به گزارش خبرنگار مهر در قم، با گذشت بیش از یک ماه از سیل ویرانگر قمرود تا حدود بسیار زیادی آب‌ها از آسیاب افتاده است و همه مجدداً به کار و زندگی خود مشغول شده‌اند. در این بین مسئولان دانشگاه قم بیکار ننشسته و با دعوت از کارشناسان و متخصصان و همچنین مسئولان استانی، سمیناری تخصصی جهت بررسی سیل اخیر ترتیب دادند تا شاید و فقط شاید دوباره تجدید نظری در خصوص استفاده از بستر رودخانه صورت گیرد.
مسئولان استانی در این نشست علمی تخصصی که در دانشگاه قم برگزار شد مانند گذشته بجای اینکه به بررسی علل و عوامل و راهکارهای مقابله با سیل بپردازند دوباره به ارائه گزارش اقدامات انجام شده و بعضا توجیه کارهای انجام شده پرداختند.
در این اجلاس ابتدا قرار بود ناظمی اردکانی استاندار حضور پیدا کند اما مهندس علی متقیان معاون عمرانی وی در این نشست حضور یافت.
وی ضمن ارائه گزارشی از اقدامات انجام شده خاطر نشان کرد: عظمت و بزرگی کار به حدی بود که بعضاً در اظهار نظرها انصاف رعایت نمی‌شود.
متقیان مدیریت بحران را توسط مسئولان خوب ارزیابی کرد و گفت: ما ادعا نمی‌کنیم در مدیریت بحران سیل نمره 20 می‌گیریم اما حجم و وسعت کار بسیار زیاد بود و ما باید از این حوادث درس عبرت بگیریم، زیرا این حوادث است که جامعه را رشد می‌دهد.
خسارت سیل قم 32 میلیارد تومان ارزیابی شد
معاون عمرانی استاندار قم در ادامه خسارات سیل را 32 میلیارد تومان ذکر کرد و افزود: در خصوص چهار قربانی حادثه سیل قمرود نیز بحث‌های مختلفی وجود دارد و شاهدانی هستند که می‌توان با برگزاری نشست‌های علمی و تخصصی این موضوع را مورد بررسی قرار داد.
وی همانطور که در سال گذشته مدعی شده بود ساخت و ساز در بستر رودخانه قم هیچ خطری ندارد این بار هم با ارائه توضیحاتی در مورد ویژگی‌های طرح توسعه ضلع غربی حرم مطهر یاد‌آور شد: این طرح توسط سازمان مسکن و با رعایت اصول مهندسی ساخت و ساز در حال احداث است. طول، عرض و ارتفاع دهانه پل‌ها به گونه‌ای است که آب به راحتی قابل عبور است.
وی در عین حال تأکید کرد: در بخش‌هایی از قمرود نواقصی مشاهده می‌شود که باید مرتفع شود.
متقیان همچنین به وقوع حوادث غیر مترقبه طی دو سال گذشته در قم اشاره کرد و گفت: وقوع برف، سیل و زلزله طی چند سال گذشته، هشدار‌هایی به ما بود که توانمندی خود را بسنجیم و برنامه‌ریزی کنیم.
احداث هر گونه مانع در مسیر رودخانه موجب تغییر مسیر آب و تخریب می‌شود
در ادامه این نشست تخصصی رضا بهروزی از دانشجویان بورسیه دانشگاه قم با ارائه مقاله‌ای به بررسی حوادث پیرامون سیل اخیر قم پرداخت و گفت: عموماً از سیل به عنوان یکی از بلایای طبیعی نام برده می‌شود و احتمال وقوع پیش‌بینی آن وجود دارد اما این پیش‌بینی با عدم قطعیت همراه است.
وی اظهار داشت: در کشور ما طی یک سال مشاهده می‌شود که یک منطقه هم از خشکسالی خسارت دیده و هم از سیلاب که در این گونه مناطق باید انجام فعالیت‌های آبخیزداری مورد توجه قرار گیرد.
این دانشجوی دانشگاه قم هدف از تهیه مقاله‌اش را تغییرات ایجاد شده در قمرود ذکر کرد و گفت: با توجه به اینکه مدت طولانی قمرود خشک شده بود، وقوع این سیل برای اکثر مردم غیر منتظره و غافلگیر کننده بود. اما وقوع سیل 11 فروردین ماه زنگ خطر را برای همه به صدا درآورد و نشان داد که این سیل پایان کار نبوده و نیست.
وی با نشان دادن عکس‌هایی از تأسیسات و دیوارهای در حال تخریب قمرود، حجم خسارات وارده به وسایل نقلیه و کارگاه‌های ساخت و ساز در مسیر رودخانه را بسیارگسترده توصیف کرد.
بهروزی در ادامه به بررسی اثرات سازه‌های ایجاد شده بر روی قمرود پرداخت و گفت: در مسیر رودخانه قم 14 پل احداث شده است که برخی از این پل‌ها همچون پل نیروگاه و پل بازار توان عبور سیلاب‌های بزرگ را ندارد و باید اصلاح شود.
