به گزاش خبرگزاری مهر، میان اخلاق و حدیث رابطه تنگاتنگی وجود دارد. از یک سو، موضوع اخلاق، انسان و صفات درونی اوست. از سوی دیگر اینکه صادرکنندگان حدیث انسانهای پاک و معنوی هستند که به خواست خداوند متعال از ویژگیها و ظرافتها و پیچیدگیهای باطن انسان به‌خوبی آگاه‌اند و راههای رسیدن به فضیلتهای اخلاقی و دوری از رذایل را می‌شناسند. رهنمودهای این معلمهای ممتاز و بی‌همانند اخلاق در تربیت، در قالب حدیث به ما رسیده است. واقعیت این است که بخش مهمی از روایات اسلامی را احادیث اخلاقی تشکیل می‌دهد. باتوجه به اهمیتی که اخلاق در حیات انسانی دارد و با توجه به هدف نهایی اسلام که تکامل انسان است، انتظار می‌رود این موضوع دقیقاً در کانون مباحث علمی بررسی شود.
این در حالی است که احادیث اخلاقی قابلیت بسیاری برای فرضیه پردازی دارند. در روایات اخلاقی با دو مسئله مواجهیم: یکی «مفاهیم اخلاقی» و دیگری« نظام اخلاقی». مفاهیم اخلاقی موضوعات عام و کلی اخلاق است که گزاره‌هایی درباره هریک از آنها صادر شده؛ مثل مفهوم تقوا، صبر، حلم، عفت، خوف، رجا، حیا، محبت و ... معمولاً درباره هر مفهوم اخلاقی، تعدادی گزاره اخلاقی وجود دارد که تعداد آن به تناسب هر مفهوم متفاوت است. در این مجموعه، هر تک گزاره و هر چند گزاره حدیثی، به تبین بخش و جنبه‌ای از مفهوم مورد نظر می‌پردازد که در نهایت سیمای کامل مفهوم را ترسیم می‌کند. اما نظام اخلاقی عبارت است از ساختار کلی اخلاق که از ترکیب مفاهیم اخلاق به وجود می‌آید.
هر یک از مفاهیم اخلاقی، جایگاه ویژه‌ای در کلان اخلاق دارد. هنگامی که این مفاهیم در جای خود و در کنار هم قرار گیرند ساختار اخلاق را تشکیل می‌دهند و نظام اخلاقی معنا می‌یابد. در این اثر با توجه به موارد ذکر شده یعنی مفاهیم اخلاقی و نظام اخلاقی دو سؤال اساسی و مختلف مطرح می‌شود که به آنها پاسخ داده شده است: یک موضوع اخلاقی چه معنا و مفهومی دارد؟ اجزای تشکیل دهنده نظام اخلاقی کدام‌اند و جایگاه هر موضوع چیست و چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
این کتاب مشتمل بر پنج فصل است: فصل اول به مبانی خویشتنداری اخلاقی اختصاص دارد. در فصل دوم بررسی مفاهیم اخلاقی آغاز می‌شود. در فصل سوم اصول عملیاتی خویشتنداری مطرح می‌شود که عبارت‌اند از: خوف، رجا، حیا، محبت و ... فصل چهارم به موضوع ره‌آورد خویشتنداری اختصاص دارد که در آن مفهوم عفت و حلم بررسی می‌شود. در فصل پنجم موضوع دشواریهای خویشتنداری مطرح و مفهوم صبر که عامل تحمل دشواریهاست، بررسی می‌شود. و بالاخره در فصل ششم نظام خویشتنداری اخلاقی مورد بحث قرار می‌گیرد و ضمن آن نحوه ارتباط مفاهیم پیشین مشخص و جایگاه هر یک در خویشتنداری روشن می‌گردد. کتاب مزبور برای دانشجویان علوم حدیث در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس"فقه الحدیث (1)" به ارزش 2 واحد به عنوان کتاب درسی و برای دانشجویان علوم قرآن و حدیث به عنوان کتاب کمک درسی با همکاری دانشکده علوم حدیث تدوین شده است.
نظر شما