به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، کارخانه فارسیت شهرستان دورود در برخی گزارشها از آن به نام "زلزله آزبست" نام برده شده است در طول سالهای فعالیت خود به اندازه زلزله سال 85 شهرستان دورود تلفات جانی در پی داشته است.
در حالی که به دلیل اثبات خطرات "آزبست" به لحاظ علمی، ٤٠ کشور دنیا آن را به طور کامل از محصولات خود حذف کرده اند ولی هنوز این ماده خطرناک و سرطان زا همچنان در برخی صنایع ایران در تولید بسیاری از محصولات استفاده می شود که کارخانه فارسیت شهرستان دورود یکی از این صنایع است.
این در حالی است که انتشار گزارشهای علمی مستند در مورد عوارض جبران ناپذیر آزبست سبب تدوین مصوبه ای لازم الاجرا توسط شورای عالی محیط زیست در سال ١٣٧٩ به منظور حذف آزبست از ترکیبات و تولیدات صنعتی و ساختمانی و جایگزینی ترکیبات کم خطر به جای آزبست شد ولی متاسفانه پس از گذشت نه سال هنوز برخی صنایع ایران همچنان از آزبست استفاده می کنند.
بیماریهای خطرناک ناشی از تنفس آزبست
آزبست دارای الیاف کوتاه، بلند و متوسط است که از الیاف کوتاه در انواع مواد پلاستیکی، رنگها، آسفالت، گریس و روکش الکترودهای جوشکاری استفاده می شود.
از الیاف متوسط در انواع ورقه ها، لوله های آزبست سیمانی، لوله های فشارقوی به همراه الیاف بلند، کف پوشها، کاغذها، لنت ترمز، روکش کلاج، عایقهای حرارتی در ترکیب با سیلیکات کلسیم و منیزیم و عایق های آکوستیکی استفاده می شود.
کیسه های آزبست در محوطه کارخانه
الیاف بلند نیز در تهیه تولیدات ضدآتش و محصولات مقاوم در برابر حرارت از قبیل پرده های تئاتر، لباس مأموران نجات و آتش نشانی، مأموران اطفای حریق چاههای نفت، انواع پیش بند، دستکش، لباسهای یکسره، کفش، مواد بسته بندی، واشر، درزگیر، عایقهای حرارتی (مثل پوشش های دیگ بخار، لوله) عایقهای الکتریکی، لنت ترمز و غشاء پیلهای الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد.
|
امروز حتی در بعضی مراجع علمی، آزبست بعد از سرب و جیوه به عنوان خطرناکترین ماده برای محیط زیست و سلامت انسان محسوب شده است |
غیر از آزبستوس و سرطان ریه یکی دیگر از بیماریهایی که به دلیل تنفس گرد وغبار آزبست به وجود می آید، مزوتلیوم است. مزوتلیوم نوعی سرطان بدخیم است که فقط از طریق تماس و تنفس آزبست به وجود می آید. متأسفانه هنوز نحوه شکل گیری این بیماری مشخص نشده ولی واضح است که الیاف بسیار نازک آزبستی، به لایه نازک ریه می چسبد و سپس به مرور زمان در ریه پخش و به این طریق باعث ایجاد سرطان می شود.
الیاف آزبست می‌تواند به ذرات بسیار ریز و غیرقابل رویتی تبدیل شود. این ذرات نامریی که قطر آنها کمتر از 0.5 میکرون است در هنگام تنفس به اعماق ریه نفوذ می‌کنند و برای همیشه در آن جا می مانند.
مصرف آزبست در دنیا متوقف شد مصرف آزبست از حدود سال 1980 میلادی در کشورهای صنعتی جهان به شدت کاهش پیدا کرده است. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه مصرف آن در حال افزایش است.
کارخانه فارسیت دورود
در سال ۱۹۹۶ نخست وزیر فرانسه فرمانی مبنی بر قدغن کردن استفاده از آزبست صادر کرد. این فرمان شش ماده‌ای مقرر کرده بود که استفاده از آزبست در کلیه محصولات تا سال ۲۰۰۱ محدود و سپس به طور کامل قطع شود تا از آلودگی زیست محیطی ناشی آزبست جلوگیری شود.
