به گزارش خبرنگار مهر در قم، در کشور ما سالهاست شهرنشینی به شیوه زیست اکثریت مردم تبدیل شده است. در حال حاضر با پشت سر گذاشتن نرخ 65 درصد شهر نشینی، کشور ما شهرنشین‌ترین کشور خاورمیانه و یکی از شهرنشین‌ترین کشورهای جهان در حال توسعه به شمار می‌رود.
روند شهرنشینی در ایران در سال‌های اخیر با وجود توسعه نسبی روستاها نه تنها متوقف نشده که همه علائم، حاکی از آن است که این روند در سال‌های آینده همچنان ادامه داشته باشد و همین امر خود تدوین یک برنامه کلی را در جهت توسعه فرهنگ شهرنشینی و حقوق شهروندی، الزام آور می‌کند.
اما تدوین یک برنامه کلی و ارائه راهکارهای راهبردی در جهت اجرایی کردن آن، مطالعه دقیق و کار زیرساختی می‌خواهد و وقتی قرار باشد این برنامه در شهری مثل شهر قم که خود تولید کننده فرهنگ و ارسال کننده آن به جای جای جهان اسلام است تدوین شود، تلاشی دو چندان را طلب می‌کند.
به راستی تا چه حد در شهر قم، با توجه به اینکه قطب علمی جهان تشیع محسوب می‌شود، کار فرهنگی و سیاست‌های اجرایی بخش فرهنگ مورد توجه قرار گرفته است.
قم دارای دو نوع مهاجرت کاری و علمی است
در شهر قم به دلیل وجود مدارس و حوزه‌های علمیه و نزدیک بودن به پایتخت با دو نوع مهاجرت علمی و مهاجرت کاری روبه رو هستیم، که در مورد نخست یعنی مهاجرت علمی، ظرفیت فرهنگی خوبی وجود دارد و حتی می‌توان از آن در جهت توسعه فرهنگ شهری استفاده کرد اما در مورد مهاجرت کاری، موضوع کمی پیچیده‌تر می‌شود زیرا علاوه بر این که باید در بخش فرهنگ‌سازی کارشود، باید در بخش اشتغال‌زایی نیز خدمات ارائه شود.
مهاجرت‌های کاری به شهر قم باعث تنوع جمعیتی بسیار زیادی شده است که این امر موجب متلاطم شدن فرهنگ بومی می‌شود و به همان نسبت زحمت بیشتر و همت عالی‌تری را می‌طلبد.
به گفته رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر قم، در سال‌های گذشته رد پایی از فعالیت فرهنگی، تنها در ایجاد تعداد محدود دو یا سه خانه فرهنگ در سطح شهر دیده می‌شد که این خانه‌های فرهنگ در مکان‌های استیجاری و با برنامه‌هایی محدود و نوعاً فصلی و نه در خور توجه به شهروندان در زمینه‌های فرهنگی و هنری سرویس دهی می‌کرد، که بعد از آن با تغییر مدیریت شهرداری و روی کارآمدن شورای سوم، زیر ساخت‌ها و سیاست‌های کلی دستخوش تغییر و اهداف و تکالیف به طور جزئی، مورد بحث قرار گرفت، بدین ترتیب کار‌خانه‌های فرهنگ که تا قبل از این با وجود مشکلات بسیار و با کندی به پیش می‌رفت، تا حدی سرعت گرفت.
طوبی حجازی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این مطلب که نگاه مدیریت جدید در بخش فرهنگ، نگاه خاصی بود که بنا به آن تصمیم گرفته شد که برنامه‌های خانه‌های فرهنگ علاوه بر بحث‌های فرهنگی و هنری، اهداف وسیع‌تری همچون اهداف اجتماعی، توسعه شهرنشینی، حقوق شهروندی و بحث‌های مکمل دیگر را نیز دنبال کند، بیان کرد: در ادامه روند این تحولات، همکاری بین خانه‌های فرهنگ، کانون‌های مساجد، بسیج و کتابخانه‌های عمومی تقویت و انجمن کتابخانه‌ها تجهیز شد.
وی بیان داشت: از دیگر کارهای انجام شده در زمینه توسعه فرهنگی، می‌توان به تهیه و توزیع رایگان کتابچه‌هایی با عنوان «همسایه» به همت معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری قم و با هدف ایجاد ارتباط با شهروندان و توسعه فرهنگ شهروندی اشاره کرد که این کتابچه‌ها تحت عنوان اصلی همسایه و موضوعاتی هم چون شهروند خوب و اصلاح الگوی مصرف، شهروند منتظر، بهترین شهروند ایران، تصمیم گرفتم شهرم را تغییر دهم و... تا به حال در 9 شماره به چاپ رسیده است.
