خوزستانیها از سمندر لرستانی حفاظت نمی کنند/تاملی بر اظهارنظر یک مسئول

به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، خبرگزاری مهر در گزارش های متعددی به اهمیت حفاظت گونه در معرض خطر سمندر لرستانی پرداخت و بر ضرورت همکاری میان استانهای لرستان و خوزستان با توجه به پراکنش این گونه در مرز این دو استان تاکید کرد که آنچه در این میان جالب توجه بود اظهارات عجیب متولیان محیط زیست خوزستان در زمینه عدم برنامه برای حفاظت از این گونه "لرستانی" بود.

خبرگزاری مهر در گزارش های خود با تاکید بر ضرورت تعامل در این زمینه خواستار توجه محیط زیست لرستان و خوزستان به صورت توام به این موضوع ملی شد که متاسفانه واکنش مسئولان محیط زیست خوزستان به این درخواست اینگونه بود: حفاظت از ماهی کور و سمندر لرستان در اولویت کاری خوزستان نیست!

معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت از محیط زیست استان خوزستان که در این خصوص با خبرنگار مهر در اهواز گفتگو کرد، یادآور شد: این اداره کل اکنون به دنبال حفاظت گونه های فراوانی از جمله گوزن زرد، آهو، دراژه، قوچ و میش و سایر نمونه های دیگر است و اکنون هیچ طرح و برنامه ای برای استقرار اکیپ و حافظت از سمندر لرستان و ماهی کور ندارد.

عادل مولا در این گفتگو ادامه داد: در اولویت بندی صورت گرفته توسط این اداره کل، گونه های فراوانی هستند که اهمیت بسیار بیشتری از ماهی کور و سمندر لرستان دارند.

وی تاکید کرد: بی شک اولویت هر اداره کل، حفظ و حراست و جلوگیری از انقراض گونه های "بومی" منطقه است در حالیکه سمندر لرستان و ماهی کور از گونه های بومی استان لرستان هستند و ما در استان خوزستان گونه های بومی فراوانی در اختیار داریم که برای جلوگیری از انقراض آنها در حال برنامه ریزی و کار جدی هستیم.

با توجه به این سخنان قابل تامل جای این سوال مطرح می شود که ملاک بومی بودن یا نبودن یک گونه جز محل زندگی آن، چه می تواند باشد؟ یا اصلا مقوله میراث طبیعی یک کشور آیا مبحثی ملی نیست که سازمان محیط زیست در هر جای کشور عهده دار آن است؟

با توجه به اظهارات این مسئول محیط زیست استان خوزستان و با توجه به پیگیریهای خبرگزاری مهر پروژه ای از سوی "سازمان محیط زیست" در زمینه سمندر لرستانی و ماهی کور اجرا شد که نتایج قابل تاملی در بر داشت.

در بخشی از این مطالعات که توسط جهاد دانشگاهی لرستان به مرحله اجرا رسید به این موضوع پرداخته شد که وضعیت پراکنش دو گونه منحصر به فرد سمندر و ماهی کور در مرز لرستان و خوزستان به چه میزانی است.

در این رابطه مسئول تنها مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی خاورمیانه به عنوان مجری این پروژه با خبرنگار مهر گفتگو کرد و آخرین نتایج این مطالعه را در اختیار خبرگزاری مهر نهاد.

فرهنگ ترکی که با خبرنگار مهر در خرم آباد گفتگو می کرد، اظهار داشت: بر اساس گزارشهای قبلی بیشترین حفاظت از گونه سمندر بر عهده اداره کل محیط زیست لرستان بوده اما مطالعات اخیر که جامع است به نتیجه ای خارج از این موضوع رسیده است.

وی ادامه داد: زمانی که نتایج پراکندگی با موقعیت سیاسی مکانهای پراکنشی سمندر لرستانی تطبیق داده شد، متوجه موضوع جالبی شدیم وآن این بود که پراکنش سمندر لرستانی در خاک سیاسی خوزستان بیش از 85 درصد است در حالیکه کمتر از 15درصد این گونه در خاک سیاسی لرستان پراکنده شده است.