به طور کلی اروپاییان معتقدند که آزبست سمی است و اثرات مخرب آن کاملاً شناسایی شده است ولی کانادایی‌ها اعتقاد دارند که به صورت کنترل شده و با احتیاط می‌توان از آن استفاده کرد.
این در حالی است که در برخی آمارهای منتشر شده غیر رسمی ایران هفتمین کشور دنیا در زمینه استفاده از ماده "آزبست" محسوب می شود. طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در دوم مرداد 1379، مصرف آزبست در ایران از اول مرداد 1386ممنوع اعلام شده است. در تبصره این مصوبه آمده است که در صورتی که پس از چهار سال محرز شود که برای تولید لوله‌های آزبست سیمانی از نظر فنی، اقتصادی و زیست محیطی جایگزین مناسبی برای آزبست یافت نشده است، این تصمیم در مورد لوله‌های آزبست سیمانی قابل تجدید نظر خواهد بود.
به گفته تعدادی از کارگران کارخانه فارسیت دورود با استناد به مدارک پزشکی قانونی تا کنون بیش از 67 نفر از کارگران این کارخانه در اثر ابتلا به سرطان آزبستود جان باخته اند.
اعتراضات پی در پی شهروندان دورودی از وضعیت آلودگی کارخانه های سیمان و فارسیت این شهر و وجود معضلات و سهل انگاریهای متعدد در کارخانه فارسیت و آلودگیهای زیست محیطی و آسیبهای جانی کارگران این کارخانه در سخنان برخی قربانیان این کارخانه در ذیل می آید.
پدرم بعد از 9 جلسه شیمی درمانی دوام نیاورد
فرزند شفیع سالاروند کارگر بازنشسته کارخانه فارسیت دورود و از جمله قربانیان این کارخانه در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به حوادث رخ داده برای پدرش گفت: پدرم از سال 53 فعالیت خود را در کارخانه فارسیت آغاز کرد و سال 71 نیز بازنشسته شدند. در تیرماه سال 76 به دلیل تنگی نفس به بیمارستان مراجعه کردند. حدود یکسال از تنگی نفس رنج می بردند. چهره وپوست صورتشان کبود شده بود و حال خوبی نداشتند.
فضای کارخانه فارسیت و تماس کارگران با آزبست
وی افزود: یکی از پزشکان دورود علت بیماری را آب آوردن ریه تشخیص داده بودند. پدرم را به تهران منتقل و در بیمارستان امام خمینی (ره) بستری کردیم. پس از نمونه برداری از آب ریه نتیجه سرطان ریه را نشان داد. سه بار در آزمایشگاه پاتوبیولوژی مورد تست قرار گرفت و هرسه بار سرطان آزبستوس مورد تایید قرار گرفت. پرونده بیماری پدرم را به 14فوق تخصص در داخل و خارج از کشور نشان دادم حتی برای پزشک ایرانی مقیم آمریکا نیز فرستادم اما همه قطع امید کرده بودند.
سالاروند ادامه داد: پزشکان تصمیم به جراحی گرفتند و هر چند که از بهبودی قطع امید کرده بودند به ما اعلام کردند در صورت جراحی نیز تنها یکسال زنده خواهند بود. جراحی روی پدرم انجام شد ولی بدلیل اینکه ریه کاملا سرطانی شده وغدد لنفاوی نیز درگیر شده بودند نتیجه ای بدنبال نداشت و پس از مدتی کوتاه ریه سمت راست نیز دچار مشکل شد و پس از 9 جلسه شیمی درمانی پدرم در گذشتند.
| آزبست تا 35 سال می تواند در بدن نهفته بماند وتا شعاع 5کیلومتری کارخانه را تحت تاثیر قرار دهد؛ پس احتمال اینکه افراد بیشتری حتی از شهروندان دورودی به این بیماری مبتلا باشند وجود دارد |
| فرزند یک قربانی |
وی در پاسخ به صحت مدعایش به چند مورد اتفاق رخ داده در میان کارگران بازنشسته، افراد ساکن حوالی کارخانه و همسران برخی از کارگران اشاره می کند که در اثر ابتلا به سرطان ریه در گذشته اند.
