حجت الاسلام مرتضی وافی مدیر مرکز مطالعات راهبری خیمه در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با ویژگی های سخنران و سخنرانی دینی اظهار داشت: با استناد به آیات و روایات که به آیات تبلیغی مشهور است و تبلیغ دین و معارف دینی را متذکر می شده اند در می یابیم که تحصیل مقدمه تهذیب است. اگر انسان به سراغ علم می رود برای این است که ظرفیتهای علمی را در خود توسعه داده و این مفاهیم را به دیگران برساند؛ پس اگر بعد از تحصیل علم و معارف دینی تبلیغ دین نبود در حقیقت گامی ابتر را دنبال کرده ایم.
ویژگی چهره به چهره بودن سخنرانی دینی بر تأثیرگذاری آن می‌افزاید
وی افزود: انسانها پیش از این که به دیگران بپردازند و مورد توجه دیگران قرار بگیرند در مسند و منظر مردم به عنوان مبلغ دینی قرار گیرند و پیش از آنکه فکر، ذهن و بیان خود را برای دیگران به کار ببرند باید خود را تقویت کنند. به نوعی در حقیقت خودسازی پیش از تبلیغ داشته باشند.
حجت الاسلام وافی همچنین تأکید کرد مسئله بعدی که در فضای تبلیغ دینی حائز اهمیت است، رعایت اصولی است که به یک تبلیغ موثر می انجامد یعنی خطابه و سخنرانی یکی از قالبهای رسانه ای تبلیغ دینی است و تمام قالبها در آن خلاصه نمی شود، بخشی از تأثیر گذاری مخاطب مربوط به کلام و خطابه است و گاهی خطابه به دلایلی نمی تواند به تأثیرپذیری عمیق و ایجاد تحولات فکری و روحی بنیادین در مخاطب منتهی شود. اما به علت چهره به چهره بودن با مخاطب، بسیاری از سخنرانیهای مذهبی ویژگیهایی را دارد که هنوز هم به عنوان یک رسانه موثر در فضای علم ارتباطات روز به شمار می آید، اما ناگزیر باید رعایت آداب یک کلامی و خطابی را در عرصه دینی و مذهبی مورد دقت قرار دهیم.
شخصیت مبلغ با نگاه تیزبین مخاطب سنجیده می شود
مدیر مرکز مطالعات راهبردی خیمه با اشاره به اهمیت شخصیت مبلغ گفت: شخصیت مبلغ در عرصه تبلیغ دینی از اهیمت بسیاری برخوردار است. مردم یک سخنران مذهبی را تنها پشت میکروفن و منبر مشاهده نمی کنند بلکه قبل و بعد آن را هم زیر ذره بین نگاه خود قرار می دهند. این امر رمز رعایت آداب باطنی و ظاهری و برخوداری از اخلاق فردی و اجتماعی است که باید در مبلغان باشند تا وقتی آنها سخن می گویند، مورد سوال آیات قرآن قرار نگیرند که "چرا چیزی را می گویید که خود به آن عمل نمی کنید." بخشی از آن نشأت گرفته از شخصیت مخاطب است چه در رفتار و چه در درجات علمی که سخنران علمی داشته و اندوخته ای که به عنوان زکات به طرف مخاطب جاری و ساری می کند و چه از حافظه ای که از معلومات خود پیدا کرده است.
سخنران مذهبی دغدغه ها و عواطف مخاطب را شناسایی کند
وافی تصریح کرد: توجه به مخاطب از دیگر مؤلفه های مهمی است که سخنران مذهبی باید به آن توجه کند و در این فرآیند توجه وی به نیازهای مخاطب نیز ضروری است و این امر نیازمند شرایطی است که به طور مستمر جامعه را رصد می کند تا دغدغه ها، احساسات و عواطف مخاطب را شناسایی کرده و بتواند آن را منتقل کنند.
وی با ابراز تأسف از اینکه چنین مراکزی برای ایجاد چنین ارتباطی با مبلغان داشته باشند نداریم گفت: مراکزی که از مبلغان را از نظر نیازسنجی و مخاطب شناسی پشتیبانی کنند معدود هستند. سخنران مذهبی باید به تجربیات خود و گذشتگان خود رجوع کرده و الگو برداری مثبت کنند، کسب تجربیات و انتقال تجربیات مثبت و پرهیز از تجربیات منفی را مدنظر قرار دهند. دین گریزی هایی که براثر نشستن در پای خطابه ها و بر حسب ظاهر تبلیغهای دینی در بخشی از جامعه جوان صورت گرفته باعث می شود بیشتر به عکس العمل و بازخورد مخاطبی توجه داشته باشیم که تعداد آنها اندک نیست و برای کسب معارف دینی و احساس نیاز می کند.
ظرفیت شناسی و موقعیت سنجی برای سخنرانیهای دینی اولویت دارند
دبیر شورای فرهنگی و برنامه‌ریزی مسجد مقدس جمکران یادآور شد: دقت و توجه به عواملی که جز موانع تبلیغ به حساب می آیند. در سخنرانی های تبلیغی موانع بسیاری داریم . چه بسیار انسانهایی که ظرف تبلیغی خوبی دارند اما ظرفیت سازی برای آنها صورت نگرفته است، به علت این که سخنران، مخاطب خود را درست نشناخته بحثی را آماده می کند که به هیچ وجه شایسته آن فضای تبلیغی نیست و این امر به معنای عدم مخاطب شناسی درست است.
وی مسئله موقعیت شناسی و ظرفیت شناسی است دارای اهمیت بسیاری توصیف کرد و گفت: آیا هر بحثی را می توان در هر جایی ارائه کرد؟ در بحث خطابه و منبر در فضاهای مختلف باید بیشتر کار کنیم.
وافی گفت: به عنوان آخرین نکته باید به بحث پیام اشاره کرد این که چه باید گفت و چگونه باید گفت و در چه قالبی باید آن را ارائه کرد. معتقدم که روحانیون باید پیش از محرم تمام مباحث و سرفصلهایی را که مورد نیاز جامعه است را انتخاب کرده و روی آن کار کنند.
سخنران مذهبی فرمایشات مقام معظم رهبری را مورد مطالعه قرار دهد
مدیر مرکز مطالعات راهبردی خیمه اظهار داشت: نکته مهم این که چه باید گفت و چگونه باید گفت، اگر بنا است درباره چیزی صحبت کنیم چه مطلبی را مطرح کنیم، روحانیون باید پیش از محرم تمام مباحث و سرفصلهایی را که مورد نیاز جامعه را انتخاب کرده و روی آن کار کنند. فرمایشات مقام معظم رهبری و مراجع عظام را به عنوان کانونهای تأثیر گذار و رصد کنندگان عمیق حرکتهای فرهنگی آئینی جامعه امروز پیش از محرم مورد مطالعه قرار دهند، آن مباحث را با اولویت بندی انتخاب کرده و محور بحثهای امسال خود را را بر آن اساس بگذارند.
وی در رابطه با انتخاب موضوعات سخنرانی های به عنوان پیشنهاد اضافه کرد: امسال سال الگوی مصرف است حرکت به این سمت و متقن کردن اصلاح الگوی مصرف در جامعه، خانواده و فرد ضروری است، به نظرم آنطور که شایسته است امسال به این موضوع پرداخته نشده است. آداب اصلاح الگوی مصرف را باید از جهات گوناگون مورد توجه قرار دهیم. بحث فتنه شناسی، دشمن شناسی، دوری از اتهام های ناروا و سوق دادن افراد به سمت وحدت و همدلی و وفاق از جمله موضوعات پیشنهادی است که به مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است.
نظر شما