فرهنگ ؛ نه دولتی و نه خصوصی

به گزارش خبرنگار مهر در پی طرح موضوع نقش و جایگاه نهادهای دولتی در تولید محصولات فرهنگی و همچنین برگزاری کنسرت ودیگر برنامه های درآمدزا رضا مهدوی مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری با ارسال یادداشتی در این زمینه دیدگاههای خود را با طرح یک پرسش و بهره مندی از چند نقل قول مطرح کرده است :

آیا باید دولت تولید کننده آثار فرهنگی باشد یا این که بخش خصوصی تولید کننده باشد و دولت فقط نقش حمایت کننده را به عهده بگیرد؟ این سئوالی است که از یکی دو سال پیش مورد بحث و تبادل نظر صاحب نظران و دست اندرکاران قرار گرفته است.

صاحبان شرکت های خرد و کلان موسیقی، تولید کنندگان سی دی، امروزه از انحلال یک صنعت حرف می زنند و اعتقاد دارند که دولت با فراموش کردن نقش حمایتی خود، راه را برای سودجویانی که از راه قاچاق و رایت غیرقانونی سی دی می گذرانند، باز نگه داشته است. آنها معتقدند که اگر جلوی این همه سودجو به طرزی قاطع گرفته می شد، می توانست این صنعت و این طبقه و این صنف را نجات داد. برخی دیگر از کارشناسان این نظر را دارند که امکان انهدام صد در صدی قاچاق عملاً وجود ندارد و باید با سیستم تولید انبوه وارزان سازی، به مقابله پرداخت. کاری که اکنون در عرصه سینمای خانگی شده و موفق هم بوده است.

 امّا برخی از متخصصان امر عقیده دارند که تولید محصولات فرهنگی مورد نیاز عموم، بخصوص در زمینه موسیقی و سینما، باید با حمایت و سرمایه گذاری دولتی همراه باشد. فعالیت بخش دولتی مخالفتی با فعالیت بخش خصوصی ندارد و چه بسا که تولید انبوه و ارزان بتواند بازار رایت کننده ها و قاچاق فروشها را هم کم کم کساد کند. درست است که بخش دولتی در بعضی جاها امکان بیشتری نسبت به بخش خصوصی در اختیار دارد، ولی این در بخش سرمایه گذاری است و اثری در فروش رفتن یا فروش نرفتن اثر مورد نظر ندارد.

استقبال مردم از هر اثر، در درجه اول بستگی دارد به محبوبیتی که هنرمندان پدید آورنده آن اثر بین مردم دارند و عامل بالا و پایین بودن فروش هستند و البته با آزادی کامل و با اختیاری که دارند، با بخش دولتی و بخش خصوصی، یکسان کار می کنند. برخی از آنها نظر می دهند که بهتر است دولت در بعضی مناسبت ها یک حوزه کار مشارکتی برای تعامل با بخش خصوصی به وجود بیاورد. از این طریق، دولت هم نقش حمایت خود را انجام می دهد، هم از حیطه انحصاری و "مونوپلی"خارج می شود و هم می تواند نقش الگوسازی خود را به وجهی بسیط تر و مردمی تر انجام بدهد.

یکی از هنرمندان موسیقی مقامی خراسان در این رابطه می گوید: "اگر در اوایل دهه 1370، دولت روی استادانی مثل حاج قربان سلیمانی سرمایه گذاری نمی کرد، شاید اصلاً حاج قربان بین مردم شناخته نمی شد. چرا که بخش خصوصی اطمینان نداشت که اگر یک آلبوم از استاد منتشر کند، سرمایه اش بر گردد. در حالی که چند سال بعد، همه شرکت های خصوصی برای ضبط یک اثر از ایشان سر و دست می شکستند".

هنرمند دیگری از اصفهان، در این رابطه می افزاید: "اصلاً حضور دولت در عرصه تولید موسیقی، خیلی هم مطلوب است زیرا نشان می دهد که مسئولین، موسیقی صحیح و فرهنگی را دوست می دارند و از آن حمایت می کنند و ثانیاً، این کار باعث می شود که بعدها در تخصیص بودجه برای موسیقی در بدنه بودجه های سالانه دولت، تجدید نظر کنند. حمایت از موسیقی فرهنگی هم وجهی بهتر از تولید و الگوسازی ندارد".

در حال حاضر دو یا سه نهاد دولتی و نیمه دولتی در عرصه های سیاستگذاری، تولید و نشر آثار فرهنگی فعّال هستند. باید منتظر نظرخواهی و آسیب شناسی علمی بود تا اهمیت تولید، از دیدگاه دیگر افراد در سطوح مختلف نیز ارزیابی شود.