ارکستر ملی به بنیاد رودکی واگذار نشده است

با وجود اخبار و مصاحبه هایی که در باره مسائل ارکستر ملی در چند ماه گذشته منتشر شده است و علی رغم انتشار برخی دیدگاههای اعضا در مورد این ارکستر اما همچنان برخی سئوالات پیرامون موضوع مزبور بی جواب مانده و تکلیف ارکستر ملی به طور مشخص اعلام نشده است. توقف فعالیتهای ارکستر ملی و کناره گیری فرهاد فخرالدینی رهبراین ارکستر طی چند ماه گذشته انتقاداتی را در پی داشته است. همچنین انتشار نامه گلایه آمیز نوازندگان ارکستر ملی و توضیح و پاسخ مسئولان به این انتقاد باعث شد تا یکبار دیگر ماجرای واگذاری این ارکستر به بنیاد رودکی مطرح و این بار از سوی مدیرعامل این بنیاد انکار شود. از همین روی با اصغر امیرنیا مدیرعامل بنیاد رودکی که در تلاش است تا مسائل این ارکستر را در اسرع وقت حل و فصل کند درباره مسائل موجود ارکستر ملی گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

  *خبرگزاری مهر: در خصوص وضعیت کنونی ارکستر ملی بعد از این 4- 5 ماهی که از واگذاری آن به بنیاد رودکی می گذرد توضیح  بفرمایید.

 
- اصغر امیرنیا مدیرعامل بنیاد رودکی: قبل از هر صحبتی من لازم می دانم در ابتدا توضیحی در باره روال طی شده برای این واگذاری ارائه کنم. اواخر سال 1387 با توجه به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص اجرایی شدن اصل 44 و همچنین ماده 88 که به خصوصی سازی اختصاص داشت معاونت امور هنری تقاضای واگذاری ارکستر ملی به بنیاد رودکی را مطرح کرد.  در ابتدای امر با توجه به اعتبارات محدودی که بنیاد رودکی دارد ما مقاومت کردیم و گفتیم اگر قرار است ارکستر ملی به همان شکل سابق اداره شود بهتر است زیر نظر انجمن موسیقی و دفتر موسیقی بماند.

 پس از آن طی صحبت هایی که انجام شد با ایجاد تغییرات کیفی در راستای ارتقاء سطح کیفی ارکستر موافقت شد. از نظر مالی نیز معاونت هنری وزارت ارشاد موظف شد به مدت دو سال هزینه های ارکستر ملی را به بنیاد رودکی بپردازد تا بعدها ارکستر به باز دهی مالی مطلوب دست پیدا کند و بنیاد بتوان آن را به طور مستقل اداره کند. معاونت هنری با این موضوع موافقت کرد. این موضوع در هیئت مدیره بنیاد رودکی نیز در 31/ 3/ 88 به تصویب رسید.

 با اینکه وظیفه بنیاد رودکی ارکستر داری نیست اما از آنجا که معاونت هنری قصد انجام اصل 44 را داشت ما با چنین شرایطی این مسئولیت را پذیرفتیم. از آن زمان انجمن موسیقی با اعضاء ارکستر شروع به بستن قرارداد کرد و قرار بود تا آخر تیر ماه حقوق و مزایای آنها را به طور کامل پرداخت کند. ما نیز با استاد فخرالدینی در دو جلسه مختلف دغدغه هایمان را مطرح کردیم. دغدغه هایی مانند ایجاد بستر مناسب جهت بهره گیری بیشتر از موسیقیدانان و کسانی که توانمند هستند، همچنین برگزاری کنسرت های ارکستر ملی هم تهران و هم در شهرهای دیگر.

*نحوه پرداخت دستمزد اعضا و تعداد برنامه های معین ارکستر چگونه بود؟

 - اعضای ارکستر ملی بر اساس هر اجرا، دستمزد دریافت می کردند و کلا در طول یک سال 12 اجرا داشتند. برای هر کنسرت نیز به هر یک از اعضاء گروه بین 50 تا 80 هزار تومان دستمزد پرداخت می شد. به هر حال نوازنده ها از نظر اقتصادی تامین نبودند و اکثر آنها کار دوم، سوم و حتی چهارم هم داشتند. ما برای بهتر شدن وضعیت مالی اعضاء ارکستر در تهران قصد داشتیم در هر ماه 4 تا 5 اجرا را برنامه ریزی کنیم. علاوه بر آن در شهرستان ها نیز همین اجرای تهران را دوباره به روی صحنه ببرند تا درآمد بهتری داشته باشند.

