کاوش در مسجد کهن دقیانوس جیرفت ؛ نیازمند برنامه ریزی ثانیه ای

به گزارش خبرنگار مهر در کرمان، شهر دقیانوس با 12 کیلومتر مربع مساحت در ضلع غربی هلیل رود و در 230 کیلومتری شهر کرمان قرار دارد برای رسیدن به دقیانوس از مرکز استان بایستی از سربیژن، گردنه امیرالمومنین، دره دلفارد، راین و تپه باغ علی شیر عبور کرد.

کاوش های باستان شناسی در حوزه جیرفت از سالهای گذشته و با حضور بزرگترین هیئت های باستان شناسی ایران و جهان آغاز شد و تاکنون آثار بی نظیری در این منطقه کشف شده است که از مهمترین آنها می توان به قلعه کوچک، کنار صندل شمالی، کنار صندل جنوبی، نقش برجسته پیکره نیم تنه انسانی با یک متر و 10 سانتیمتر ارتفاع، انواع ظروف و ابزارآلات، کتبیه های گوناگون، قبرستان های مطوط آباد و سلاطین اشاره کرد.

هر چند که برخی از این مناطق به دلیل وقوع حفاری های غیر مجاز و غارت میراث تاریخی کشور به وسیله سود جویان لطمه خورده است اما در صورتی که مجموعه باقی مانده نیز به درستی محافظت و کاوش شود می تواند تاثیر شگرفی بر تاریخ ایران و حتی جهان داشته باشد.

مسجد جامع کهن دقیانوس، جدیدترین کشف باستان شناسان در منطقه تاریخی حوزه جیرفت است که از اهمیت تاریخی منحصر بفردی برخوردار است.

کاوش در این منطقه باستانی از جهات مختلف حائز اهمیت است و با توجه به اینکه سودجویان همواره در کمین هستند باید برای کاوش در آن برنامه ریزی دقیق و جدی صورت گیرد.

از سوی دیگر وجود عوامل طبیعی مانند بارندگیهای سال جاری و عوامل فرسایشی این مجموعه را تهدید می کند و ضرورت ساماندهی سریع آن به شدت احساس می شود.

سرپرست کاوش های باستانی شهر کهن جیرفت "دقیانوس" در گفتگو با خبرنگار مهر در کرمان اظهار داشت: کار اکتشاف مسجد جامع کهن دقیانوس از سال 83 آغاز شد و سرانجام در سال جاری محراب این مسجد از دل خاک بیرون آمد.

حمیده چوبک مساحت این مسجد را شش هزار متر مربع ذکر کرد و افزود: تاکنون چهار هزار متر مربع از این مکان کاوش شده است.

وی عنوان کرد: طرح مسجد شبستانی ستون دار و مدل آن مانند مساجد اولیه ایران است که دارای محراب گچبری، صحن میانی، چهار رواق از چهار طرف، کنارهای جانبی، راههای ورودی، گذرگاه و دو منبع آب برای وضو است.

به گفته چوبک یکی از مهمترین دستاوردهای چهار فصل کاوش در منطقه دقیانوس کتیبه ای است که آیه "الله بکل شی علیم" بر آن نقش بسته است.

وی اضافه کرد: کاوشها در دقیانوس نشان می دهد این منطقه شهری آباد، ثروتمند و بعنوان یکی از شهرهای مهم اسلامی به شمار می رفته است.

سرپرست کاوشهای باستانی شهر کهن جیرفت گفت: این شهر در دوران سلجوقی رونق داشته و کشف آثار ساخت چین در این خطه دلیل محکمی بر توان مالی مردم شهر دقیانوس است و همچنین شبکه آبرسانی در شهر دقیانوس دانش بالای مدیریت شهری در دوران سلجوقیان را ثابت می کند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان نیز شهر کهن جیرفت را یکی از سایت موزه های بزرگ این استان خواند و گفت: برای کاوش در این منطقه باید بصورت ثانیه ای برنامه ریزی کرد.

علی کارنما عنوان کرد: پوشش مسجد جامع شهر کهن جیرفت باید تا قبل از زمستان انجام شود چرا که باران باعث تخریب این مکان می شود.

رئیس پژوهشکده میراث فرهنگی کشور نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در کرمان درباره کشف محراب مسجد جامع کهن دقیانوس اظهار داشت: این محراب نشانگر معماری پیشرفته مردم ایران در دوران اسلامی است.

سید مهدی موسوی عنوان کرد: گچبریهای نفیس و زیبای مسجد جامع کهن جیرفت نشان می دهد معماران در گذشته محل عبادت خود را با نهایت زیبایی می آراسته اند.

وی با بیان اینکه معماری ایرانیان در طول تاریخ دارای هویت است، تصریح کرد: مساجد امروزی با مساجد قدیمی در ایران برابری نمی کند زیرا کار معماران در قدیم با عشق و معنویت عجین بود و این افراد با رعایت مباحث معنوی و برای رضای خدا کار خود را انجام می دادند.

با توجه به حجم آثار کشف شده در حفاری های حوزه باستانی جیرفت بنظر می رسد مسئولان بایستی با اجرای طرح های سریع و دقیق گام های موثرتری را در راستای ایجاد زیرساختهای مناسب به ویژه اقامتگاههای گوناگون و ساخت موزه بزرگ جیرفت بردارند.