نمایشگاه های بین المللی؛ زمینه ساز توسعه فرهنگی و اقتصادی

به گزارش خبرنگار مهر در ارومیه، تمامی کارشناسان و مسئولان معتقد هستند، ایران و آذربایجان غربی به لحاظ وجود قرابتهای قومیتی، مذهبی و دینی پتانسیلهای بالایی برای تسخیر بازارهای این منطقه دارد که این امر ضرورت توجه هرچه سریعتر مسئولان به افزایش و تسهیل روند مبادلات تجاری میان دو طرف را می طلبد.  

با وجود این پتانسیلها و نیز علاقمندی مقامات ایرانی و کردستان عراق و وجود تناسبات قومی و مذهبی و منطقه ای در میان استانهای آذربایجان غربی و اربیل عراق نباید با سطحی نگری و توجه مقطعی به سودهای ناچیز و عدم دقت در کیفیت کالاها باعث از دست دادن بازار مصرف و سرمایه گذاری مطلوبی همچون عراق که نیازمند توسعه و پیشرفت است شده و فضا برای رقبا و کشورهای دیگر فراهم می شود. 

در این راستا مسئولان استانی آذربایجان غربی تاکنون شش نمایشگاه اختصاصی در عراق و چهار نمایشگاه در استان اربیل این کشور برگزار کرده اند.

چهارمین نمایشگاه اختصاصی محصولات ایرانی در حالی در اربیل عراق برگزار شد که رقبیی همچون کشور ترکیه و سوریه در کنار کشورهای آسیای شرقی و اروپایی برای حضور در بازارهای عراق عرض اندام می کنند.

روندی که در برگزاری چهارمین نمایشگاه آذربایجان غربی در اربیل مشاهده شد و با وجود شرکتهای برتر از سراسر کشور و تلاشهای مجدانه سازمان بازرگانی آذربایجان غربی برای برپایی مطلوب نمایشگاه، به دلیل عدم هماهنگی در برگزاری نمایشگاه که به شرکت نمایشگاه های بین المللی استان محول شده بود موجب انتقادات زیادی حتی از سوی شرکت کنندگان شد.

در حال حاضر با بازگشایی مرزهای تمرچین و باشماق که به عنوان رتبه های اول و دوم کشور در صاردات کالا به عراق در حل فعالیت هستند و نیز تسهیل عبور و مرور مسافران و کاروانهای زیارتی به عتبات عالیات و نیز توجه خاص استانداران دو استان آذربایجان غربی و اربیل عراق می تواند در شکوفایی تجاری، اقتصادی و نیز گردشگری منطقه مفید به فایده باشد.

توجه به تاریخ روابط دو کشور نیز نشان می دهد این ارتباطات دارای پیشینه تاریخی و بی شماری بوده است، نقطه آغاز روابط ما بین دو کشور به فروردین 1308 و اعزام هیئت حسن نیت از سوی پادشاه عراق به ایران و تقاضای این هیئت جهت برقراری روابط سیاسی با ایران باز می گردد.

در 13 تیر 1316 طی قراردادی که میان دو کشور منعقد شد، حق کشتیرانی در سراسر اروندرود به استثنای پنج کیلومتری از آبهای آبادان تا خط تالوگ به دولت عراق واگذار شد.

پیمان دیگری که میان کشورهای منطقه منعقد شد، معروف به "پیمان بغداد" است که معاهده ای با ماهیت دفاعی و امنیتی بود.

این پیمان که نخست در پنجم اسفند 1333 میان وزیران امور خارجه دو کشور عراق و ترکیه تحت عنوان "پیمان همکاری های متقابل" در بغداد به امضا رسیده بود، با پیوستن انگلستان در دهم فروردین، پاکستان در اول مهر و ایران در 19 مهر 1334 حلقه ای از حامیان بلوک غرب را در منطقه گرد هم جمع آورد.

اما کودتای عبدالکریم قاسم با عقاید افراطی و چپگرایانه، از یک سو موجب خشنودی مسکو و قاهره و از سوی دیگر باعث خروج عراق از حلقه بلوک غرب شد.

اگر چه ایران 17 روز پس از کودتای قاسم، رژیم وی را به رسمیت شناخت اما این اقدام مانع از ابراز سیاستهای تند و خصمانه قاسم نسبت به ایران نشد، زیرا قاسم نه تنها به هیچ یک از قراردادهای مرزی و تعهدات حکومت پیشین عراق درباره اختلافات آبی با ایران پایبند نبود، بلکه ادعاهای ارضی نیز نسبت به خاک کویت ابراز می داشت که امنیت منطقه را بیش از پیش به مخاطره می انداخت.

