حافظ نشانه چشمگیری از هویت ایرانی است

دکتر محمد بقایی ( ماکان) که با خبرنگار مهر گفتگو می‌کرد در پاسخ به این سؤال که دلیل ماندگاری حافظ و توجه معاصران به اشعار و جهان‌بینی او چیست؟ گفت: حافظ را در قیاس با دیگر شاعران و عارفان ایرانی و حتی جهان می‌شود به برکه‌ای تشبیه کرد که عمق آن ناپیداست. حال آنکه دیگران اقیانوسی هستند ناپیدا کرانه ولی با ژرفایی که می‌توان به آن دست یافت.

وی افزود: بنابراین اهمیت و والایی حافظ در این است که راهیابی به ظرایف اندیشه او کاری بس دشواراست و همین نکته او را از دیگر شاعران و متفکران ممتاز می‌کند.

بقایی در پاسخ به این سؤال که نقد حافظ از برخی آسیبهای فرهنگی تاچه اندازه می‌تواند به کار ما بیاید تا تحجرها و تعصبهای فرهنگی خود را کم کنیم؟ گفت: تردیدی نیست که حافظ را می‌توان یکی از منتقدان اجتماعی و فرهنگی دانست که مسائل زمان خود را از حوزه‌های مختلف سیاسی، دینی و اجتماعی در بوته نقد قرار داده و کاستی‌ها و معایب آنها را در آیینه شعر خویش نمایانده است. او به گواهی تاریخ همچنان به سیر خود ادامه می‌دهد و در هر زمانه‌ای به نوعی خود را می‌نمایاند.

این محقق و پژوهشگرتصریح کرد: از این روست که شعر حافظ در هر زمانه‌ای به عنوان بارزترین شاهد مورد استفاده‌ گویندگان، نویسندگان و اهل اندیشه قرار می‌گیرد. به کاربردن این شواهد از دیوان حافظ گویای آن است که نگاه انتقادآمیز به شرایط اجتماعی زمانش همچنان نافذ است.

بقایی در پاسخ به این سؤال که پژوهشگری گفته است حافظ، حافظه ماست آیا حافظ می‌تواند پژواک هویت ایرانی باشد؟ گفت: تردیدی نیست که حافظ پژواک بخشی از هویت ایرانی و به بیان بهتر نشانه‌ای چشمگیر از هویت فرهنگی ایرانی است. چندانکه می‌توان گفت که نام او همراه با نام شاعران و متفکرانی مانند فردوسی و مولوی مبین هویت ایرانی، غنای زبان فارسی و وسعت فرهنگ ایرانی است.