به گزارش خبرگزاری مهر، نشست علمی روش‌های میدانی و منابع غیرچاپی پژوهش با حضور ریاست فرهنگستان هنر، مهندس میرحسین موسوی و ریاست پژوهشکده هنر، دکتر بلخاری و محققان و پژوهشگران هنر کشور به مناسب روز پژوهش در ساختمان مرکزی فرهنگستان هنر برگزار شد.
عبدالله انوار با بیان اینکه موسیقی علمی‌ایران تا قرن نهم رواج داشته گفت که با پیدایی حکومت صفویه این نوع موسیقی جای خود را به موسیقی ردیفی داد.
عبدالله انوار، محقق و استاد دانشگاه، در نشست «روش‌های میدانی و منابع غیرچاپی پژوهش در هنر» گفت: «موسیقی علمی‌تا قرن نهم رواج داشت ولی با پیدایی حکومت صفویه به موسیقی ردیفی تبدیل شد. این نوع موسیقی از روابط ریاضی در این هنر صحبت می‌کند و می‌بینیم میان ریاضی و موسیقی پیوند زیبایی ایجاد کرده است. ریاضی مسائلی را در موسیقی مطرح کرده بود که با آن می‌توانستیم بزرگ‌ترین کارهای موسیقی را انجام دهیم.»
وی ادامه داد: «موسیقی علمی یکی از رشته‌های بزرگ این مملکت بوده، در باب کوبه ای توانسته‌ایم قسمتی از منابع را استخراج کنیم؛ ولی در باب ملودی با مشکل مواجه شده‌ایم.»
همچنین مهدی حسینی در بخش دیگری از این نشست در مورد ضرورت تحقیق روی آثار تصویری فرهنگ گذشته ایران ابراز داشت:«در مورد مبانی نظری مرتبط با هنرهای سنتی و تجسمی، تعداد کتاب‌ها از انگشتان دست هم تجاوز نمی‌کند؛ ولی در مقابل آن، منابع تصویری زیادی داریم که جای کار زیادی دارد. تحقیق در این آثار یک بیداری نسبت به منابع تصویری موجودمان را ایجاد می‌کند. در بسیاری از موارد وقتی این نکات را به شاگردانمان نشان می‌دهیم، نسل جوان متوجه می‌شود که اگر منابع فرهنگی و هنریمان را بار دیگر مورد بررسی قرار دهیم، می‌توانیم پایگاه محکم و مستقلی داشته باشیم.» بابک خضرایی، پژوهشگر نیز در ادامه، دسترسی محدود به نسخ خطی در داخل و خارج از کشور، صفحه آرایی و مشکلات ابزاری را از مشکلات تحقیق و بررسی پژوهش روی منابع غیرچاپی پژوهش در هنر ذکر کرد.
فریبا افکاری، استاد دانشگاه هم در پایان نشست اول اظهار کرد: «نسخ خطی یکی از مهم‌ترین منابع علمی برای تحقیق است که باید از جنبه‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد. پس توجه به جنبه‌های مختلف علمی‌نسخه شناسی می‌تواند راهگشا باشد. البته ایجاد یک نگاه فرارشته‌ای یا میان رشته‌ای از مباحث بسیار مهم برای توسعه پژوهش‌هاست.»
یکی از تأسیس کنندگان بخش اسلامی‌موزه ملی ایران بر این باور است که موزه‌های بسیاری از شهرستان‌ها از نظر نوع کار و موضوعی که ارائه می‌کنند، تعریف نشده‌اند و همین مسئله در پژوهش محققان اثر می‌گذارد.
زهره روح فر، پژوهشگر و کارشناس موزه داری در دومین بخش نشست «روش‌های میدانی و منابع غیرچاپی پژوهش در هنر» با اشاره به اینکه وقت آن رسیده که مطالعات در موزه‌ها گسترده شود، گفت: «زمان آن رسیده است که اشیای موزه‌هایمان را از دیدگاه‌های مختلف مثل علوم زیستی، شیمی، مسایل فرهنگی و جغرافیایی بررسی کنیم. مطالعات ما در مورد یک شی می‌تواند منبع مطالعاتی زیادی در شاخه‌های دیگر به ما بدهد و در نهایت، منجر به شناخت مکاتب در دوره‌ای خاص شود.»
وی در مورد کمبودهای موزه‌ها افزود: «موزه‌های ما باید از نظر ایجاد آزمایشگاه‌ها قوی‌تر شوند و کارهای گروهی در حوزه مطالعات اشیای موزه‌ای شکل بگیرد. یکی از ضروریات دیگر در اختیار قرار دادن اشیا به پژوهشگران است. البته در هیچ کجای دنیا اصل نسخ و اشیا را در اختیار محققان و دانشجویان قرار نمی‌دهند؛ اما آرشیوهای عکس و میکروفیلم‌های غنی دارند که محققان می‌توانند بررسی‌های خود را روی آن‌ها انجام دهند. اگر این پیام اصلی که محققان باید به منابع موزه‌ای دسترسی داشته باشند، رواج پیدا نکند، دسترسی به اطلاعات غیرممکن است.»
روح فر با ذکر این نکته که اطلاعات آرشیوی موزه‌ها صرفاً نباید در مورد اشیایی باشد که در تالارها به نمایش گذاشته شده‌اند، خواستار همکاری بیشتر مراکز علمی‌و موزه‌ها شد.
این کارشناس همچنین ابراز داشت: «اگر گردآوری، حفاظت، جمع بندی و معرفی را سه وظیفه موزه بدانیم، باید بگوییم معرفی مبتنی بر پژوهش صحیح است. متأسفانه موزه‌های بسیاری از شهرستان‌های ما فاقد تعریف هستند، یعنی تعریف نشده‌اند. اگر تعاریفی از موزه‌ها داشته باشیم و فهرستی از انواع موزه‌هایمان داشته باشیم، کارمان بسیار راحت تر است.» محمدرضا ریاضی، محقق موزه‌ها نیز در ادامه نشست اظهار داشت: «یکی از مشکلات دانشجویان هنر این است که هنر باید به زبان روز ارائه شود. باید تلاش کنیم، زبانی شکل بگیرد که اگر شرایطی فراهم شد تا نسخ خطی بار دیگر مورد تحقیق قرار بگیرد، بتوانیم اطلاعات به دست آمده را با زبان روز منتقل کنیم.»
او در مورد دیگر مشکلات پژوهش در هنر توضیح داد: «یکی از ضعف‌های عمده ما ارائه کار است. یعنی مواد و مصالح داریم، مثلاً از مواد بی ارزش مثل گل مواد با ارزش همچون سفال زرین فام می‌سازیم، اما در ارائه و معرفی آن‌ها ضعف داریم.»
ریاضی در پایان خاطر نشان کرد که موزه‌های ما فاقد آرشیو غنی از اشیای خود هستند و باید با تهیه عکس‌های دیجیتال به عنوان یک ابزار مدرن، در شکل گیری این آرشیو کمک کرد.
نظر شما