سرانجام در آذر 1338 یکبار دیگر اروند رود به بحرانی حاد در روابط ایران وعراق مبدل گشت. ایران در آغاز تلاش کرد بحران به وجود آمده را از راه های دیپلماتیک حل و فصل کند، اما پافشاری عراقی ها بر ادعاهای واهی خود، طرفین را حتی به میدان درگیری های پراکنده و تدارکات نظامی برای جنگ احتمالی نیز کشاند.

اما با حاکم شدن رژیم بعث در عراق، دوره ای دیگری از تیرگی روابط میان دو کشور آغاز شد. از این رو پیروزی انقلاب اسلامی که موجب تغییر ساختار قدرت در خاورمیانه و نظام امنیتی دو قطبی حاکم بر جهان شده بود، علاوه بر اینکه ایران را از صف حامیان ایالات متحده و بلوک غرب خارج کرد، رهبران عراق را نیز به حمله نظامی به ایران ترغیب کرد.

و اما دولتمردان ایران معتقد هستند روابط دو کشور ایران و عراق در چند سال گذشته پس از سفر مقامهای کشورمان طبیعی و روبه گسترش بوده است.

در سفر رئیس مجمع تشخیص نظام آیت الله هاشمی رفسنجانی به عراق توجه به نجف اشرف، دیدار با علما و مراجع بزرگ و استقبال خوبی که انجام دادند، همچنین توجه و تاکید وی بر اهمیت حوزه نجف و لزوم گسترش روابط با حوزه قم و توجه ویژه به موضوع بازسازی، نوسازی و توسعه عتبات عالیات که در بیش از 10 دیدار بر آن تاکید شد از موضوعات و دستاوردهای مهم سفر و بیانگر جدیت رئیس مجلس خبرگان رهبری در توسعه فرهنگ اهل بیت رسول الله (ص) بود.

در این راستا نمایشگاه بازرگانی ایران با هدف بهره مندی تولیدکنندگان و ارائه دهنگان خدمات بازرگانی و صنعتی و با حضور مسئولان استانهای آذربایجان غربی و اربیل کردستان عراق به همت سازمان بازرگانی آذربایجان غربی تشکیل شده است.

در این نمایشگاه 216 واحد تولیدی و خدماتی در 21 گروه کالایی در زمینه های خدماتی، بازرگانی، صنعتی، کیف و کفش، لباس و پوشاک، ماشین آلات صنعتی و کشاورزی آخرین دستاوردها و تولیدات خود را به نمایش عموم گذاشتند.

این نمایشگاه در فضایی به وسعت 10 هزار متر مربع و در محل نمایشگاه های دائمی استان اربیل کردستان عراق برای بازدید و خرید عموم مردم دایر شد.

دبیر ستاد توسعه اقتصادی ایران و عراق در گفتگو با خبرنگار مهر نقش نمایشگاه های بازرگانی و تجاری در افزایش سهم تجارت دو طرف را بسیار مطلوب ارزیابی کرد و گفت: حضور شرکتهای معتبر ایرانی با ارائه محصولات با کیفیت موجب استقبال عمومی از کالاهای ایرانی می شود.

حسین دانایی فر افزود: به همین منظور امسال بیش از شش میلیارد دلار صادرات کالا از جمهوری اسلامی ایران به عراق انجام می شود.

وی با بیان اینکه سال گذشته سهم مبادلات تجاری ایران در عراق، حدود 4.5 میلیارد دلار بود که این رقم در سال جاری تا چهل درصد افزایش می یابد، یادآور شد: این مناسبات در چهار بخش گردشگری، انرژی، خدمات فنی و مهندسی و کالا بوده است.

دانایی فر اظهار داشت: با وجود مشکلات و موانعی که از طرف برخی دولتها در افزایش مناسبات ایران و عراق وجود دارد، در کمتر از سه سال گذشته با همت بخشهای دولتی و همکاری بخش خصوصی بیش از 9 نمایشگاه اختصاصی ایران در استانهای مختلف عراق برگزار شد.

وی ادامه داد: امسال نیز پیش بینی می شود 14 نمایشگاه کالا و خدمات ایرانی در شهرهای مختلف عراق برپا شود.

دانایی فر در ادامه با اشاره به امضای قراردادهای استاندارد بین دو طرف، تاکید کرد: امسال تاکید جمهوری اسلامی ایران بر افزایش تجارت با کشور عراق است.

