود.

10 درصد تغییرات فرهنگی از طریق کارکرد همه جریانهای فرهنگی کشور است

وی به کارکرد نظام اقتصادی در فرهنگ اشاره کرد و گفت: عزیزان در بانکها می خواهند نقدینگی را حل کنند با تبلیغات خود به پول پرستی مخاطبین دامن می زنند. اینها میوه هایی است که در ظرف حوزه هنری می ریزند و بعد می گویند با این امکانات محدود بچه های مردم دارند بی دین می شوند شما چه کار می کنید؟ ما در جوابشان می گوییم 10درصد تغییرات فرهنگی هم از طریق کارکرد همه جریانهای فرهنگی کشور صورت نمی گیرد بلکه 90 درصد آن در اقتصاد، سیاست، نیروی انتظامی، قوه قضائیه و سایر بخشها شکل می گیرد.

بخش کوچکی از تغییرات فرهنگی منشأ خارجی دارد

دکتر بنیانیان اولین محور منشأ خارجی در تحولات فرهنگی را تهاجم فرهنگی اعلام کرد و گفت: مثل اختلاف شیعه و سنی یا تلاش می کنند اعتقادات جوانان ما را تحت تأثیر قرار دهند و دین دیگری را برای آنها تعریف کنند چون مطالعه کردند که هیچ جوانی نمی تواند بی دین باشد بلکه باید جنس دین و ماهیت آن را تغییر داد بنابراین یک تلاش جدی برای جایگزین نوعی عرفانی است که هیچ از آن در نمی آید.

وی از پذیرفتن نظامهای حقوقی و اقتصادی جهان بدون بومی سازی انتقاد کرد و گفت: این بحثها را به این دلیل مطرح می کنم که باید در آموزش و پرورش آدمی تربیت کنیم که این فرد اگر بعدا وزیر اقتصاد و یا مسئول سیاسی شد این مسئله را درک کند که در فرهنگ بی تأثیر نیست.

وی با انتقاد از نبود کارشناس و دانشگاهی که پیوست فرهنگی مورد تأکید مقام معظم رهبری را تهیه کند، افزود: متأسفانه حتی در آموزش و پرورش فردی را نداریم که کارکرد تربیتی مدیر مدرسه را تشریح کند.

رئیس حوزه هنری از شناخت ناقص مسائل آموزشی ایران اظهار تأسف کرد و گفت: هنوز اهمیت آموزش و پرورش برای نجات انقلاب اسلامی درک نشده و تا از این مرحله عبور نکنیم سهم عزیران آموزش و پرورش به "معلمی شغل انبیا است" خلاصه می شود .

وی افزود: ما امروز در برنامه ریزی هایمان باید فرض کنیم که بچه هایمان را در سن 18 سالگی از ما جدا می کنند و  می برند در جامعه غرب آیا در آن شرایط می توان و دینش را حفظ کند یا نه. با این نگاه است که متوجه می شویم با سخنرانی، توبیخ، بخشنامه نمی توان ارزشها را حفظ کرد بلکه باید هنر را در مدرسه آورد و با ذوق و سلیقه ارزشها را غیر مستقیم در وجود یک جوان ریخت. اما نگاه هنری در مدیریت مدارس ایران حاکم نیست که اگر بود باید محیط مدرسه دوست داشتنی می شد.

وی ریشه کاستی ها در مسائل آموزشی کشور را ناشی از هسته اولیه آموزش و پرورش دانست که بر گرفته از الگوهای غربی است.

دکتر حسن بنیانیان بر پرهیز از به کارگیری مفاهیم هنر غربی در کتب درسی بدون توجه به شرایط اجتماعی کشور و نوع زبان آن  تأکید کرد و با بیان اینکه امروز هنر در دنیا ابزار توسعه شهرهاست، افزود: اگر نتوانیم در کنار هنر جوان را متدین کنیم این فرد آماده می شود که دشمن صیدش کند.