اتوبوسهایی که در پنج قاره جهان مردم را به مقصد می رسانند

به گزارش خبرنگار مهر، طرح BRT به عنوان یک مدل حمل و نقل سریع، ارزان، پاک و شیک از ابتدای دهه 90 آغاز و هم اکنون در بیش از 100 شهر بزرگ و دارای ترافیک در نقاط مختلف دنیا به اجرا گذاشته شده که استقبال مردم این شهرها را نیز به همراه داشته است.

استفاده از این مدل حمل و نقل شهری که در کمتر از  15 سال در همه جای جهان رواج یافت اتفاق چندان پیچیده و غریبی نیست. چرا که یکی از اصلیترین دغدغه های مسئولان شهری در هر جای جهان برطرف کردن مشکل ترافیک شهر و همچنین کاستن از مدت زمان رسیدن به مقصد برای شهروندان است و خطوط BRT  نشان داده اند یکی از بهترین راه حلهای عبور از این معضلات هستند.

اگر چه تجربه راه اندازی مترو نیز یکی دیگر از روشهای سریع و پاک حمل و نقل شهری به حساب می آید که بیش از 100 سال است در بسیاری از شهرهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد اما همه کشورهای جهان به دلیل هزینه بالا و تکنولوژی تقریبا پیچیده ای که مترو لازم دارد نمی توانند آن را در همه شهرهای خود  پیاده کنند.

به کارگرفتن اتوبوسهای عمومی که به شکل معمول در خیابانها به کار جابجایی مسافران مشغول هستند نیز عمری درازتر از مترو دارد اما با این وجود به رغم میزان بالای مسافران این اتوبوسها، آنها نیز نتوانسته اند در باز کردن گرههای ترافیکی شهرهای جهان راهگشا باشند و ای بسا در بیشتر مواقع نیز بر آن افزوده اند.

علاوه بر این اتوبوسهای شهری معمولی که حالا باید آنها را قدیمی یا سنتی بنامیم عامل بخش زیادی از آلودگی صوتی، آلودگی هوایی و بد منظره کردن شهرها به خصوص در شهرهایی مانند تهران نیز هستند.

به همین دلیل نیز کارشناسان و متخصصان شهری دنیا همزمان با پیشرفتهای چشمگیر در عرصه های مختلف در پی درانداختن طرحی نو برای نجات شهرهای بزرگ و پرترافیک از دام این معضل برآمدند که بتواند علاوه بر سرعت بالای حمل و نقل مسافر هزینه کمتری را نیز به شهرها تحمیل کنند.

به همین دلیل نیز کارشناسان به این نتیجه رسیدند خطوط  BRT  که بخشی از مسیر خیابانها را به عنوان خط ویژه به خود اختصاص می دهد به عنوان کم هزینه ترین و سریعترین مسیر بهبود ترافیک برای شهرهای رو به گسترش، در حال توسعه و در عین حال مهاجرپذیر است. چرا که تاسیسات زیربنایی مانند مترو به تنهایی پاسخگوی جمعیت رو به رشد این گونه شهرها نیست .

اینگونه شد که هم اکنون در اروپا 7 شهر ادینبورگ، کمبریج، لیدز، رانکورن، کاونتری، گلاسکو، بردفورد در انگلستان دارای خطوط BRT هستند، علاوه بر این شهرهای آمستردام، آیندهوون، اتریچ، آلمر، اسچیفول در هلند، رون، نانسی، نانتس در فرانسه و همچنین شهر دوبلین ایرلند از این سیستم بهره می برند.

در قاره آسیا نیز چین با بکارگیری BRT  در بیش از 18 شهر خود نظیر پکن، کونمینگ، چونگ کینگ، شن زهن، تایپه، چنگ دو، چونگ‌ کینگ، هنگزهو، هئیان، جنیان، شانگهای، شنگیان، تیاچونگ، تینان، تینجینگ، ووهان، زیان، زیامان و ... رکورد دار است ضمن آنکه کره ، هند ، اندونزی ، ویتنام و سریلانکا هم در پایتختها و برخی شهرهای بزرگ خود از BRT  استفاده می کنند.