وی گفت: تلاش می کنیم که نظارت بیشتری برکیفیت تولیدات داشته باشیم زیرا وجود کیفیت بالای کالاها موجب افزایش مناسبات تجاری و اعتمادسازی بیشتر در آینده می شود.

رایزن بازرگانی ایران در عراق نیز با اشاره به استقبال خوب مصرف کنندگان عراقی از محصولات تولیدی ایرانی عمده مزیت این استقبال را کیفیت بالا و سهولت دسترسی و نیز وجود تناسبهای فرهنگی و مذهبی میان دو کشور و ملت عنوان کرد.

مهدی نجات نیا با اشاره به استقبال و حضور مطلوب تولیدکنندگان و شرکتهای ایرانی در نمایشگاه اربیل افزود: عراق بازار مصرف بسسیار مطلوبی برای تولیدکنندگان ایرانی است و باید با توسعه هرچه بهتر مناسبتهای تجاری و تسهیل در امر ترانزیت کالا و مسافر این امر بهتر از پیش شود.

وی خاطرنشان کرد: عمده رقبای ایران در بازارهای عراق محصولات تولیدی کشورهای ترکیه و سوریه است که با تسهیل در گمرکات و مرزهای دو کشور توانسته اند به این امر دست یابند.

وی عراق را بزرگترین شریک تجاری کشور دانست و خاطرنشان کرد: با این وجود ایران در صادرات کالا به عراق رتبه هشتم را داراست که این در مقابل میزان صادرات کشورهای رقیب ناچیز به شمار می آید.

وی ادامه داد: در سال جاری دو میلیارد و 380 میلیون ریال کالا و یک میلیون دلار خدمات فنی و مهندسی از جمهوری اسلامی ایران به عراق صادر شده است.

نجات نیا با اشاره به اقدامات خوب آذربایجان غربی در زمینه توسعه صادرات محصولات تولیدی به عراق و کردستان و برگزاری نمایشگاه های تجاری و بازرگانی ابراز امیدواری کرد که ادامه برگزاری نمایشگاه های تخصصی زمینه ارتباط تجار و افزایش مبادلات تجاری میان دو کشور را موجب شود.

وی همچنین اعلام کرد: برای اولین بار از ماه آینده فروشگاه های عرضه مستقیم محصولات ایرانی در عراق آغاز به کار می کند.

نجات نیا گفت: این فروشگاه های از ماه آینده با هدف ارائه مستقیم محصولات ایران از تولیدکنندگان به مصرف کننده در شهرهای مهم عراق از جملع بغداد، کربلا، نجف، بصره، اربیل و سایر شهرهای بزرگ این کشور ایجاد می شوند.

این مسئول خاطرنشان کرد: با این اقدام محصولات ایرانی بدون وجود واسطه به مصرف کننده ارائه خواهد شد که این امر باعث کاهش قیمت محصولات و حذف بیش از 20 واسطه در برخی محصولات می شود.

وی عمده مزیت این کالاها را ضمانت کالایی و اطمینان مصرف کنندگان از کیفیت مطلوب آنها ذکر کرد و گفت: بیش از یک سال و نیم پیش این طرح مطرح شده است که با رایزنی های انجام شده این اقدام صورت می گیرد و با معرفی شرکتهای برتر و بزرگ به سازمان توسعه تجارت کشور این اقدام اجرایی می شود.

مسئولان آذربایجان غربی و معاون برنامه ریزی استانداری آذربایجان غربی نیز معتقد هستند: آذربایجان غربی در عراق زمینه ساز توسعه روابط ایران و عراق و استانهای مجاور است.

ابراهیم حق جو در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: برگزاری نمایشگاه های بین المللی سهم مهمی در تولید و افزایش درآمد و به دنبال آن توسعه مناسبتهای دو کشور دوست و همسایه ایران و عراق است.

وی با اشاره به مناسبتهای قومی و مذهبی دو کشور یادآور شد: با توجه به این عوامل و نیز سهولت دسترسی دو کشور به بازارهای مصرف و تولید می توان در این زمینه فعالیتهای موثرتری انجام داد.

وی تاکید کرد: برای این منظور طرح توسعه زیر ساختهای تجاری و اقتصادی در شهرهای مرزی استان از جمله پیرانشهر انجام شده است و امیدواریم طرف عراقی نیز با ایجاد بسترهای مناسب فعالیتهای تجاری از جمله راه های ارتباطی و سهولت نقل و انتقال کالا و مسافر از گمرکات دو طرف در زمینه افزایش مناسبتها و در نتیجه رفاه اهالی منطقه گامهای موثرتری بردارد.

