رئیس جمهوری جدید آمریکا که با شعار تغییر و کنار گذاشتن رویه های غلط به جای مانده از دوره بوش بر سر کار آمده بود، در سیاست خارجی هم شعارهای جدید داد و از پایان یکجانبه گرایی آمریکا و تاکید بر چند جانبه گرایی و همفکری با دنیا برای حل مسائل و بحرانها سخن گفت.
باراک اوباما درباره مسائل مربوط به جهان اسلام و خاورمیانه، قائل به احترام به ارزشها و اصول مورد احترام میان مسلمانان شد و از همزیستی مسالمت آمیز میان اسلام و مسیحیت خبر داد.
نکته ای که در اظهارات وی در خاورمیانه و در دانشگاه قاهره، بیشتر مورد توجه قرار گرفت؛ تاکید وی بر استقلال و حاکمیت دولتها و رد تحمیل دموکراسی به شیوه بوش در عراق و افغانستان بود. مسئله ای که وی و اطرافیانش در جریان تحولات بعد از انتخابات در ایران به آن پایبند نبودند.
انتخابات ایران و نوع واکنش دولت آمریکا به آن، سبب شد تا بسیاری از کارشناسان سیاسی، اختلافات دولت اوباما با بوش را کمرنگ جلوه دهند. در حقیقت اعتراف به دخالت در تحولات پس از انتخابات، موید هدف نهایی این دولت در ایجاد تغییرات بنیادین در ایران به شیوه ای که این کشور می پسندد بود.
با این وجود در چند روز گذشته با بررسی اظهارات مقامهای آمریکا، می توان به تصمیم این کشور برای پذیرش واقعیتهای جاری در ایران و درماندگی از ایجاد تغییر در ایران پی برد.
در هفته گذشته هیلاری کلینتون و همچنین سخنگویان کاخ سفید و وزارت امور خارجه بارها بر سیاست آمریکا مبنی بر مذاکره با ایران برای حل اختلافات تاکید کردند . این مسئله از آن جهت حائز اهمیت است که در روزهای اول پس از انتخابات برخی جریانها در داخل دولت آمریکا با رد هرگونه تعامل با دولت جدید در ایران، آن را به روشن شدن نتیجه تحولات درون کشور مرتبط کرده بودند. با گذشت زمان و تثبیت نتیجه انتخابات در ایران، دولت آمریکا چاره ای جز پذیرفتن نتیجه انتخابات و تاکید بر مذاکره با دولت جدید پیدا نکرد.
رابرت وود سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در جلسه اخیر خود با خبرنگاران صراحتا اعلام نمود که احمدی نژاد رئیس جمهوری قانونی ایران است و آمریکا بر این باور است که اختلافات در ایران به دولت و مردم این کشور مرتبط است و کاری از آمریکا ساخته نیست.
این جملات به وضوح نشان از بازگشت مجدد دولت اوباما به واقع گرایی درباره ایران است که نمونه هایی از آن را در روزهای آغازین دولت وی شاهد بودیم. تاکید بر احترام به مردم و دولت ایران و عدم مداخله در امور داخلی کشور از مسائلی بودند که اوباما در روزهای آغاز فعالیت خود بر آنها تاکید کرده بود.
حال باید دید واقع گرایی آمریکا در قبال ایران تا چه حد دوام دارد و آیا این کشور گامهایی را برای اثبات تغییر واقعی در مقابل ایران برمی دارد یا خیر ؟
اما بدیهی است که تجربه راههای طی شده گذشته از سوی دولتهای قبلی در آمریکا در قبال ایران اشتباه بزرگ است و دولت اوباما باید از آنها پرهیز نماید.
------------
کمال امیربیک کارشناس مسائل بین الملل
نظر شما