*در باره برگزاری آزمون برای اعضای ارکستر توضیح دهید.

 ما در همان جلسات گفتیم به خاطر اینکه توان اعضاء ارکستر مشخص باشد آزمونی گرفته شود. این تعبیر را نیز به کار بردم که ارکستر ملی مانند تیم ملی فوتبال است که هر کسی نمی تواند در آن بازی کند. از بازیکنان متعددی تیم را انتخاب می کنند و هر شش ماه یا یک سال یکبار اگر ببینند توان بازی در این تیم را ندارند بازیکنان یا نیمکت نشین می شوند و یا بازیکنی توانمندتر جایگزین آن فرد می شود.نکته دیگر اینکه ما قبول داریم تمام اعضاء گروه همه توانمند هستند اما ما می خواستیم کسانی از اهالی موسیقی را بیاوریم تا از آنها امتحان بگیرند و این افراد نیز قرار بود توسط شورای فنی تعیین شوند که بر اساس همان آئین نامه این کار انجام شود. گلایه برخی از اهالی موسیقی این بوده که ارکستر ملی خانوادگی شده است. با این آزمون به هر حال اگر نوازندگان ارکستر ملی خوب بنوازند برای ما بهتر است که همان ها در این ارکستر ادامه کار بدهند. ما قصدی برای اینکه حتما تعدادی را حذف کنیم و حتما تعدادی دیگر را جایگزین کنیم نداریم.شما توجه داشته باشید که برخی نوازندگان می توانند یک پارتیتور را ظرف سه روز آماده کنند و در کنار آنها گروه دیگری هستند که برای آماده کردن همان پارتیتور باید دو هفته وقت بگذارند. در چنین مجموعه ای آن گروهی که توانمندتر هستند می بایست سه هفته از وقت خود را به خاطر آن گروهی دیگر از بین ببرند. می بایست به یک میانگینی رسید که مثلا یک قطعه با حدود 5 روز آماده شود.

 *در باره کناره گیری رهبر ارکستر و انتخاب فرد جایگزین چه تصمیماتی گرفته شد؟

 ما با آقای فخرالدینی صحبت کردیم و دغدغه هایمان را مطرح کردیم و گفتیم که شما را به عنوان رهبر و نفر اول ارکستر که دارای صلاحیت است می دانیم. ولی ایشان گفتند از آنجا که می خواهید با ارکستر در شهرستان ها نیز اجرا داشته باشید من به لحاظ کهولت سن توان همراهی ارکستر را ندارم اما می توانم به عنوان رهبر میهمان و همچنین مشاور در کنار ارکستر باشم. اما ما بسیار اصرار کردیم و گفتیم که این ارکستر با شما شکل گرفته و امید داریم با شما ادامه فعالیت بدهد و ان شاءالله افرادی را در کنار شما قرار بدهیم که نزد شما شاگردی کنند تا بعدها تصدی امور را آرام آرام در دست بگیرند. بعد از آن بود که قصد برگزاری جلسه ای با اعضاء ارکستر را داشتیم. اما گفتند مرداد باید ارکستر به مرخصی تابستانی خود برود. یعنی زمانی که هنوز تحویل و تحولی صورت نگرفته بود ارکستر راهی تعطیلات تابستانی شد. بعد از آن هم ماه مبارک رمضان بود که معمولا ارکستر اجرایی ندارد.این بود که چند ماهی این موضوع کش پیدا کرد.

 *اعضای شورای فنی ارکستر چه افرادی هستند؟

 شورای فنی با حضور آقایان دکتر سریر، دکتر ریاحی، ظریف، بهنا، حقگو و مجیدیان تشکیل شد تا آئین نامه ارکستر ملی را هم برای اعضاء و هم برای اجراها تدوین کنند که این کار صورت گرفت. اما متاسفانه هنوز جلسه ای با حضور اعضاء ارکستر تشکیل نشده و تغییر و تحولی صورت نگرفته است. یعنی ما هنوز متولی ارکستر ملی نیستیم.

 * حدود تیر ماه اعلام شده بود که واگذاری ارکستر ملی به بنیاد رودکی اتفاق افتاده است.