سالاروند تاکید کرد: به دلیل مشکلی که برای خانواده خودم پیش آمد این موضوع را سالهاست که پیگیری می کنم و تا کنون اسامی 67نفر را که به سرطان ریه از نوع آزبستود مبتلا شده اند را یادداشت کرده ام.
اغلب افرادی که در کارخانه بودند دچار بیماریهای ریوی و تنفسی شدند
همچنین در این رابطه غلامرضا لک نیز که برادرش را بر اثر همین سرطان از دست داده است گفت: برادرم حسن 30 سال در کارخانه فعالیت کرد که بدلیل آلوده شدن به مواد سرطانی آزبست در سن 52 سالگی درگذشتند.
وی افزود: تائیدیه های پزشکی وی موجود است و دادگاه بر اساس آنها 26 میلیون تومان در سال 86 به خانواده اش پرداخت کرد.
لک که خود نیز 20سال در کارخانه فعالیت داشته است می گوید: تا چند سال گذشته به هیچ وجه مسائل ایمنی رعایت نمی شد ولی الان نمی دانم در چه وضعیتی است.
سیستم تصفیه فاضلاب کارخانه فارسیت دورود
وی تصریح کرد: اغلب افرادی که در کارخانه یا در اطراف آن بودند دچار بیماریهای ریوی و تنفسی بودند.
وی افزود: انسانها در مقابله با بیماریها شبیه هم نیستند چرا که برخی افراد 6 ماهه دوام نیاوردند و فوت کردند و برخیها نیز سالها با مشکلات دست و پنجه نرم می کنند.
هر اقدامی در جهت احقاق حق کارگران از ابتدا محکوم به شکست استیک کارگر اخراج شده این کارخانه نیز با انتقاد شدید از وضعیت کارخانه فارسیت اظهار داشت: متاسفانه وجود دو کارخانه سیمان و فارسیت در شهر دورود باعث ایجاد مشکلات و آلودگیهای زیاد شده و بی توجهی و سهل انگاری مدیران این کارخانجات طی سالهای گذشته نیز به این مشکلات افزوده است.
وی در ادامه با اشاره به مشکلات زیست محیطی این کارخانه افزود: علیرغم پیشرفت علوم در بخشهای مختلف متاسفانه این کارخانه اززمان تاسیس آن در سال 47 تا کنون از مواد سمی آزبست در چرخه تولید استفاده می کند و مدیران شرکت هیچگونه توجهی به آلودگی و اثرات منفی این مواد نداشته اند.
وی یادآور شد: بر اساس آمار موجود تا کنون تعداد 52 نفر از کارگران و بازنشستگان این کارخانه در اثر ابتلا به سرطان آزبست فوت کرده اند و قریب 30 نفر نیز دچار مشکلات تنفسی و ریوی هستند.
ا
| کمی یایینتر از محل رها سازی فاضلاب آزبست در رودخانه مکان تفریح و شنا کردن تعداد زیادی از کودکان و جوانان دورودی است و بر سر راه این رودخانه نیز روستاهای زیادی وجود دارد که در معرض آلودگی این مواد قرار دارند |
| یک شهروند دورودی |
این کارگر کارخانه فارسیت دورود در ادامه تصریح کرد: کارگران این کارخانه در سالهای گذشته به دلیل اینکه تماس مستقیم با مواد آزبست داشته اند و عدم استفاده از امکاناتی از قبیل حمام، ماسک، لباسهای مخصوص و …. با بدن و لباسهای آلوده به آزبست وارد شهر و منزل خود می شده و دیگران را نیز در خطر آلودگی به این مواد قرار داده اند .
کارگران کارخانه فارسیت در واقع بهای خونشان را هر ماهه دریافت می کنند
یکی دیگر از کارگران کارخانه فارسیت دورود نیز با تائید موارد یاد شده عنوان کرد: محیط کارخانه فارسیت آلوده است و همواره طی سالهای گذشته و تاکنون شاهد مرگ تعداد زیادی از بازنشستگان این کارخانه در اثر سرطان آزبست بوده ایم.