حجازی در ادامه گفت: توزیع کتاب‌هایی با موضوعات فرهنگ تردد در شهر بین دانش‌آموزان مدارس در سطح استان به همت معاونت کنترل ترافیک شهرداری قم، توزیع روزنامه دیواری با عنوان زنگ شهروندی در مدارس کل استان، برگزاری کلاس‌های آموزش فرهنگ آپارتمان نشینی در فرهنگ سرای ایثار و احداث بوستان نرگس مخصوص بانوان با ظرفیت‌های سالن ورزشی، استخر، پیست دوچرخه سواری و اسکیت، نمونه‌های دیگری از کارهای انجام گرفته در بخش توسعه فرهنگی استان می‌باشد.
قم نیازمند تهیه سند توسعه فرهنگی است
اما همان‌گونه که در ابتدا به آن اشاره شد آهنگ نگران کننده مهاجرت از روستا به شهر، رشد نامتعارف جمعیت، حاشیه نشینی و افزایش بزهکاری‌های گوناگون، به مرور به مهمترین معضلات کشورهای در حال توسعه تبدیل شده و به نظر می‌رسد مهمترین کار برای غلبه بر مشکلات شهر‌های بزرگ و پر جمعیت در وهله اول تدوین یک برنامه کلی و تهیه یک سند توسعه فرهنگی باشد.
حجازی در پاسخ به این سئوال که آیا تا کنون چنین سندی در قم تدوین شده است یا خیر؟ اظهار داشت: یک چنین سندی با عنوان توسعه فرهنگ شهرنشینی و حقوق شهروندی در نگاه کلان در 117 صفحه و فعلا در حد بیان اهداف و سیاست‌های کلی در شهرداری و شورای اسلامی شهر تنظیم شده، که قرار است چشم اندازی تحت برنامه‌ای پنج ساله از سال 1389 برای آن ترسیم شود.
طوبی حجازی اهداف کلان این سند را ارتقای سطح فرهنگ شهروندی و مشارکت‌های اجتماعی مبنی بر تعالیم اسلامی و شیعی درزمینه‌های خدمات شهری، حمل و نقل و ترافیک، سیمای شهری، حقوق متقابل شهروندان و شهرداری، هویت شهروندی، بهداشت و نظافت شهری، ورزش و تفریحات سالم و کاهش ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی در حوزه فعالیت‌های اجتماعی برشمرد و افزود: حیطه وظایف ما باید بیش از اینها باشد و من به عنوان رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر از کارهایی که تا به حال در بخش فرهنگی انجام گرفته راضی نیستم.
مشکلات مالی و نگاه ضعیف فرهنگی از دلایل اصلی ضعف فرهنگی در قم است
وی ادامه داد: البته ما ضعف مدیریت نداریم بلکه نگاه‌ها باید تغییر کند؛ در شهرداری نگاه فرهنگی، یک نگاه کف است نه نگاه سقفی و کارها به شکل کاملا محدود انجام می‌شود.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی وجود دو مشکل اساسی در شهرداری قم را علت اصلی عقب افتادگی در بخش فرهنگ دانست و گفت: مشکلات مالی شهرداری و دیگری نگاه فوق العاده ضعیف فرهنگی در بخش شهرداری از دلایل اصلی ضعف فرهنگی در شهر قم است.
حجازی با اشاره به دور سوم سفرهای هیئت دولت به قم گفت: ما پیشنهادات خود را شامل احداث چهار مرکز توانمند‌سازی زنان خود سرپرست و بد سرپرست، تعدادی فرهنگسرا، خانه مهر بازنشستگان خانم و پارک بانوان را از طریق نماینده معاونت برنامه‌ریزی شهرداری قم به هیئت دولت منتقل خواهیم کرد.
وی ادامه داد: با توجه به مشکلات مالی که شهرداری با آن روبه‌روست باید حداقل 10 فرهنگ سرا در قم راه اندازی شود.
حجازی در ادامه از ارجای رونوشت الزام شهرداری به مطالعه، تهیه و تدوین برنامه پنج ساله فرهنگی اجتماعی توسعه شهری خبر داد و اضافه کرد: این رونوشت از مصوبات بیستمین اجلاس مجمع مشورتی رؤسای کمیسیون‌های فرهنگی اجتماعی شوراهای اسلامی کلان شهرها و مراکز استان‌هاست که در 26 آذر امسال در شهر ساری برگزار شد.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر در پایان نقش صدا و سیما را به عنوان رسانه همه‌گیر مورد تأکید قرار داد و گفت: ظرفیت صدا و سیما در ترویج فرهنگ، ظرفیت بسیار بالایی است و مدیران صدا و سیما باید در تعامل با مسئولان و در جهت فرهنگسازی‌ها، برنامه سازی کنند.
اما به راستی تدوین سند توسعه فرهنگی با آن ضرورت‌هایی که در مورد شهر قم برشمرده شد، کمی دیر نیست و حالا هم که جرقه آن در ذهن مسئولان زده شده؛ تا کی قرار است در حد سیاست‌ها و اهداف کلی باقی بماند و آیا بعد از تدوین آن، این سند می‌تواند در پیچ و خم بروکراسی‌های اداری، راه خود را پیدا کند و به زودی در شهر قم اجرایی شود؟
نظر شما