مروری بر نشریات سینمایی سالهای 76 تا 80 نشان میدهد که سینماییها چه انتقادهایی از او کردند. چه انتظاراتی داشتند و دامنه توقعات تا کجا بود. اما همه منتقدان گاهی بیانصاف هم اذعان داشتند که او بهترین مدیر سینما در تمام این سالها است. انتقاد کردن از کسی که روحیه آزادمنشی داشت، بیهزینه بود. نه وام کسی قطع و نه جلوی فیلمسازی کارگردانی گرفته میشد.
سیفالله داد در طول سالهای حضورش در پست معاون امور سینمایی، درس تسامح و تساهل داد. خالق "بازمانده" با تعامل و همدلی با اهالی سینما، نشان داد که اهل پشت کردن به صنفی نیست که خود از آن هویت گرفته است. او یکی از فرزندان سینما بود که در پست مدیریت میکوشید احترام همکارانش را حفظ کند و در سالهای حضورش دریچهای را به آزادی بگشاید.
شرط تصویب فیلمنامه را حذف و چنان این کار را نهادینه کرد که مدیران بعدی حتی اگر در عمل هم قانون تصویب فیلمنامه را دوباره احیا کردند، به خفا چنین کردند نه رسمی و علنی. او همچنین بر شرط الزام حضور فیلمها در جشنواره فیلم فجر برای اکران عمومی قلم قرمز کشید تا ماراتن بیهوده و نفسگیر فیلمسازان برای رساندن فیلمهایشان به جشنواره، به خط پایان برسد.
با آن که به لحاظ فکری به یکی از طیفهای سینمایی نزدیک بود ولی در روزهای سکانداری کشتی سینمای ایران، همه سلیقهها را نمایندگی کرد و زیر پوشش قرار داد. چنانچه در دوران او، هم منوچهر محمدی راحت فیلم میساخت هم حسین فرحبخش. اعتقادش به آزادی، نه پیروی از یک جریان مد روز که حاصل باور قلبی به این گوهر بیبدیل بود.
حالا مائیم و میراث او. سینمای "عروس آتش"، "اعتزاض"، "زنگ خدا"، "شوکران"، "سگکشی" و "بوی کافور، عطر یاس" که در کنارش ظهور پدیده فیلمهای نازل تینایجری شاید ناگزیر بود. سینمای ایران چه قبل از او و چه بعد از او دیگر چنین فضای بازی را تجربه نکرد.
چه آنها که از مدیریت آزادمنشانه سیفالله داد بهره گرفتند و تصویری صادقانه از اجتماع ارائه کردند و چه آنها که نوستالژی خفته فیلمفارسی را بیدار کردند و بهانه به دست مخالفانش دادند، نه امروز و نه در گذشته که در تمام این سالها از او به نیکی یاد میکردند و میکنند.
این سنت ما ایرانیان است که از هر درگذشتهای بت بیبدیل بسازیم و به پرستشش مشغول شویم. در این مورد خاص اما تحسینها به جا، بیاغراق و بیریا به نظر میرسد. پازل پیچیده مدیریت سینما در دستان داد خیلی هم پیچیده نبود. مرد باوقار و محترم سینمای ایران شخصیت را به همنصفانش بازگرداند.
در دوران او افخمی، مجیدی و حاتمیکیا بهترین فیلمهایشان را ساختند. مسعود کیمیایی صریحترین فیلم پس از انقلابش را مقابل دوربین برد. بیضایی پس از 10 سال و فرمانآرا بعد از 21 سال فیلم ساخت.
نگاه کنید که پرفروشترین فیلمهای دوران او چه آثاری بودهاند: "شوکران" افخمی و "سگکشی" بیضایی. با هر متر و معیاری سیفالله داد مدیری بیجانشین و تکرار نشدنی به نظر میرسد.این را اهالی سینما و مدیران دیروز و امروز فرهنگی خوب میدانند.
مدایحی که این روزها بیصله سروده میشوند خود به کفایت گویاست...
................
سعید مروتی
نظر شما