آغاز مراسم معنوی علم واچینی در شاه شهیدان

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، مراسم علم واچینی به نیت روز عاشورا هرساله در یکی از روزهای جمعه نیمه مردادماه در کنار امامزادگان محمد و هادی (ع) از فرزندان امام سجاد (ع) در روستای شاه شهیدان برگزار می شود.

مردم در این روز از سراسر منطقه جلگه ای، جنگلی و کوهستانی استان گیلان به بقعه شاه شهیدان می آیند و در اطراف بقعه اتراق می کنند، آنها بهترین و پرنقش و نگارترین لباسهای سال خود را بر تن می کنند و هر خانواده به اندازه خود توشه به همراه دارد.

در این روز حاجت مندان و کسانی که نذر کرده بودند، پس از برطرف شدن حاجاتشان با قربانی کردن گاو و گوسفند به زائران اطعام می دهند.

مراسم علم واچینی در شاه شهیدان هرساله با شکوه وعظمت خاصی برگزار می شود

شکوه و عظمت و نیز حضور گسترده مردم چنان است که هر سال مراسم علم بندی و علم واچینی شاه شهیدان شاهد حضور هزاران توریست داخلی و بعضا خارجی است که برای تماشا و به تصویر کشاندن این مراسم به خطه گیلان می آیند.

در مراسم علم بندی در بقعه شاه شهیدان که مرقد مطهر دو تن از فرزندان شهید عبدالله بن زید بن علی بن الحسین (ع) به نامهای امامزاده هادی (ع) و امامزاده محمد (ع) است که شخصیتهای مذهبی و سیاسی درکنار مردم حضور می یابند.

این امامزاده های پس از سالها نبرد با ملحدان و دست نشاندگان عباسی، سرانجام به منطقه اسپهبدان دیلمان پناه آوردند و آن طور که در تاریخ اشاره شده است به وسیله یکی از سپاهیان بی رحم بنی عباس "چهل گوش" فردی به نام به شهادت رسیدند.

قاتل بی رحم را از آن سبب چهل گوش نامیده اند که به دلیل نفوذ عمال وی، اعمال وحرکات هیچ یک از سادات بزرگوار از نظر وی دور نبوده و کوچکترین اخبار از احوال بزرگان مذهبی به گوش او رسانده می شد.

پیکر این دو بزرگوار پس از شهادت توسط چوپانی پیدا و به وسیله اهالی منطقه به خاک سپرده شد و با گسترش فضای جنگل و انبوه درختان، مدفن این بزرگواران حدود 300 سال از انظار پنهان ماند و بعد از کشف این محل مقبره های چوبی برآن ساخته و به مرور گسترش یافت و ضریح بقعه شاه شهیدان در دوره صفوی ساخته و بر مزار نصب شد.

روستای شاه شهیدان در منطقه ای خوش آب و هوا قرار گرفته و محوطه ای عظیم که در نزد اهالی به صحرای شاه شهیدان معروف بوده آن را احاطه کرده است و این محوطه را از آن جهت صحرا می نامیدند که با آغاز مراسم علم چینی و حضور قریب 50 هزار نفر در این منطقه که با مراسم سینه زنی و عزاداری توأم است آنان را به یاد شور و غوغای صحرای کربلا می اندازد.

مردم روستاهای اطراف از مناطق سیاهکل تا رحمت آباد رودبار برای شرکت در مراسم علم واچینی از ابتدای طلوع آفتاب خود را کم کم به منطقه شاه شهیدان می رسانند تا مراسم علم بندی را تماشا کنند. در علم بندی شاه شهیدان 72 تکه پارچه های رنگی ارزشمند به نیت 72 شهید کربلا بر بدنه علم چوبی یا فلزی نصب می شود.

علم بعد از سه بار گردش بر دور حرم شریف، بعداز اقامه نماز ظهر و عصر در مراسمی بی نظیر و باشکوه در میان دستان هزاران عاشق اهل بیت (ع) به حرکت درمی آید و هر تکه پارچه ای که بر بدنه علم بسته می شود در حقیقت خواهش و تمنای یک حاجتمند است که از بقعه و یا امامزاده محل علم بندی دارد.

مراسم علم بندی و علم واچینی از رسمهای بسیار کهن و رایج درگیلان است

به هرحال مراسم علم بندی و علم واچینی که از رسمهای بسیار کهن و رایج در گیلان است به سه صورت سنتی، نیمه سنتی و مذهبی رایج است.

