دکتر محمدعلی آذر شب رئیس مرکز مطالعات فرهنگی ایران و عرب مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، در پاسخ به این سؤال که چه شرایطی برای شناخت مؤلفه های مهم هویت ایرانی - اسلامی لازم هستند ؟ گفت : هویت هر جامعه ای از جوامع بشر تشکیل شده از هویت انسانی ، هویت فرهنگی و هویت ملی . هویت انسانی انسانها را با همدیگر در کل جهان بشریت مرتبط می سازد و انسانها معمولاً دارای هویت مسترک انسانی اند که بر اساس فطرت تشکیل شده است .
وی افزد : هویت فرهنگی عبارت است از مجموعه افکار و اندیشه ها و سنتها و نوع روابط اجتماعی . هویت ملی نیز عبارت است از وابسته بودن افراد جامعه به وطن مشترک ، حاکمیت مشترک، تاریخ مشترک و سرنوشت مشترک . این سه هویت می تواند زیر مجموعه هویت دینی قرار بگیرد زیرا دین بر مشترکات انسانی و بر اصول صحیح فرهنگی و بر وابستگی ملی تأکید دارد .
رئیس مرکزمطالعات فرهنگی ایران و عرب تصریح کرد : هویت ایرانی عبارت است از همین سه مؤلفه هویت انسانی، هویت فرهنگی و هویت ملی که زیر مجموعه هویت دینی می توانند قرار بگیرند .حال این سؤال پیش می آید که اگر هویت دینی تشکیل دهنده هویت ایرانی است و باید توجه داشت ادیان الهی نسبت به هویت انسانی، هویت فرهنگی و هویت ملی دیدگاه مشترکی دارند .
وی افزود : یکی از مهمترین مؤلفه های هویت ایرانی میراث فرهنگی ماست میراث فرهنگی ما باز هم بر این سه هویت تأکید دارد هویت انسانی هویت فرهنگی و هویت ملی کل میراث فرهنگی ما هستند که انسانیت به جامعه بشریت و به پیوستن به امت اسلامی دعوت می کند به هر مقداری که توانستیم هویت انسانی، ملی و فرهنگی مان را حفظ کنیم بهتر هویت دینی و ایرانی خود را حفظ کرده ایم .
آذرشب افزود : چنانچه هویت ملی بر اساس نژاد مورد توجه قرار بگیرد باعث تنشها ، خصومتها ودرگیریها و نژادپرستیها خواهد شد . بنابراین همینطور که عرض شد تبلیغات فرهنگی باید به سمت عمق بخشیدن به هویت انسانی و اصالت فرهنگی و ملیت در چارچوب دینی قرار بگیرد آنگاه تمام مردم ایران باهم پیوندی انسانی و فرهنگی و ملی خواهند داشت و خود مردم ایران با دیگر ملل جهان هم روابط انسانی و فرهنگی خواهند داشت .
آذرشب در پاسخ به این سؤال که چرا پیوند ما با هویت ایرانی -اسلامی مان گسسته شده است ؟ گفت : من موافق نیستم که گسسته شده بلکه تضعیف شده ، دلیل تضعیفش هم این است که هویت مرتبط با تمدن است، هرگاه تمدن یک جامعه پویا باشد هویت انسانی و فرهنگی و ملی اش که زیر مجمو عه هویت ملی - دینی قرار می گیرد تقویت خواهند شد زیرا که تمدن پویا آرمانهای بالایی در مقابل انسانها قرار می دهد و انسانها را به سمت این آرمانها سوق می دهد.
آذرشب درپاسخ به این سؤال که هویت ایرانی -اسلامی ما برای زندگی در جهان مدرن تا چه اندازه نیاز به فرهنگ غربی دارد ؟ گفت : اصولاً هویت دینی مارا دعوت می کند به استماع (شنیدن ) و شنیدن به معنای دریافت علوم و فنون و مؤلفه های خوب فرهنگی از دیگران است به معنای دیگر شنیدن به معنای مبادله فرهنگی با دیگران است به همین جهت نه فقط ما ایرانیان بلکه کل جوامع بشری نیاز به دادوستد فرهنگی با حفظ هویت خاص خود دارد .
رئیس مرکز مطالعات فرهنگی ایران و عرب خاطر نشان کرد : به همین جهت اگر چنانچه ما تمدن پویا داشتیم همواره به سمت کسب افکار و اندیشه ها و پیشرفتهای علمی دیگران خواهیم بود و این به هویت ایرانی -اسلامی ما لطمه ای وارد نمی کند ولی اگر چنانچه حرکت تمدنی ما کند باشد ما فقط وارد کننده فرهنگ دیگران خواهیم بود و در نتیجه به مسخ فرهنگی منجر خواهد شد .
نظر شما