 - توافقاتی صورت گرفت اما همانطور که گفتم اعضاء ارکستر بلافاصله به مرخصی تابستانی رفتند و از آن زمان تا کنون هنوز اعضاء ارکستر نیامده اند تا جلسه ای داشته باشیم. در واقع ما عملا ارکستر را تحویل نگرفته ایم. تصور کنید به شما یک بخش فرهنگی را با 5 نفر پرسنل واگذار می کنند اما وقتی شما وارد مجموعه می شوید می بینید کسی نیست و می گویند همه مرخصی هستند؛ پس در نتیجه تغییر و تحولی نیز صورت نمی گیرد. زمانی که این افراد از مرخصی برگردند آن وقت تغییر و تحول اتفاق می افتد. فرهاد فخرالدینی تا 2 آبان طی پیگیری های ما در خارج از کشور بوده و ما چندین بار برای برگزاری چنین جلسه ای پیگیری کرده ایم.

 * نوازندگان ارکستر می گویند تیر ماه از سوی دفتر موسیقی با ما تماس گرفته شده و گفته اند فعلا برای تمرین نیایید تا با شما تماس گرفته شود.

 - من مسئول بنیاد رودکی هستم و نمی توانم پاسخگوی کاری که دفتر موسیقی انجام داده باشم.

 * وقتی ارکستر ملی به شما واگذار می شود تا پرسنل آن زیر مجموعه شما قرار بگیرند نباید شما تماسی با آنها بگیرید؟

 - ما وقتی تماس گرفتیم به ما گفتند اعضا به مرخصی تابستانی رفته اند. بعد از آن هم که ماه مبارک بود. ما به شرطی که بتوانیم تغییر و تحولی انجام دهیم حاضر به تحویل گرفتن ارکستر ملی شده ایم. ما قصد انجام چنین کاری را داریم. اما با این وضعیتی که نه ارکستر به ما واگذار شده، نه پولی از طرف معاونت امور هنری به ما داده اند و نه صورت جلسه ای از بابت تحویل و تحول در این باره تنظیم شده است عملا کاری نیز نمی توان کرد.

 * این واگذاری پس تحت چه شرایطی اتفاق افتاده است؟

 - در حقیقت اصلا هیچ واگذاری اتفاق نیفتاده است. فهرستی از نیروی انسانی به ما نداده اند و پولی هم پرداخت نشده و توافقی نیز با رهبر ارکستر ملی صورت نگرفته است. وقتی هیچ کدام از این موارد اجرا نشده چه واگذاری می توانسته صورت بگیرد.

 * پس با توجه به این گفته های شما ارکستر ملی همچنان زیر نظر دفتر موسیقی فعالیت می کند؟

 - کاملا درست است؛ هنوز واگذاری انجام نشده است. از طرف دیگر نیز ما همه مسیرها را هموار کرده ایم اما گروهی نبوده اند که با آنها صحبت کنیم و از خواسته ها و برنامه هایشان مطلع شویم.

 * پس همچنان در حال حاضر طرف حساب شما دفتر مسیقی محسوب می شود و نه ارکستر ملی؟ 

 - دفتر موسیقی برای این واگذاری اعلام آمادگی کرده است؛ منتها از طرف ارکستر نیز باید کسی به عنوان رهبر یا سرپرست بیاید که در مورد خواسته ها و برنامه ها بتوانیم توافق کنیم. آقای دکتر سریر و دکتر ریاحی چندین بار با آقای فخرالدینی برای حضور در شورای فنی تماس گرفته اند اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.

 * با این صحبت هایی که شما می کنید این تصور به ذهن متبادر می شود که ارکستر ملی به شکلی کاملا مستقل عمل می کند و تنها منابع مالی و مکان تمرین آن از سوی دفتر موسیقی تامین می شده است؟

 - دقیقا همین طور است. برای اینکه دولت به این ارکستر کمک کند هزینه های مالی آن را یا از محل درآمد فروش بلیط و یا از راه های دیگر تامین می کرد. سایر ارکسترها مانند ارکستر نوری و یا ارکستر مجلسی جوانان نیز چنین وضعیتی دارند. این ارکسترها به عنوان ارکسترهای برتر مورد حمایت مالی دولت قرار می گیرند تا با دغدغه های غیر موسیقایی کمتری به کار خودشان بپردازند.