وی همچنین ایجاد هرگونه مانع در مسیر رودخانه را خطرناک خواند و بیان داشت: سازه‌ها و پایه‌هایی که در ضلع غربی حرم در مسیر رودخانه ایجاد شده است باعث ایجاد امواج در رودخانه می‌شود. آسفالت رودخانه نیز جریان سرعت سیل را چند برابر می‌کند.
این دانشجوی دانشگاه قم تأکید کرد: احداث هرگونه مانع در رودخانه موجب تغییر مسیر آب و تخریب خواهد شد.
انتقاد از نحوه مدیریت مسئولان
حجت‌الاسلام محمد ذبیحی قائم مقام دانشگاه قم نیز در این نشست تخصصی طی سخنانی ضمن انتقاد از نحوه مدیریت مسئولان در قبال حادثه قمرود اظهار داشت: حادثه بسیار بزرگی در شهر قم اتفاق افتاد و متأسفانه به راحتی از کنار این قضیه گذشتند.
وی با انتقاد از نحوه پوشش اخبار سیل قمرود در رسانه ملی تأکید کرد: صدا و سیما اخبار سایر کشورها را چندین بار پخش می‌کند اما معلوم نیست چرا کشته شدن چندین نفر از هموطنان پخش نمی‌شود و تنها خبری کوتاه از سیل قمرود نشان داده می‌شود.
قائم مقام دانشگاه قم نحوه مدیریت مسئولان را مورد انتقاد قرار داد و گفت: وقتی مدیریت این‌گونه باشد ما همواره با این مشکلات مواجه خواهیم شد، متأسفانه اتفاقاتی از این دست که بدون مطالعه صورت می‌پذیرد، کم نیست.
وی تأکید کرد: من به عنوان یک استاد دانشگاه احساس شرمندگی می‌کنم و امیدوارم آخرین باری باشد که در کشور، چنین اتفاقات ناگواری می‌افتد.
ذبیحی ضمن قرائت روایتی مشکل را سوء مدیریت خواند و بیان داشت: کشور ما هیچ کمبودی ندارد، منابع فراوانی در اختیار است، منتهی باید با برنامه‌ریزی درست از این منابع استفاده بهینه کنیم. اگر مدیریت درست باشد مشکلات این چنین نخواهیم داشت
اگر نیاز باشد باید بخشی از ساخت و سازها تخریب شود
مدیر عامل آب منطقه‌ای اقم نیز در این مراسم کمبود ظرفیت آبگذاری رودخانه، دخل و تصرف‌های صورت گرفته در مسیر قمرود و انجام فعالیت‌های غیر مجاز را از جمله نابسامانی‌های قمرود ذکر کرد.
مهندس حسن رضوی در ادامه به بررسی گزینه‌های پیشنهاد شده جهت ساماندهی قمرود پرداخت و گفت: انحراف کامل مسیر سیلاب، احداث سد تأخیری در بالا دست قم، عبور سیلاب از قمرود و دیوار سازی طرفین رودخانه از جمله راهکارهایی است که برای ساماندهی قمرود ارائه شده که در همه موارد به ساماندهی و ایمن سازی محدوده شهری رودخانه تأکید شده است.
رضوی با بیان اینکه انحراف مسیر رودخانه مورد توجه نیست، خاطر نشان کرد: احداث سد تأخیری در بالادست قم به همرا عبور مطمئن سیلاب از داخل شهر، گزینه برتر از دید ماست.
وی جاری شدن همزمان سیل در رودخانه‌های قم و ورود توأمان سیلاب‌ها به قمرود و همچنین بارندگی‌های متوالی و کم سابقه را از جمله ویژگی‌های سیل 11 فروردین قمرود عنوان کرد و گفت: همین عوامل دست به دست هم داد که به رغم پیش‌بینی‌های صورت گرفته یک غافلگیری سریع برای مسئولان استان پدید آمد .
مدیر عامل آب منطقه‌ای قم خواستار تغییر نگرش مسئولان در خصوص استفاده از مسیر رودخانه شد و بیان داشت:
مسئولان باید توجه داشته باشند رودخانه، خانه رود است و باید شجاعت داشته باشیم و حتی اگر جایی نیاز است باید ساخت و سازها تخریب شود و من امیدوارم این نگرش همچنان باقی بماند.
شهرداری تنها دستگاهی بود که با تمام ظرفیت وارد شد / به رودخانه نیاز مبرم داریم
شهردار قم نیز در این نشست گزارشی از اقدامات شهرداری جهت مقابله با سیل اخیر ارائه کرد و گفت: من به سیل قمرود به عنوان یک حادثه غیر مترقبه نگاه نمی‌کنم زیرا یکی از ویژگی‌های مناطق خشک و کویری همین است که یا سیل نمی‌آید و یا وقتی اتفاق می‌افتد خساراتی نیز بدنبال دارد.
مهندس محسن عابدینی‌پور از شهرداری به عنوان تنها دستگاهی که با تمام ظرفیت نیروهایش را در برابر سیل بسیج نمود، یاد کرد و افزود: شهرداری قم با تمام توان جهت مقابله با سیل وارد میدان شد و نهایت تلاش خود را انجام داد اما ما خودمان هنوز راضی نیستیم.