حق جو افزایش رشد حضور شرکتهای ایرانی در نمایشگاه های بین المللی عراق را نشانگر بارز تمایل شرکتهای تولیدی ایرانی به سرمایه گذاری در زمینه های مختلف در عراق و خصوصا کردستان ذکر کرد و افزود: دو مرز تمرچین پیرانشهر و کلیه سردشت از حمله مرزهای موفق در کشور در زمینه ترانزیت کالا و مسافر در کشور است و باید از این بستر به وجود آمده نهایت استفاده را کرد.

 استاندار استان اربیل کردستان عراق ایران را کشوری توسعه یافته دانست که زیر ساختهای مهمی برای رشد بیشتر دارد.

نوزاد هادی با اشاره به سفر اخیر خود در فروردین ماه سال جاری به آذربایجان غربی نیز افزود: این استان توانسته است در زمینه صنایع تبدیلی کشاورز و صنعتی گامهای موثری بردارد و کردستان عراق نیازمند این تجربه ها است.

وی وجود مناسبتهای قومی و مذهبی دو منطقه را مورد تاکید قرارداد و افزود: تجار دو طرف ترجیح می دهند از این فرصت استفاده کنند تا اینکه در برابر رقبا حرفی برای گفتن داشته باشند.

رئیس سازمان بازرگانی آذربایجان غربی نیز با اشاره به توان بالای استان در زمینه توسعه مناسبتهای تجاری و بازرگانی با همسایگان خود اعلام کرد: در نمایشگاه قبلی که در سال 87 در استان دهوک عراق برگزار شد، بیش از دو میلیارد دلار قرارداد همکاری و تجاری میان تجار دو طرف برقرار شد که این نشانگر تمایل دو طرف به افزایش همکاری ها است.

جعفر صادق اسکندری با اشاره به برنامه های این سازمان برای توسعه نمایشگاه های بین المللی یادآور شد: این نهاد در راستای سیاستهای توسعه تجاری خود در مهرماه سال جاری نمایشگاه دیگری در استان دهوک عراق برگزار می کند.

مدیرکل روابط ایران و کردستان عراق نیز معتقد است: در گذشته جای شرکتهای ایرانی و تجار ایرانی به دلیل عدم شناخت کافی از امنیت موجود در کردستان عراق خالی بود که با اطلاع رسانی کافی این موضوع حل شده و تجار می توانند در این منطقه سرمایه گذاری کنند.

عبدالله اکراوی افزود: راه اندازی و رسمی شدن مرز تمرچین باعث شده است تا کالاهای ایرانی با کمترین هزینه و با سهولت در اختیار بازارهای کردستان عراق قرار گیرد. 

وی همچنین حذف روادید گمرکی از دو طرف هنگام عبور از مرزها را عامل دیگر افزایش ارتباط مردم منطقه اعلام کرد و افزود: وجود مناسبتهای قومی و مذهبی موجب شده است تا تجار دو طرف روابط بیشتری با هم داشته باشند.

مدیرکل روابط کردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: با توافقات انجام شده، به زودی با افزایش ساعات کار گمرکات دو طرف به تمام طول شبانه روز این ترددها افزایش می یابد.

وی در ادامه با اشاره به سفر اخیر استاندار اربیل عراق به آذربایجان غربی گفت: این سفر با دعوت رسمی استاندار آذربایجان غربی و به منظور آشنایی دو طرف با پتانسیلهای موجود در صنایع و پیشرفتهای اقتصادی، کشاورزی و صنعتی آذربایجان غربی انجام شد.

وی با اشاره به استقبال بسیار زیاد از نمایشگاه های ایران در کردستان عراق و همچنین حضور شرکتهای بزرگ ایرانی در این نمایشگاه را موجب افزایش مناسبتهای تجاری دو طرف دانست و افزود: حضور این شرکتها از بیش از 23 استان ایران با بیش از 400 تاجر، نشان دهنده زمینه سازی مطلوب تجارت بین دو کشور شده است.

وی کیفیت کالاهای ایرانی را بسیار مطلوب دانست و گفت: روابط اقتصادی کردستان عراق با ایران نتیجه تلاش دو استاندار آذربایجان غربی و اربیل عراق است.

لازم است که با نظارت خاص و دقیق بر بخش خصوصی در کنار همکاری با بخشهای دولتی این روند به زودی حل شده و دیگر شاهد حتی انتقادات کوچک از اینگونه نمایشگاه های مهم و استراتژیک نباشیم.