به گزارش خبرنگار مهر نشست نقد و بررسی مجموعه شعر "نردبام گیلاس ماه را قرمز نمی‌کند" سروده سوری احمدلو به همراه کارگاه شعر باباچاهی عصر دیروز سه شنبه با حضور جمعی از شاعران در آتلیه هنری آذرفر برگزار شد.
نسل جوان ذوق‌زده شد
باباچاهی در این نشست گفت: در سالهای اخیر یک مسئله مطرح شده و آن این است که روی شعر متفاوت مانور زیادی داده است. در واقع در دهه 70 مانور زیادی در حوزه شعر متفاوت داده شد ضمن اینکه در آن سالها این یک امر ناگزیر بود چرا که خوانندگان شعر مطالباتی از شعر داشتند که شعرهای قبل از آن، پاسخگوی این مطالبات نبودند.
وی افزود: این دهه عصر پایان ایدئولوژی و کلان‌روایتها بود و ما ناگهان با موج کتابهای روانشناسی و فلسفی روبرو شدیم. همین امر موجب ذوق زدگی در ما نسل جوان شد که این ذوق زدگی آسیبهایی را نیز به دنبال داشت زیرا سیل شعرهایی که با خواندن این کتابها سروده شد و اطلاعاتی که شاعران جوان داشتند در ما احساس ترس ایجاد کرد و این تحول در ما رشک برانگیز بود.
باباچاهی در ادامه تصریح کرد: اما علتی که نتوانستیم در شعر متفاوت موفق باشیم این بود که بسیاری از آرای فلسفی و روانشناسی که با ترجمه وارد ایران شد باید اینجایی و تئوریزه می‌شد که نشد. به همین دلیل شعرهایی سروده شد که اصالت را در شعر به تاخیر می‌انداخت.
جزمیت نداشته باشیم
سراینده مجموعه شعر تازه منتشر شده "پیکاسو در آبهای خلیج فارس" با بیان اینکه طبیعی است در میان این همه جنجال و هیاهو تنها دو تن شاعر موفق بیرون می‌آید اظهار داشت: قرار نیست که بین همه جنجالها و هیاهو ما شاهد تولد دهها شاعر باشیم. مسلم بود که در این دوره از میان دهها شاعر تنها دو شاعر می‌توانند سربلند بیرون بیایند.
وی افزود: ما به اینجا رسیده‌ایم که جزمیت نداشته باشیم و با ذهنی آرام ژانرهای متفاوت و ساختارشکن را تجربه کنیم و گریزی از این اتفاق در شعر وجود ندارد و ما چاره‌ای جز درنوردیدن این مسیری که پیش روی ماست نداریم.
سراینده مجموعه شعر در دست انتشار "فقط از پریان دریایی زخم زبان نمی‌خورد" در ادامه به شعرهای سوری احمدلو پرداخت و گفت: من با خواندن این کتاب مواجه شدم با یک هوای تازه اما نه چندان آشنا و شگفت انگیز. شاعر توانسته موضوعهای دم دستی را از دم دستی بودن نجات دهد و آنها را از شعر متفاوت دور کند. همچنین در این مجموعه مقادیری از هنجارشکنی وجود دارد .
باباچاهی ادامه داد: من فکر می‌کنم که باید در اعماق تفکرات شاعر یک جابجایی صورت بگیرد و دنبال تجربه‌های تازه باشد.
وی در پاسخ به اظهار نظر یکی از شاعران جوان حاضر در جلسه که شعرهای احمدلو را در این مجموعه دارای خصلت غیرزنانگی خوانده بود اعلام کرد: شعرهای این مجموعه جنبه مذکر پیدا نمی‌کند چرا که معتقدم وجوه مشترکی بین شاعران زن و مرد وجود دارد که یک نوع دیالوگهای مشترک ایجاد می‌کند. این وجوه مشترک در شعرهای شاعران زن و مرد وجود دارد و در بررسی شعر باید بر روی آن درنگ کرد.
پاره‌ای از شاعران جوان در درجه زیر صفر نوشتار به سر می‌برند
این منتقد ادبی همچنین عنوان کرد: جریانی که میان شاعران جوان جا افتاده این است که مدام دعوت می‌کنند به ساده‌نویسی طوری که شاعران حساسیتی نسبت به بافت کلمه ندارند. رولان بارت به نوشتاری که فاقد ادبیات است می‌گوید "درجه صفر نوشتار". بنابراین پاره‌ای از شاعران جوان در درجه زیر صفر نوشتار به سر می‌برند. نمک شعر تنها عاطفه نیست بلکه ضربان شعر و واکنش شعراست.
باباچاهی اضافه کرد: در وضعیتی که همه دعوت می‌کنند به ساده‌نویسی می‌بینیم پاره‌ای شاعران یک شوخی سخیف که همه مردم را می‌خنداند وارد شعر می‌کنند و فکر می‌کنند که از شاملو جلو زده‌اند این مسئله در شعر ایجاد خطر می‌کند.
وی در ادامه با بیان اینکه حضور شاعر منتقد در شعرش گناه کبیره نیست یادآور شد: شاعر می‌تواند در شعر نقش یک منقد را داشته باشد اما این حضور نباید پنهان بماند بلکه باید در شعر احساس شود.
نویسنده کتاب "عاشقانه‌ترین‌ها" با اشاره به ارجاعات فراوانی که احمدلو به ماه در شعرش داشته تاکید کرد: من نمی دانستم که مایاکوفسکی و فوتوریستها مرگ ماه را در شعر اعلام کردند. منظور من این بود که از هر پدیده‌ای می‌شود در شعر استفاده کرد اما التجا بردن به ماه به نظر می‌رسد در عصر جدید به پایان رسیده است البته نه با این جزمیت. من روزگاری از کسانی بودم که در جوانی ماه را به خوبی درک کردم اما امروز فکر می‌کنم متافیزیک کردن ماه جاذبه چندانی ندارد.
اکبر قناعت‌زاده منتقد ادبی نیز درباره مجموعه شعر"نردبام گیلاس ماه را قرمز نمی‌کند" گفت: به طور کلی شاعر در این مجموعه بیشتر از قراردادهای شناسایی شده‌ای بهره می‌گیرد که مخاطب جدی را راضی نمی‌کند. لذا در حوزه لحن، زبان و بیان از ارائه تاویلهای متفاوت و متکثر دور می‌ماند.
قناعت زاده همچنین یادآور شد: خانم احمدلو دغددغه چیدمان واژه‌ها را همواره مد نظر داشته تا شعرش بین رعایت کارکرد هنر و فهم مخاطب سرگردان نماند لذا حاصل این دغدغه یا مآل‌اندیشی، درونمایه بیشتر شعرهای این مجموعه را تابع افکار عمومی و گسترش مکانیسمهای انتقال قرار داده است.
محمد آشور شاعر نیز درباره مجموعه شعر احمدلو گفت: ارجاعاتی که در شعرها وجود دارد برای ما آشنا هستند. همچنین یک نوع وهم در برخی از شعرها هست که من درشعر کمتر زنی دیدم.
در ادامه این نشست شاعران جوان به شعرخوانی پرداختند.
نظر شما