علم بندی سنتی امروزه تنها در نقاط مرتفع کوهستانهای گیلان صورت می گیرد که نشان از یادگارهای گذشته تاریخ گیلان دارد و علم بندی نیمه سنتی در حقیقت همان مراسم سنتی است که با معتقدات دینی و اسلامی درهم آمیخته و در تعدادی از بقاع گیلان در مناطق کوهستانی و جنگلی رایج است.

علم بندی مذهبی که در بیشتر بقاع انجام می شود رنگ و بوی کاملا اسلامی دارد و علم بندها سعی می کنند از برخی سنن غیر رایج پرهیز کرده و آن را در کمال سادگی و بی پیرایگی انجام دهند.

"علم" یا جریده یکی از وسیله های نمادین به کار رفته در آئین سوگواری در میان شیعیان است و این وسیله معمولا چوبی بلند به ارتفاع پنج تا شش متر دارد که رأس آن رابا پنجه ای فلزی از جنس برنج و پارچه های مشکی ورنگین می پوشانند.

در علم بندی اغلب از پارچه های سبز به نشانه مظلومیت و محبوبیت امامان معصوم (ع)، قرمز به علامت سرخی خون و شهادت آن بزرگواران و سفید که بیانگر سیمای نورانی آنان بوده استفاده می شد، نگاره های علم را اغلب تصاویری از طاووس، کبوتر، چهار گلدان و طوطی در دو طرف تشکیل می داد وعلمها در گذشته اغلب یک تیغ بودند که به مرور زمان به علمهای سه تیغ، پنج تیغ، هفت تیغ و ... تا بیست و یک تیغ مبدل شده اند.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان گیلان با اشاره به تعداد بقاع متبرکه در استان، گفت: برخی از این اماکن با قرار گرفتن در دامان طبیعت، جلوه ‌ای معنوی به طبیعت سرسبز گیلان بخشیده اند.

حجت الاسلام سیدکاظم میرحسینی اشکوری افزود: در استان گیلان بیش از ‪ ۹۰۰‬بقعه متبرکه وجود دارد که در میان مردم منطقه و مسافران جایگاهی ویژه دارد و به عنوان پایگاهی برای نشر فرهنگ دینی و مذهبی است.

وی ادامه داد: از برکت وجود این بقاع متبرکه اقتصاد منطقه رونق یافته که گواه آن وجود بازارهای محلی در کنار بقاع متبرکه است، بازارهایی که علاوه بر ارتقای وضعیت اقتصادی مجاوران، امکان جذب زائران و گردشگران غیربومی را نیز فراهم می‌ کنند.

ساماندهی گردشگری مذهبی دراستان گیلان امری ضروری است

مدیرکل اوقاف گیلان همچنین برضرورت ساماندهی گردشگری مذهبی در گیلان تاکید کرد و گفت: ساماندهی گردشگری مذهبی دربهره ‌مندی از منافع اقتصادی و فرهنگی بسیار موثر است که باید توجهی ویژه شود.

وی یادآور شد: گردشگری در روایات نیز از جایگاه ویژه ‌ای برخوردار است و ارائه نکاتی در باب اهمیت سفر و آداب آن از سوی امامان معصوم (ع) و بهره ‌مندی آنان از فضاهای مذهبی برای توسعه فرهنگ اسلامی دلیلی بر این مدعاست.

نماینده مردم رودبار در مجلس هشتم نیز گفت: روستای شاه شهیدان در منطقه خورگام شهرستان رودبار واقع شده است، بسیار زیبا و دیدنی و آداب و مراسم سنتی و زیارتی ویژه ‌ای دارد که می تواند به عنوان روستا هدف گردشگری سیاحتی، زیارتی تعریف شود.

صمد مرعشی افزود: این روستا به رغم داشتن چشم اندازها و قابلیتهای بسیاری برای جلب گردشگر در کنار قله درفک قرار دارد و می تواند  به یکی از قطبهای بزرگ گردشگری استان تبدیل شود.

وی با اعلام اینکه گردشگری زیارتی از موضوعات محوری در استان گیلان به ویژه رودبار است، عنوان کرد: مسئولان باید به گردشگری مذهبی، معرفی جاذبه‌ های گردشگری مذهبی و همچنین برنامه‌ ریزی مناسب و تدوین طرح جامع گردشگری مذهبی استان توجه ویژه داشته باشند.

نمانده رودباردر ادامه خواستار توسعه گردشگری مذهبی و فراهم کردن امکانات سفر برای تمام طبقات جامعه برای انجام سفرهای زیارتی شد.

روستای شاه شهیدان در یک منطقه خوش آب و هوا قرار دارد که در تابستان بیش از 150 خانوار و در زمستان حدود 45 خانوار در آن سکونت دارند.