در آمریکای شمالی ایالات متحده آمریکا در 24 شهر هنولولو، کارادو اسپرنیگز، ارنج کانتی، سندیگو، پیتر، پیتس بورگ، استوکتون، لوس آنجلس، سن فرانسیسکو، هارت ‌فورد،‌ شیکاگو،‌ لاس ‌وگاس‌، آتلانتا،‌ مکنتون کانتری،‌ فونیکس‌، آلامدا، کاونتری‌، سانتاکلارا کانتری، میامی، بستون، کانساس سیتی، اورلاندو، دیترویت، سن‌برنادینو از BRT استفاده کرده است ضمن آنکه شهرهای دیگری هم در این کشور در صدد استفاده از این سیستم هستند.

علاوه براین کانادا نیز با استفاده از BRT  در شهرهای کلگری، اوتاوا، ونکوور، ادمونتو، مونترال، وینیپگ، یورک ریجن، ساسکاتون و ... توجه ویژه ای را به این سیستم حمل و نقل عمومی مبذول داشته است.

همچنین در آمریکای جنوبی و در برزیل در شهرهای کوریتیبا، گویانیا، سن‌پائولو و کلمبیا در بوگاتا، مکزیک در لون، ونزوئلا در بارکویسیمتو و مریدا، شیلی در  سنتیگو، اکوادور در کویتو و گواتملا در پایتخت خود گواتمالا سیتی BRT را به عنوان یکی از سیستمهای حمل و نقل عمومی خود مورد بهره برداری قرار داده اند.

شهرهای سیدنی، آدلاید و بریس بان در استرالیا و آکلند نیوزیلند در قاره اقیانوسیه نیز  از BRT استفاده می کنند. 

کمک به کاهش آلودگی هوای، بهبود وضعیت ترافیک و تامین آسایش و رفاه حال مسافران از جمله مزیتهای BRT است و  در حقیقت کارایی بالا و عملکرد مطلوب از اصلی ترین ویژگی های این روش جذاب حمل و نقلی است.

BRT در کنار مترو به عنوان پاکترین روشهای حمل و نقلی در شهرهایی که هوای آلوده دارند و شهروندان آن از این آلودگی رنج می برند از اهمیت مضاعفی برخوردار است .

با بررسی این ویژگیهای خطوط BRT  و در نظر داشتن شرایط تهران می توان متوجه شد که این روش حمل و نقل یکی از بهترین و به صرفه ترین روشهای حمل و نقل برای این شهر است چرا که تهران علاوه بر رنج بردن از آلودگی، شهری پرجمعیت و رو به توسعه و به شدت مهاجر پذیر نیز هست.

همچنین خطوط BRT  به دلیل جذابیتهای خاصی که دارند می توانند جایگزین مناسبی برای خودروهای شخصی بوده و از این طریق موجب سبک شدن ترافیک شهری، افزایش سرعت حمل و نقل، صرفه جویی در مصرف سوخت و از همه مهمتر کمک به کاهش آلودگی شهر باشد که نتایج تحقیقات در مورد خطوطی که تا کنون در تهران راه اندازی شده همه این موارد را نشان می دهد.  

از سوی دیگر با مقایسه این خطوط ارزان و موثر با منوریل به عنوان یک مدل حمل و نقل فانتزی و بسیار گران که به گفته کارشناسان هزینه متوسط احداث آن  حدود 30 برابر BRT است نشان می دهد که بر اساس آمارهای جهانی با یک میلیارد دلار سرمایه گذاری تنها 14 کیلومتر مونوریل می توان احداث کرد در حالی که با همین میزان بودجه می توان 426 کیلومتر خطوط BRT اجرا کرد.

همچنین به طور متوسط هر دستگاه اتوبوس BRT دو کابین حدود 180 نفر را جابجا می کند در حالی که این تعداد با حدود 120 دستگاه خودرو شخصی که به طور معمول تک سرنشین هستند جا به جا می شوند.

البته دلیل مناسب بودن گزینه BRT برای تهران به این موارد ختم نمی شود چرا که زمان کوتاه اجرا، حجم عظیم مسافر، هزینه کم اجرا و امکان استفاده از امکانات موجود در مقایسه با سایرگزینه ها از جمله دیگر امتیازات BRT به عنوان مناسبترین، کم هزینه ترین و سازگارترین سیستم حمل و نقل عمومی برای رفع مشکل ترافیک تهران است.

----------------------------

گزارش : صدرا محقق