شهردار قم علت فوت قربانیان حادثه سیل را بی‌توجهی به هشدارها ذکر کرد.
وی همچنین در ادامه با اشاره به مباحث مطرح شده در خصوص تغییر مسیر رودخانه نیز اظهار داشت: با توجه به مشکلات شهر قم ما به رودخانه نیاز مبرم داریم و جهت حفظ چاه‌های آب شرب در بستر رودخانه و وجود جریان پایه آب در این مسیر استفاده از رودخانه برای قم اجتناب‌ناپذیر است و با توجه به اینکه تعریض در سطح شهر ممکن نیست بنابراین باید فکری برای تغییر مسیر رودخانه کرد که این موضوع هم باید توسط مسئولان استان پیگیری شود و شهرداری هنوز هیچ اقدامی در این خصوص نکرده است.
شهردار قم امکانات شهرداری را جهت مقابله با حوادث غیر‌مترقبه بسیار کم توصیف کرد.
از رودخانه نباید استفاده انتفاعی شود.
مهندس جبار وطن‌خدا، دبیر کارگروه سیل و طغیان رودخانه‌های وزارت نیرو نیز با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان تجربیات سیل در ایران با نگاهی بر مدیریت سیلاب در قم به تبیین دیدگاه‌های خود پرداخت.
وی دخل و تصرف غیر مجاز در بستر رودخانه، برداشت بی‌رویه مصالح رودخانه‌ای همچون شن و ماسه، تخریب پوشش گیاهی، طراحی سازه‌های غیر اصولی در بستر رودخانه و عدم آگاهی عمومی مردم و مدیران را از جمله عوامل تشدید خسارات سیل برشمرد و گفت: باید از این اتفاقات درس خوبی بگیریم و حتی اگر لازم باشد باید برخی از ساخت و سازهای صورت گرفته در بستر رودخانه تخریب شود.
وی اظهار داشت: در شهر سئول کره جنوبی نیز چنین اتفاقی رخ داد و در بستر رودخانه‌ای اتوبان احداث شده بود که بعد از سالیان متمادی ساخت و سازها را تخریب کردند تا رودخانه فقط محل گذر آب باشد و نه چیز دیگر.
مشاور معاون وزیر نیرو تأکید کرد: باید قبول کنیم رودخانه، رودخانه است و نباید استفاده انتفاعی از آن بشود.
وی خواستار بررسی و کنکاش این موضوع توسط مسئولان و اساتید دانشگاه شد و گفت: ما باید با استفاده از تجربیات سایر کشورها و استان‌هایی که این مشکل در آنجا وجود داشته است به نحوی عمل نماییم که شرمندگی برای مسئولان نماند.
اجرای پروژه‌های مسیر رودخانه متوقف شود
محمد مهدی فتاحی مسئول بخش آبخیزداری مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی قم نیز در این مراسم خواستار توقف پروژه‌های بستر رودخانه قم شد.
وی اجرای عملیات آبخیزداری، احداث بند‌هایی در بالا دست قم و... را از جمله راهکارهای مقابله با سیل عنوان کرد و گفت: اعمال مدیریت هماهنگ توسعه آبخیزداری بسیاری از مشکلات و آسیب‌های ناشی از سیل را به حداقل خواهد رساند که مسئولان قم باید به این موضوع توجه ویژه‌ای بنمایند.
فتاحی تأکید کرد: ما می‌توانیم با اجرای پروژه‌های کوچک آبخیزداری و هزینه‌های بسیار کم سیل را کنترل نماییم.
وی اظهار داشت: با توجه به بروز حوادث و خطرات ناشی از سیل اخیر پیشنهاد می‌کنیم پروژه‌های بستر رودخانه متوقف شود.
در این قسمت همچنین مجید فارقیان عضو شورای شهر قم، دکتر فتحی مقدم استاد دانشگاه شهید چمران و همچنین برخی از دانشجویان و اساتید دانشگاه قم به تبیین نظرات و دیدگاه‌های خود پیرامون بررسی سیل اخیر قم و راهکارهای ساماندهی رودخانه قم پرداختند.
در بیانیه پایانی نشست تخصصی بررسی سیل 11 فروردین ماه قمرود بر ضرورت پرهیز از اقدامات مقطعی و سنتی در مقابل سیل و همچنین پرهیز از کارهای غیر کارشناسی تأکید شد.
در بخش دیگری از بیانیه پایانی این نشست بازنگری در ساخت و ساز مسیر رودخانه مورد تأکید قرار گرفت و از مسئولان خواسته شد تا انجام فعالیت‌های پروژه‌های آبخیزداری در راستای مقابله با سیل مغفول واقع نشود.
نظارت دقیق بر احداث هرگونه ساخت و ساز در بستر رودخانه، بررسی و مطالعه دقیق قمرود، ضرورت برطرف نمودن مشکلات اداری جهت هماهنگی بیشتر و تأسیس پژوهشکده مرتبط با آب در دانشگاه قم از دیگر بخش‌های بیانیه پایانی این نشست بود.
نظر شما