وی ادامه داد: تعداد زیادی از کارگران این کارخانه بیمار هستند و دارو مصرف می کنند و هر ماهه شاهد بستری شدن چند نفر از آنها در بیمارستانهای استانهای همجوار یا تهران هستیم.
این کارگر افزود: کارگران این کارخانه حقوق نمی گیرند بلکه بهای خون و جانشان را هر ماهه دریافت می کنند!
وی یادآور شد: به دلیل بالا بودن آمار بیکاری و نبود کار در شهر مجبور به کار در این کارخانه و تن دادن به شرایط نامناسب کاری و حقوقی هستیم.
شهردار دورود: متاسفیم که توجیه جان انسانها، اشتغال شده است
شهردار دورود نیز در این رابطه گفت: در دنیای امروز جای بسی تاسف است که به خاطر مسائل زیست محیطی جان انسانها در خطر می افتد و توجیه این موضوع اشتغال شده است.
منوچهر حاجیوند افزود: به عنوان شهردار دورود نسبت به این موضوع انتقاد دارم و خواستار توجه جدی تر مسئولان ذیربط هستم.
تولیدات کارخانه فارسیت دورود
وی عنوان داشت: در حال حاضر بحث استفاده از آزبست در هیچ جای دنیا مطرح نیست و هر چه سریعتر باید این کارخانه به خارج از شهر منتقل شود.
مدیرکل محیط زیست: در صورت عدم رعایت موازین زیست محیطی فارسیت پلمپ می شود
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان لرستان نیز در این رابطه به خبرنگار مهر در خرم آباد گفت: متاسفانه کارخانه فارسیت دورود در حال حاضر از آزبست جهت تولید ورق و لوله‌های استوانه‌ای استفاده می‌کنند که این ماده سرطان زاست.
علی رحیم کاکاوند با تاکید بر اینکه کارخانه فارسیت باید استفاده از آزبست را متوقف کند، عنوان کرد: بر اساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در سال 79 کارخانجاتی که از ماده آزبست استفاده می‌کنند باید آن را حذف و ماده جدید جایگزین آن کنند.
وی با بیان اینکه پرونده این موضوع در دادگاه مفتوح است و پیگیرهای در این زمینه ادامه دارد، خاطر نشان کرد: ما در سالهای اخیر مدت زیادی به مسئولان کارخانه فارسیت مهلت دادیم تا یا کارخانه را به خارج از شهر منتقل کند و یا استفاده از آزبست را متوقف کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان لرستان عنوان کرد: ما در این سالها با توجه به نرخ بالای بیکاری در استان لرستان و شهرستان دورود به منظور عدم بیکاری کارگران این کارخانه اقدام به تعطیلی این واحد صنعتی نکرده ایم ولی متاسفانه مسئولان این کارخانه نیز تاکنون اقدامی در راستای حذف آزبست انجام نداده اند.
|
به هر حال آنچه جای تامل دارد این است که تعطیلی این صنعت با صدها کارگر در بیکارترین استان کشور دردی را دوا نخواهد کرد چرا که کارگران این کارخانه با وجود آگاهی از مخاطرات آن برای اینکه شرمنده خانواده هایشان نشوند خود را به دستان مرگ سپرده اند |
وی با تشریح مخاطرات این صنعت برای مردم شهرستان دورود، افزود: اداره حفاظت محیط زیست استان مسئول سلامتی مردم است و هر اقدامی را در جهت تامین سلامت مردم انجام خواهم داد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان لرستان ادامه داد: این کارخانه در صورتیکه اقدام به انتقال مکان به خارج شهر و حذف ماده آزبست از مراحل تولید خود نکند ما نیز علیرغم میل باطنی مجبور به تعطیلی آن خواهیم بود.
کاکاوند با تاکید بر اینکه نمی توان با سلامت مردم معامله کرد، ادامه داد: با توجه به وضعیت آزبست این کارخانه و شهل انگاریهای صورت گرفته از سوی این صنعت ما وظیفه داریم در جهت سلامت مردم اقدام به تعطیلی این کارخانه کنیم.
ظهور علائم بیماری حتی در همسران برخی کارگران کارخانه!