مسئول مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی با بیان اینکه در حال حاضر با توجه به مطالعات انجام شده وضعیت حفاظتی سمندر لرستانی در خاک سیاسی لرستان در حد بسیار مطلوبی است، عنوان کرد: با توجه به تلاشهای صورت گرفته در طول سالهای اخیر تهدیدهای انسانی در زیستگاه سمندر لرستانی در خاک لرستان در کمترین حد ممکن یعنی نزدیک به صفر است.

ترکی با بیان اینکه تنها عامل تهدید کننده سمندر لرستانی در خاک لرستان، خشکسالی است، افزود: تاکنون بالاترین حد تهدیدهای انسانی و غیرطبیعی در خاک سیاسی خوزستان صورت گرفته است و تمامی گزارشات مبنی بر تهدیدهای غیرطبیعی از جمله صید بی رویه سمندر لرستانی و قاچاق و ...  در خاک سیاسی خوزستان اتفاق افتاده است.

وی تاکید کرد: با توجه به اطلاعات جدید حاصل شده و مطالعات صورت گرفته بایستی سیاستهای سازمان محیط زیست با توجه به این نتایج جدید تغییر یابد.

ترکی با بیان اینکه حفاظت از سمندر لرستان مسئولیتی ملی است که بر عهده تمامی افراد و یا سازمان هاست، افزود: توجه به حفاظت از گونه های منحصر به فرد خارج از مباحث جغرافیای سیاسی بایستی مد نظر قرار گیرد.

مسئول مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی با تاکید بر ضرورت تعامل میان اداره محیط زیست خوزستان و لرستان، یادآور شد: چنانچه تاکنون اداره محیط زیست لرستان مسئولیت حفاظت از سمندر لرستانی را در خاک خوزستان برعهده گرفته بود باید در آینده نیز اینچنین عملکرد مثبتی به صورت دوستانه با همکاری حفاظت محیط زیست خوزستان صورت گیرد.

ترکی خاطرنشان کرد: نتایج این پروژه تا اواخر آبان ماه امسال برای اتخاذ تصمیمات اصولی در اختیار سازمان محیط زیست کشور قرار خواهد گرفت.

به گزارش مهر، سمندر کوهستانی لرستان نام گونه ای است بسیار زیبا که با طول 14 سانتی متر در نزدیکی شهبازان لرستان زیست می کند.

سمندری که بر پشت خود خالها یا نوارهای زرد یا نارنجی چشمگیر روی زمینه قهوه ای دارد که شاید بتوان گفت زیبایی بیش از حد این موجود موجب مظلوم واقع شدن آن شده است.

صید بی رویه این گونه اندمیک ایرانی باعث شده است که این گونه بی نظیر لرستانی به شدت در معرض انقراض قرار بگیرد و بیان این موضوع تلخ که محیط زیست ایران به زودی سمندر لرستانی خویش را برای همیشه از دست می دهد بسیار وحشتناک و تاسف آور است.

این در حالی است که بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی برای تکثیر و پرورش سمندر لرستان هزینه های بسیار زیادی می کنند.

مسئول مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی لرستان پیش از این در این رابطه به خبرنگار مهر گفته بود: برخی از مردم به وسیله گونی به جان این موجود خوش آب و رنگ می افتند و با جمع آوری تعداد زیادی از آنها، سمندر لرستانی را به قیمت 100 تومان برای استفاده در جشنهای سال نو می فروشند.

ترکی با اشاره به اینکه برخی از مسافران مسیر راه آهن تهران - اهواز که با قطار وارد لرستان می شوند سمندر لرستان را "گونی گونی" می گیرند، ابراز تاسف کرد و گفت: این گونه به راحتی توسط مردم بومی منطقه گرفته می شود و سپس در آکواریوم های خانگی و یا بر سر سفره هفت سین سال نو گذاشته می شود.

به هر حال به نظر می رسد حفاظت از این گونه منحصر به فرد اندمیک ایرانی به عنوان مسئولیتی ملی و حتی فراملی مطرح باشد که باید در سایه تعامل و همدلی میان مسئولان استانهای لرستان و خوزستان صورت گیرد نه اینکه متولیان با فرافکنی از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کنند.