زبان فاخر از دلایل ماندگاری حافظ است

دکترسید یحیی یثربی در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که دلیل ماندگاری حافظ و توجه معاصران به اشعار و جهان بینی او چیست ؟ یادآور شد: از لحاظ جهان بینی حافظ جهان بینی ویژه ای ندارد. حافظ یک عارف است و به اصول عرفان معتقد است و بیش از آن هم چیزی ندارد. مسئله وحدت وجود است و سیر و سلوک، ارشاد و راهنمایی است .

وی گفت: اینطور نیست که جهان بینی ویژه ای که  ما بگوییم این دیدگاه حافظ است داشته باشد. اگر بعضی ها هم می گویند خانقاه از نظر حافظ یا مثلاً فلان چیز ازدیدگاه حافظ اینها همه از بیکاری خودمان است.

یثربی درپاسخ به این سؤال که نقد حافظ از برخی آسیبهای فرهنگی تاچه اندازه می تواند به کار ما بیاید تا تحجرها و تعصبهای فرهنگی خود را کم کنیم ؟ گفت : اینگونه مسائل کلی در اخلاق و بی توجهی به دنیا و نقد ریا و اینها همیشه بوده ، بی اثر هم نیست اما اینطور نیست که شما امیدوار باشید ما با حافظ می توانیم مشکلاتمان را حل کنیم . حافظ بوده در کنارش خشن ها هم بودند ، حمله و هجوم هم بوده است ، دیوان حافظ در کنار طاقچه خیلی ها بوده ، اخلاقی هم رفتار نکردند چنانکه قرآن بوده و این کارها هم بوده است.

وی افزود : ولی اگر قرار باشد از حافظ بهره بگیریم به نظر من در این مورد کارایی اش خوب است ولی نهایی نیست و بهتر است در این موارد بیشتر به قرآن و شریعت رجوع کنیم . حافظ را بیشتر باید از زیبایی های هنری و جلوه های هنریش مورد توجه قراردهیم. از حافظ نخواهیم مثلاً حسادت را در جامعه ما حل کند خشونت را حل کند یا مثلاً روابط انسانی ما را با همدیگر صفا دهد. اثر دارد ولی باید اینها را در زندگی پیچیده امروز با روشهای پیچیده امروزیش وارد شویم.

یثربی در پاسخ به این سؤال که پژوهشگری گفته است حافظ ، حافظه ماست آیا حافظ می تواند پژواک هویت ایرانی باشد ؟ گفت : البته نه آن جور اغراقی ، ما درباره هرچیزی که شروع می کنیم آن را به اوج می رسانیم، هر چیزی در جای خودش خوب است . یک قهرمانی که در مسابقه ای برنده می شود این باید درحد خودش مطرح شود یک موسیقیدان درحد خودش، یک فقیه در حد خودش یک پزشک درحد خودش.

وی افزود : در مورد حافظ هم نباید دچار این توهم بشویم که حافظ درمان همه دردهای ماست . بنابراین حافظ هم یکی از عوامل ایرانی بودن ماست، سعدی هم همینطور، فردوسی و مولوی هم همینطور . اما امروزه هویت جوان ایرانی و هویت شهروند ایرانی اگرآسیب ببیند این آسیبها را باید از راه خودش جستجو کرد . ما یک سمینار هویت داشتیم با دیدگاه من بعضی ها مخالف بودند مثلاً فکر می کردند که اگر سعدی را شیک و لوکس چاپ کنیم و در اختیار جوانان قرار بدهیم اینها هویت پیدا می کنند. 

این نویسنده و پژوهشگرخاطرنشان کرد : الان یک چینی یا یک آمریکایی یا یک ژاپنی یا یک آلمانی هویت شهروندی خودش را داشته باشد این با معیارهایی دارای این هویت شده است . ما هم اگر بخواهیم یک ایرانی ، هویت ایرانی اسلامی داشته باشد اینرا باید خیلی همگانی رفتار کنیم تا این هویت پدید آید ما وقتی با رفتار خودما،ن با وضع ناهنجاری های جامعه امان به این هویت آسیب بزنیم اگر حافظ هم حافظه تاریخی ما باشد اگر فردوسی هم حافظه تاریخی ما باشد ما باید مشکل مروز را ، خودمان حل کنیم .