انتقاد باید صادقانه و از روی دلسوزی باشد

دکتر منوچهر صانعی دره بیدی در مورد ضرورت زبان صریح و شفاف برای تفکر انتقادی اظهار داشت: تفکر انتقادی جز با زبان شفاف و صریح به نحو دیگری محقق نمی شود. یعنی انتقاد باید مسائل، اجزاء و عناصر فکر را به درستی بیان کند. بنابراین زبان نمی تواند دوپهلو و با ایما و اشاره و کنایه باشد باید مطلب با صداقت تمام بیان شود نکته ای که اینجا باید به آن توجه داشت این است که بین انتقاد و کینه ورزی و خصومت فرق است.

وی افزود: انتقاد در واقع از مقوله دوستی است یعنی منتقد از روی علاقه و دلسوزی انتقاد می کند نه از روی دشمنی و عناد. 

این استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی درمورد راههای جلوگیری از کلی گویی در انتقاد، گفت: کلی گویی با ناآگاهی و عدم اشراف ارتباط دارد، کسی که اهل فن بوده و به مطلب اشراف داشته باشد کلی گویی نمی کند. کلی گویی کردن کار کسانی است که چم و خم کار را نمی داند و وارد به مسئله نیست، به همین دلیل به کلی گویی اکتفا می کند .

این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: کلی گویی کار کسانی است که نه جامعه شناس هستند، نه روانشناس، نه حقوقدان و نه اقتصاددان، در ضمن فکر می کنند همه اینها هستند آن وقت جز کلی گویی کار دیگری نمی توانند بکنند.

صانعی در پاسخ به این سؤال که آیا پالایش زبانی را نقطه آغاز خوبی برای تفکر انتقادی می دانید، گفت: بله ، در واقع باید زبان را از واژه های دو پهلو و مبهم خالی کرد تا بتوان مفاهیم را شفاف، صریح و روشن بیان کرد. بنابراین با استفاده از واژه های دوپهلو و چند معنایی و واژه هایی که ایهام دارند نمی شود نگرش انتقادی را گسترش داد. صراحت لهجه مستلزم این است که زبان نیز از مفاهیم مبهم پاک شود.