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان نیز در این رابطه اظهار داشت: آزبست اثرات خطرناکی دارد که می تواند سالهای بعد این اثرات در افراد پدیدار شود.
علی اکبر یاراحمدی ادامه داد: به عنوان مثال کسی که شش ماه با آزبست سر و کار داشته باشد ممکن است 10 سال بعد این خطرات خود را نشان دهد که انواع سرطانهای ریه از جمله تبعات آن است.
وی با بیان اینکه در دنیا بیش از 40 سال است روی محیط عاری از آزبست کار می شود، خاطر نشان کرد: در ایران نیز بیش از هشت سال است روی این موضوع دارد تاکید می شود.
یاراحمدی با تاکید بر اینکه تاکنون به دلیل اقتصاد استان از کنار این موضوع گذشته ایم، بیان داشت: ولی متاسفانه در این مدت ما موارد قابل تاملی از ابتلا به بیماری در حتی "همسران" کارگران هم داشته ایم.
کارخانه فارسیت پرونده پزشکی کارگران را ارائه نمی کند!
وی با تاکید بر اینکه این کارخانه یک پرونده سنگین در شبکه بهداشت و درمان دارد، عنوان کرد: متاسفانه عملکرد این کارخانه به گونه ای است که حتی پرونده های پزشکی کارگران کارخانه در اختیار دانشگاه علوم پزشکی قرار نمی دهد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان با تاکید بر اینکه ایمنی کارگران در این کارخانه باید تضمین شود، خواستار اقدام استاندار لرستان در راستای در اختیار گذاشتن پرونده پزشکی کارگران شد.
9 بند اصلاحی که کارخانه فارسیت عمل نکرد
مسئول شبکه بهداشت و درمان شهرستان دورود نیز در این زمینه عنوان کرد: کارخانه فارسیت در طول چند سال اخیر تغییراتی در سیستم خود داده است ولی هنوز این تغییرات کافی نیست.
تولیدات کارخانه فارسیت دورود
سالاروند با اشاره به بحث اشتغال این کارخانه، گفت: ما نیز علاقه ای به تعطیلی کارخانه نداریم و در این راستا 9 بند اصلاحی را به کارخانه ارائه کرده ایم که بخشی از آنها را انجام نداده است.
وی یکی از مباحث مورد نظر را ضرورت بحث الیاف سنجی در این کارخانه عنوان کرد و گفت: چند سال پیش این کار در کارخانه انجام شد که عدد الیاف سنجی بین 2.5 تا 8 برآورد شد که این میانگین در مقایسه با متوسط کشوری که 0.2 است بسیار خطرناک محسوب می شود.
کارخانه فارسیت با 700 نفر کارگر کارشناس بهداشت ندارد
مسئول شبکه بهداشت و درمان شهرستان دورود با بیان اینکه در سالهای اخیر اجازه آزمایش الیاف سنجی از سوی کارخانه داده نشده است، افزود: از سوی دیگر کارخانه فارسیت شهرستان دورود با بیش از 700 کارگر باید یک کارشناس بهداشتی داشته باشد که تاکنون مسئولان کارخانه اقدام به جذب یک متخصص در این زمینه نکرده اند.
 عدد آزمایش الیاف سنجی کارخانه فارسیت دورود بین 2.5 تا 8 برآورد شد که این میانگین در مقایسه با متوسط کشوری که 0.2 است بسیار خطرناک محسوب می شود. |
| مسئول شبکه بهداشت و درمان شهرستان دورود |
وی با اشاره به مشکل دفع فاضلاب و نخاله های این کارخانه، افزود: باید زباله های کارخانه به صورت اصولی دفع شود چرا که هر عدد از الیاف آزبست می تواند تا چند کیلومتر را درگیر کند.
مسئول شبکه بهداشت و درمان شهرستان دورود در پاسخ به سوال مهر در مورد پرونده های پزشکی بیماران مرتبط با فارسیت، عنوان کرد: ما نمی توانیم رقمی را در این زمینه اعلام کنیم چرا که به پرونده پزشکی کارگران دسترسی نداریم.
