وقوع انقلاب اسلامی ایران در دوران پرچالش جنگ هژمون ها از منظر تاثیراتی که بر معادلات قدرت در جهان گذاشت، حائز اهمیت است. انقلاب اسلامی در دوره ای اتفاق افتاد که آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق درباره کنترل مناطق مختلف جهان بین خود درگیر بودند و البته ایران نیز یکی از مناطقی بود که روس ها برای درآوردن آن از چنگ انگلیسی ها و آمریکا تلاش زیادی انجام می دادند.
در سال های آغازین انقلاب، گروه های متنوعی تلاش می کردند رهبری جریان های ضد سلطنت را برنامه ریزی کنند تا شاه را که مهره آمریکایی ها و انگلیسی ها بود از قدرت برکنار کنند.
رهبری صادقانه امام خمینی(ره) در جریان انقلاب، مردم را شیفته این شخصیت مذهبی کرد و از این رو تمامی جریان های ضد سلطنت، یک محور مشترک در مبارزه داشتند و آن توجه به ارزش های اسلامی در راه مبارزه بود.
اگرچه جریان های ضد سلطنت در تاریخ انقلاب اسلامی همه راه نزدیک شدن به مردم و مبارزه با سلطنت را پیروی از امام می دانستند اما آنها با یک آسیب نیز روبرو بودند و آن نفوذ دو ابرقدرت در جریان های ضدسلطنت بود.
نفوذ شوروی کمونیستی در جریان های مبارزه علیه سلطنت شاهنشاهی بویژه نفوذ آنها در جریان هایی مثل گروه مجاهدین خلق (منافقین)، زمینه ها را برای تبدیل شدن آنها به ابزار هژمون شرق فراهم کرد.
جریان مردمی علیه سلطنت شاهنشاهی چنان قوی بود که از بین رفتن سلطنت پهلوی برای دو ابرقدرت شرق و غرب، تا حدودی قطعی شده بود و به این ترتیب واشنگتن و مسکو، عوامل خود را برای نفوذ در جریان های ضدسلطنت و انقلابی به بهانه های مختلف جا دادند.
در چنین فضایی که جریان ملی گراها و عقبه آنها از یک سو و منافقین چپگرا از سوی دیگر، تلاش می کردند انقلاب اسلامی را تحت تاثیر قرار دهند، جریان سومی که شعارش "نه شرقی، نه غربی" بود تلاش می کرد فارغ از هژمون ها، مبارزه کند و دستاورد مبارزه را در اختیار مردم قرار دهد.
امام (ره) با مشاهده نفوذ چپ و راست در قسمتی از جریان انقلاب، خواستار تبری جستن تمامی جریان های انقلابی از شرق و غرب شد و شاید همین هم باعث شد تا شعار "نه شرقی نه غربی، جمهوری اسلامی" شعار محوری انقلاب اسلامی شود.
بنیانگذار انقلاب اسلامی به همه جریان هایی که در انقلاب نقش داشتند، فرصت داد تا به مردم خدمت کنند و آنچه آنها را از چشم مردم انداخت همین وابستگی ها به چپ و راست بود.
در شرایطی که اتحاد جماهیر شوروی سابق از هم فروپاشید، معادلات منطقه تحت تاثیر تصمیم گیری های ایران است.
ایران در مناطقی مثل لبنان، عراق و افغانستان و همچنین بر گروههای مقاومت علیه اشغال و استبداد در مناطقی مثل فلسطین و برخی کشورهای آفریقایی نفوذ مثبتی دارد و اکنون، تصمیماتش در معادلات منطقه به حدی تاثیرگذار است که به اذعان خود غربی ها، حل مسائل خاورمیانه بدون حضور جمهوری اسلامی ممکن نیست.
نفوذ ایران و تاثیرگذاری آن بر معادلات منطقه و جهان در تقابل با امپریالیسم، تنها به منطقه خاورمیانه و منطقه همجوار و کشورهای اسلامی منتهی نمی شود و تاثیرگذاری ایران بر حرکت ضدامپریالیستی در آمریکای لاتین غیرقابل انکار است. آمریکای لاتین به عنوان حیات خلوت آمریکا، اکنون جمهوری اسلامی ایران را یکی از پشتوانه های خود در تقابل با ایالات متحده می داند.
تقویت نقش سازمان کنفرانس اسلامی، تقویت نقش سازمان همکاری های منطقه ای شانگهای، طرح اوپک گازی، طرح مجمع اتحادیه بین المجالس کشورهای اسلامی و بسیاری طرح های دیگر که تقویت و یا ایجاد آنها مدیون تلاش های جمهوری اسلامی ایران است، همگی سازمان هایی هستند که معادلات قدرت در جهان را به شدت تحت تاثیر قرار داده اند.
نظر شما