به گزارش خبرنگار مهر، کارنامه اصغر فرهادی دو وجه دارد. در بخشی از این کارنامه با فرهادی فیلمنامه نویس روبروئیم و در بخشی دیگر با فرهادی کارگردان که البته هردو وجه مکمل یکدیگر هستند. ذوق و خلاقیت فرهادی نویسنده زودتر از فرهادی کارگردان کشف شد و او خیلی سریع قابلیت‌هایش را در ترسیم روابط تازه میان شخصیت‌ها و خلق فضاهای واقعی نشان داد.
فرهادی نویسنده در روایت قصه‌ها و موقعیت‌های تراژیک و تلخ اجتماعی مانند "ارتفاع پست" و اپیزودهای "داستان یک شهر" مهارت دارد و هم می‌تواند فضاهای خانوادگی را باورپذیر و واقعی خلق کند. فرهادی کارگردان در اولین فیلمش نشان می‌دهد که به درام‌هایی علاقه دارد که به کاوش در لایه‌های زیرین زندگی انسان امروز جامعه شهری می‌پردازند و البته قصه در بستر اجتماعی روایت می‌شود که در شکل‌گیری این روابط و اتفاق‌ها دخیل است.
در "رقص در غبار" فرهادی رابطه‌ای عاشقانه را بهانه نزدیک شدن پسری جوان و سرخورده از عشقی نافرجام به مردی (فرامرز قریبیان) قرار می‌دهد که او هم قربانی عشق است. تنهایی مرد و رنجی که برای فراموش کردن گذشته می‌برد حسی خاص و گرم در فیلم جاری کرده که تلخی گزنده‌ای دارد.
قضاوت کردن درباره دیگران به عنوان موضوعی چالش برانگیز یکی از مایه‌های همیشگی آثار فرهادی است. مایه‌ای که در فیلم‌های مختلف این نویسنده و کارگردان در موقعیت‌های مختلف تکرار می‌شود. فرهادی دلبسته روایت درام‌هایی است که در بطن آنها می‌توان لایه‌های زیرین روابط و شخصیت‌ها را دید و از پس آرامش و خوشی‌های ظاهری به بطن ملتهب روابط اجتماعی و خانوادگی رسید.
در "شهر زیبا" داوری و قضاوت درباره عملکرد دیگران از بطن قصه به لایه بیرونی می‌آید و به موتور اصلی درام تبدیل می‌شود. تلاش علا (بابک انصاری) برای رهایی دوستش نقطه اصلی داستان است. تلاشی نافرجام برای رهایی نوجوانی از مرگ که دایره بسته زندگی شخصیت‌های فیلم را موکد می‌کند.
فرهادی در "شهر زیبا" مانند دیگر فیلم‌هایش می‌کوشد به واقعیت تکان‌دهنده‌ای که وجود دارد نزدیک شود و باور دارد که نمایش بی‌کم و کاست اما با رنگی از داستان‌پردازی واقعیت پنهان در زندگی آدم‌هایی از جنس علا، فیروزه (ترانه علیدوستی) و مرد شاکی (فرامرز قریبیان) آنقدر تراژیک و تلخ است که بیننده را متاثر می‌کند.
شخصیت‌های "شهر زیبا" قربانی جامعه‌ای هستند که درگیر مشکلات سنتی و قانونی است و زنجیره‌ای از عوامل انسان‌هایی مانند علا را به ورطه نابودی می‌کشد. مانند "رقص در غبار"، "چهارشنبه سوری" و "درباره الی" در "شهر زیبا" هم با عشقی نافرجام روبروییم. عشقی که نمی‌تواند تنهایی و گزندگی تلخ زندگی فیروزه و علا را تلطیف کند. همان‌طور که در "چهارشنبه سوری" عشق خلاء زندگی شخصیت‌ها را پر نمی‌کند و بحران خانوادگی را تشدید می‌کند.
او حالا و پس از تجربه موفق "چهارشنبه سوری" و "درباره الی" نشان می‌دهد که در ترسیم فضاهای پرتنش موفق است و به خوبی و با مهارت می‌تواند خوشی‌های زودگذر و ناپایدار زندگی طبقه متوسط را به تصویر بکشد. در "چهار شنبه سوری" فرهادی توانست در قالب درامی پرتعلیق، پیچیده و نفسگیر با مایه تکراری خیانت تعارض‌هایی که در جامعه وجود دارد به تصویر بکشد.
و در "درباره الی" این نگاه کامل می‌شود و فرهادی که تسلط کامل به موضوع و ابزار بیانی دارد، زوال ارزش‌های اخلاقی را به تصویر می‌کشد. فیلمساز راوی بی‌طرفی است که مانند ناظری خاموش سفر الی(ترانه علیدوستی) به سوی نیستی را روایت می‌کند. الی با توجه به شخصیت ، نوع دیالوگ‌ها و تاکیدی که بر تفاوت‌های او با دیگران می‌شود گویی که از دنیایی دیگر آمده تا به زندگی سپیده (گلشیفته فراهانی) و اطرافیانش تلنگر بزند، پوسته ظاهری آرامش را بشکند و پوسیدگی این خوشی را تائید کند.
در "درباره الی" فرهادی مانند "چهارشنبه سوری" می‌تواند بیننده‌اش را با شخصیت‌ها همراه کند، تعلیق ایجاد کند و روشن شدن حقیقت را به هوشمندی بیننده واگذار کند. این تماشاگر "درباره الی" است که تصمیم می‌گیرد درباره الی و آنچه بر او گذشته قضاوت کند یا از داوری غیراخلاقی بپرهیزد.
فرهادی در سه فیلم اول به روایت قصه‌های کم شخصیت علاقه نشان داده بود اما در "درباره الی" برای اولین‌بار تعداد شخصیت‌ها بیشتر و کانون بحران بزرگتر می‌شود، به نظر می‌رسد فیلمساز به مخاطبش هشدار می‌دهد که مرگ ارزش‌های اخلاقی مانند یک بیماری مهلک جامعه را تهدید می‌کند و در این بین طبقه متوسط به دلیل شرایط گذار و روبرو بودن با پیامدهای این مقطع بیش از سایر طبقات در معرض بحران‌های اخلاقی هستند.
اصغر فرهادی خون تازه‌ای که سینمای ایران نیاز دارد تا دوباره زنده شود و به دوران اوج برسد را در رگ‌های این سینما جاری کرده است. فیلم‌های او به شکل دلپذیری هم آئینه‌ای از یک دوران ملتهب و حساس اجتماعی است و هم به دلیل هوشمندی فرهادی در کنکاش در روابط انسانی شخصیت‌هایی تاثیرگذار و باور پذیر دارد.
فیلم سینمایی "درباره الی" با بازی ترانه علیدوستی، گلشیفته فراهانی، شهاب حسینی، مریلا زارعی، مانی حقیقی، پیمان معادی و... از 16 خرداد اکران عمومی شده است.
نظر شما