دکتر "سیما بایدیا" استاد دانشگاه جواهر لعل نهرو در مورد موضوع خط لوله صلح در نشست "بررسی مسائل هند" به نقش ایران در تامین انرژی مورد نیاز منطقه توسط این کشور اشاره کرده و گفت: ایران دومین دارنده ذخایر گازی جهان و از بزرگترین تولید کنندگان نفت بوده و تامین کننده اصلی نیاز کشورهای منطقه به انرژی است. هند نیز بعنوان یکی از این کشورها بخش اعظم نیازهای خود را از طریق ایران تامین می کند، بطوری که در حال حاضر حدود 70 درصد نفت مورد نیاز هند از ایران وارد می شود اما این بدان نیست که فقط هند به ایران نیازمند است و ایران نیازمند نیست.
به گفته این استاد مرکز مطالعات آسیای غرب دانشگاه جواهر لعل نهرو، هند در این زمینه نیز توان همکاری و مشارکت در برنامه های انرژی ایران را دارد. با توجه به این مسئله می توان گفت که نیاز به تولید و انتقال منابع انرژی نیازی دو سویه بین ایران و هند به شمار می رود و همکاری بین تهران و دهلی نو منافع مشترک و متعددی را برای هر دو طرف در پی دارد.
دکتر بایدیا خاطرنشان کرد: ایران و هند از گذشته بعنوان دو شریک بزرگ اقتصادی در منطقه شناخته شده و بخش بزرگی از تبادلات اقتصادی منطقه به این دو کشور مربوط می شود، با این حال تحریمهای اقتصادی منجر به تغییر این مناسبات اقتصادی شده است.
در ادامه آقای "بدرا کومار" سفیر پیشین هند در ترکیه گفت: هند بعنوان کشوری که به سرعت در حال توسعه است، نیاز مبرمی به انرژی داشته و یکی از بزرگترین بازارهای مصرف انرژی در جهان است، از سوی دیگر ایران یکی از بزرگترین تولید کنندگان انرژی در جهان و نزدیکترین منبع برای تامین نیازهای هند به شمار می رود، از این رو هند به ایران بعنوان تامین کننده اصلی انرژی خود می نگرد.
وی از طرح خط لوله صلح بعنوان یکی از امکانهای دسترسی هند به این منبع انرژی یاد کرده و افزود: پس از مطرح شدن این پروژه مذاکرات بیشماری بین مقامهای ایران، پاکستان و هند برای مشارکت در آن، برگزار شد، هدف این طرح انتقال گاز ایران از طریق پاکستان به هند بوده و نیازمند سرمایه گذاری هنگفت از سوی این کشورها است. این در حالی است که هند علاوه بر هزینه های ایجاد و حفاظت از خط لوله های انتقال گاز، چند برابر این سرمایه گذاری را نیز باید به منظور گسترش و انتقال خطوط گاز در داخل مناطق خود هزینه کند و این بدان معنی است که چنین پروژه ای نیازمند سرمایه گذاری کلان به منظور استفاده بهینه و با علم به بازگشت اصل سرمایه است.
آقای کومار یکی از مشکلات پروژه خط لوله صلح را انتقال خطوط انتقال گاز از پاکستان به هند دانسته و می گوید: بدلیل مواجه بودن پاکستان با معضل تروریسم و مسائل مرتبط با منطقه کشمیر تضمین امنیت خطوط انتقال انرژی بسیار دشوار و حتی در صورت عملی شدن این مسئله بسیار هزینه بر است. این موضوع یکی از نگرانیهای دهلی نو برای سرمایه گذاری در خط لوله صلح بوده است. به بیان دیگر هند باید چندین سال اقدام به سرمایه گذاری هنگفت در این خط لوله کرده و پس از برطرف شدن تمامی موانع موجود که هر یک هزینه های دیگری نیز دارد، در انتظار بازگشت سرمایه خود باشد.
وی در ادامه سخنان خود گفت: مشکل دیگری که در این میان وجود دارد، بهای گاز انتقالی است و این مسئله تا کنون بحثهای زیادی را به خود اختصاص داده است. تا کنون مذاکراتی طولانی بین ایران و هند در مورد این پروژه انجام شده و در تمام آنها موضوع بهای گاز بعنوان یک عامل اصلی همواره مطرح بوده است. این امر با توجه به اینکه پروژه انتقال گاز یک روند طولانی بوده و برای دست کم چند دهه بر اقتصاد کشورهای شرکت کننده در این پروژه تاثیر می گذارد، حائز اهمیت است.
به گفته این دیپلمات هندی، این کشور مایل به انجام برنامه ریزی طولانی مدت بر روی چنین پروژه ای است، چرا که مشارکت هند در آن به منزله تحت تاثیر قرار گرفتن اقتصاد این کشور برای چند دهه از چنین موضوعی است و به همین دلیل توافق بر سر بهای گاز انتقالی و یافتن راهی برای قیمت گذاری آن بر اساس استاندارهای بین المللی اهمیت فراوانی دارد. در هر حال مهم نیست که این پروژه خط صلح نام داشته باشد یا هر نام دیگری بلکه مهم این است که با توجه به نیاز کشورهای منطقه و امکان دسترسی به منابع انرژی توافق نهایی در مورد انتقال این منابع به کشورهای نیازمند، بدست آید.
آقای کومار همچنین معتقد است که در صورت عدم توافق بر سر خط لوله گاز بین ایران و هند بازهم شرایط همکاری بین این دو کشور در زمینه انرژی فراهم است. در هر حال هند بدلیل اقتصاد رو به رشد خود به حجم بالایی از انرژی نیاز داشته و ایران نیز بصورت بالقوه توان تامین این نیاز را دارد، هر چند انتقال انرژی از طریق پاکستان مستلزم تحولاتی اساسی در روابط بین دهلی نو و اسلام آباد و تغییر رویکردهای کنونی در این مناسبات است.
سفیر پیشین هند ترکیه می گوید یک امکان دیگر برای انتقال انرژی از ایران به هند، تولید انرژی در داخل ایران با استفاده از ذخایر گازی و انتقال آن به هند است. وی با اشاره به وجود برخی نیروگاههای گازی در داخل ایران، پیشنهاد می دهد که برق مورد نیاز هند در ایران و با استفاده از ذخایر گازی تولید شده و این انرژی به هند منتقل شود، امری که بسیار ایمن تر و کم هزینه از احداث خطوط لوله گاز و اقدامات دیگر برای حفاظت از آن است.
وی در پایان با بیان اینکه موضوع انرژی خاورمیانه از جمله محورهای اصلی همکاری کشورهای این منطقه با همسایگان خود است، ابراز امیدواری می کند که با توجه به وجود اشتراکات و زمینه های همکاری فراوان بین ایران و هند شرایط مناسب برای تداوم و گسترش این همکاریها بوجود آید.
نظر شما