سالاروند در زمینه رقم 67 نفر قربانی در طول سالهای فعالیت کارخانه، گفت: ما نه این رقم را تایید می کنیم و نه تکذیب.
54 کارخانه کوچک و بزرگ کشور از آزبست استفاده می کنند
معاون شرکت فارسیت شهرستان دورود و مسئول فنی این کارخانه نیز در این رابطه با تشریح اقدامات انجام شده برای حذف آزبست در محصولات این کارخانه، اظهار داشت: تاکنون آزبست از قسمت تولید لوله چهار گوش و تیزه سقفی این کارخانه که 10 درصد تولید کارخانه را تشکیل می دهد حذف شده است.
خط مشی کیفیت شرکت فارسیت!
حمید رضا بهزادیان با بیان اینکه پیش از این میزان آزبست در تولید ورق های این شرکت 16 درصد بوده است، گفت: این در حالی است که اکنون این مقدار با کاهش 81 درصدی به 3 درصد رسیده است.
وی تصریح کرد: کاهش آزبست مصرفی در برخی محصولات این شرکت موجب بالا رفتن هزینه تولید و آسیب پذیری شرکت فارسیت در بازار رقابت شده است.
معاون شرکت فارسیت شهرستان دورود و مسئول فنی این کارخانه با تاکید بر اینکه این کارخانه تنها کارخانه ای نیست که هم اکنون در کشور از آزبست استفاده می کند، یادآور شد: در حال حاضر 43 کارخانه کوچک و 11 شرکت بزرگ در تولیدات خود از آزبست استفاده می کنند.
بهزادیان با اشاره به برخی اقدامات انجام شده برای حفظ سلامت کارگران، خاطر نشان کرد: تمام سعی و تلاش ما در این راستا است که آزبست را از کلیه مراحل تولید محصولاتمان حذف کنیم.
مهلت سه ماهه استاندار لرستان به کارخانه فارسیت دورود
استاندار لرستان نیز در زمینه تعطیلی کارخانه فارسیت به خبرنگار مهر در خرم آباد گفت: ما هرگز خواستار تعطیلی کارخانه فارسیت در حال حاضر نیستیم ولی در صورت عدم عمل به تعهدات مجبور به این کار خواهیم شد.
سید حسین صابری با تاکید بر بکار گیری کارشناس بهداشت حرفه ای در محل کارخانه، بیان داشت: کارخانه فارسیت بیشترین ضربه را به کارگران شاغل در کارخانه می زند که باید مسئولان کارخانه در زمینه تهیه ماسک و لباس مخصوص برای کارگران اقدامات لازم را انجام دهند.
وی با اشاره به احتمال آلوده شدن محیط های دور از کارخانه توسط زباله ها و فاضلاب کارخانه، عنوان کرد: به این کارخانه فرصت داده می شود حداکثر ظرف سه ماه آینده در زمینه رعایت ملاحظات زیست محیطی به تعهدات خود عمل کند.
استاندار لرستان با تاکید بر ضرورت ارائه پرونده پزشکی کارگران کارخانه به دانشگاه علوم پزشکی، افزود: اگر کارخانه فارسیت تا آخر خردادماه سال آینده به موارد اصلاحی مورد تاکید دانشگاه علوم پزشکی و محیط زیست عمل نکند تعیین تکلیف نهایی در مورد آن انجام خواهد شد.
به هر حال آنچه جای تامل دارد این است که تعطیلی این صنعت با صدها کارگر در بیکارترین استان کشور دردی را دوا نخواهد کرد چرا که کارگران این کارخانه با وجود آگاهی از مخاطرات آن برای اینکه شرمنده خانواده هایشان نشوند خود را به دستان مرگ سپرده اند.
پس به نظر می رسد مسئولان باید راهکاری اتخاذ نمایند که با حذف این ماده سرطان زا از مراحل تولید کارخانه آرامش به قلبهای مردم شهرستان دورود به عنوان "پایتخت طبیعت ایران" بازگردد و کارگران نیز با اطمینان خاطر در این صنعت مشغول به کار باشند.
........................................................
گزارش و عکس: صدیقه حسینی
گفتگوها: آذر سالاروند
نظر شما