به گزارش خبرنگار مهر ، این نشست که همچون نشستهای قبلی با حضور اندک مخاطبان روز گذشته برگزار شد به موضوع تطبیق شش مقام ازبک و موسیقی دستگاهی ایران اختصاص داشت که توسط راضیه سلطان از ازبکستان ارائه شد.
سلطان اف در ابتدای این نشست با لهجه ازبکی به زبان فارسی گفت : خیلی خوشحال هستم که به تهران آمدم و تشکر فراوان دارم که از من برای شرکت در این جشنواره دعوت شده است.
سخنران برنامه در ادامه افزود : شش مقام از قرن 17 براساس صفحه های موجود در آن دوران توسط موسیقیدانی به نام یونس رجبی جمع آوری شده که این شش مقام شامل200 قطعه موسیقی سازی و آوازی است و همین مجموعه حاضر یکی از اصلی ترین منابع تحقیقاتی من بوده است.
این پژوهشگر به شباهت دستگاه های موسیقی ایران و شش مقام ازبک اشاره کرد و گفت : ریشه اولیه شش مقام موسیقی ازبک و موسیقی دستگاهی ایران به دوره ساسانی و نوازندگی نکیسا و باربد برمی گردد به این ترتیب که سیستم 12 مقام موسیقی ایران که شامل 7 دستگاه و 5 آواز است سیستم های سازی نام دارد که توسط میرزا عبدالله فراهانی جمع آوری شده است بر این اساس هیچ دستگاه جدیدی به آن اضافه نشده و سیستم موسیقی دستگاهی در ایران نسبت به شش مقام ازبک از ثبات نسبی برخوردار است .
سلطان اف در ادامه افزود : شش مقام موسیقی ازبک تا اندازه ای به این ثبات رسیده است و به شکل سیستم مدال به کار گرفته می شود و نکته جالب تر اینکه نام برخی از مقام های موسیقی ازبک شبیه به دستگاههای موسیقی ایران است به عنوان مثال نام مقام های "راست "،"سه گاه" و "نوا" در موسیقی ازبکی به دستگاه های موسیقی ایران شبیه است و سه مقام "بزرگ"، "دوگاه"، و "راک" از دیگر مقام های این موسیقی است.
وی در پایان به ریتم موسیقی مقام اشاره کرد و گفت : یکی از ویژگی های منحصر به فرد شش مقام ازبکی ریتم آن است که معمولا در قالب های عروضی مطرح می شوند درواقع عروض ریتم شش مقام موسیقی را می سازد به این ترتیب که اسکلت اولیه ریتم در شش مقام براساس عروض گذاشته شده است و پس از آن شعر بر عروض اضافه می شود و حال و هوای درام به کلیت کار می بخشد و در پایان هم شاهد ارتباط دو سویه که حاصل ریتم غزل و آواهای شعری است شکل می گیرد.
حاشیه
*مترجمی که برای ترجمه صحبت های راضیه سلطان اف پژوهشگر موسیقی ازبکی انتخاب شده بود به اصطلاحات موسیقی آشنایی نداشت به همین دلیل در ترجمه دچار اشتباه می شد و محمدرضا آزاده فر مجری جلسه مجبور بود ترجمه این پژوهشگر را باردیگر ترجمه کند.
*در این برنامه هیچ یک ازمسئولان، موسیقیدانان وپژوهشگران ایرانی حضورنداشتند وجای اعضا و هنرمندان ازبکی هم که برای جشنواره به ایران آمده اند در این نشست خالی بود.
نظر شما