 * پیشنهاد شما برای سامان پیدا کردن وضعیت ارکستر ملی که در حال حاضر به طور کامل تعطیل شده چیست و چه برنامه ای برای آن دارید؟

 - ما برنامه مان این است که با همکاری شورای فنی آئین نامه ای تدوین کنیم و بر اساس آن از اعضاء امتحانی گرفته شود. بعد از آن ارکستر را فعال کنیم. ما با استان های گلستان، اصفهان، فارس، آذربایجان شرقی و کرمان نیز مذاکره کرده ایم تا پس از هر اجرا در تهران در سایر شهرستان ها نیز برنامه ای داشته باشند تا در آمد بهتری داشته باشند. به هر حال اینها حقوق شان بر اساس اجراهایی است که به روی صحنه می برند. هر چه در آمد این دوستان بیشتر باشد با دغدغه کمتر مالی نیز روبرو خواهند بود و می توانند با خیال راحت تری کار کنند. حتی فردا که اوضاع بهتر شد می توانند مستقل تر عمل کنند و بگویند شما کمک کردید تا ما روی پای خودمان بایستیم از حالا به بعد قصد داریم خودمان فعالیت های مستقل داشته باشیم.

 * آیا بنیاد رودکی قصد دارد به همان شکل پروژه ای با ارکستر ملی همکاری کند؟

 - بله.

* پس بنیاد به لحاظ وضعیت بیمه اعضاء ارکستر ملی مسئولیتی را قبول نمی کند؟

 - اصلا بنیاد اعتبار چنین کاری را ندارد. دولت وظیفه پشتیبانی و بیمه این نوازندگان را دارد. ما یک موسسه غیر دولتی هستم. ما اگر گروهی را قبول می کنیم زیر نظر بگیریم به واسطه این است که دوستان معاونت هنری می گویند در این رابطه کمکتان می کنیم. ما جدای از بحث ترویج موسیقی حتما باید ببینیم چنین ارکستری چقدر می تواند در آمد داشته باشد. یا اینکه حداقل باید بتواند هزینه هایش را سر به سر کند. در صورتی که ما بخواهیم این 70- 80 نفر را بیمه کنیم به طور میانگین ماهیانه میزان حقوق و همچنین بیمه اینها رقمی در حدود 50- 60 میلیون خواهد شد. بنیاد یک موسسه کمک بگیر از وزارت ارشاد و جاهای دیگر است که وزارتخانه کمک بخور و نمیری به آن می کند و مابقی هزینه ها را باید از محل درآمدهایی که ایجاد می کنیم تامین کنیم.

 * پس با این وجود آن بحث قانون کار و بیمه ای که اعضاء ارکستر در نامه شان به آن اشاره داشتند منتفی است؟

 - ما از همان ابتدا هم به دوستان گفته بودیم توانایی چنین کاری را نداریم. خیلی ها شاغل هستند آیا ارکستر سمفونیک و جاهای دیگر هم اینها را بیمه کرده اند؟ قبل از انقلاب هم به این شکل بود.

* نباید به این موضوع سامان داد؟

 - چرا. ولی من متولی آن نیستم. اگر قرار است این اتفاق بیفتاد باید این کار از سوی دولت اتفاق بیفتاد.

 * با توجه به اینکه خود شما در حوزه مدیریت فرهنگی حضور دارید آیا به بحث بازدهی اقتصادی ارکستری به بزرگی ارکستر ملی خوشبین هستید؟ 

 - اگر چنین ارکستری مدیر اجرایی خوبی داشته باشد حتما به بحث بازدهی اقتصادی آن نیز می توان امیدوار بود.

 * با این ظرفیت سالن هایی که در کشور داریم چنین امری امکانپذیر است؟

 - شک نکید که اگر مدیر اجرایی توانایی داشته باشد می تواند چنین ارکستری باز دهی مالی خوبی داشته باشد.
 

 * قیمت بلیط کنسرت های ارکستر ملی تا چه حدی باید بالا برود تا باز دهی مالی داشته باشد؟

 - هر گروهی قیمت بلیطش را بر اساس شرایط خودش تعیین می کند. شما ببینید الان کنسرت های پاپ با بلیط های 40 هزار تومانی برگزار می شود. به نظر من چند کار در این زمینه می توان انجام داد ، علاوه بر بلیط فروشی می توان سی دی هر اجرا را نیز فروخت.

 * قدم بعدی بنیاد رودکی به طور مشخص درباره ارکستر ملی چه خواهد بود؟

 - اگر آقای فخرالدینی یا یک نفر از از سوی ارکستر ملی بیاید مرکز موسیقی و انجمن موسیقی هم نظر مساعد برای همکاری داشته باشند اولین قدم تغییر و تحول صورت می گیرد و از همین امروز تمرین ها را شروع خواهیم کرد. و بلافاصله برای  اجراها و دیگر موارد برنامه ریزی خواهیم کرد . باز هم من تاکید می کنم که این بنا بقول معاونت هنری بود که هزینه های ارکستر را پیشاپیش به حساب بنیاد واریز کند که تا به امروز یک ریال نیز پرداخت نشده است.