خبرنگار گروه فناوریهای نوین خبرگزاری مهر از یک لابراتوارهای دپارتمانهای مختلف موسسه تکنولوژی ایتالیا (IIT) در شهر جنوا بازدید کرد و در این بازدید با روبات کودک دیدار کرد. روباتی که امروز ذهن خیلی از دانشمندان را به خود مشغول کرده است.
روبات کودک که محققان ایتالیایی پنج سال پیش آن را ساختند صحبت کردن و بازی با توپ و اسباب بازی "لگو" را یاد گرفت. این روبات کودک که iCub نام دارد از فولاد و سیلیکون ساخته شده و در حال یادگیری زبان و بازی با توپ و لگو است. این روبات کودک به یک توپ در حرکت توجه کرده و با چشم آن را دنبال می کند. سپس دست خود را دراز می کند و آن را می گیرد. اولین بار حرکت را اشتباه انجام داد اما رایانه ای که آن را هدایت می کند قادر است خطاها را محاسبه کند و با انجام تلاشهای جدید آنها را کاهش دهد. تمام این کارها را مغز رایانه ای روبات بدون نیاز به کمکهای خارجی برنامه نویسان انجام می دهد.
به گفته محققان، تئوریهای بسیاری به دنبال توضیحی برای فرایندی هستند که وقتی انسان موضوع جدیدی را می آموزد در مغز رخ می دهد. بهترین روش برای نشان دادن این فرایند استفاده از یک سیستم هوش مصنوعی است.
دانشگاه پلیماوث انگلیس و موسسه علوم و فناوریهای شناختی شورای تحقیقات ملی ایتالیا با استفاده از نرم افزاری برپایه تئوری دستور زبان همگانی "نوام چامسکی" به یک نمونه این روبات کودک زبان و سخن گفتن را یاد می دهند. در این آزمایش، محققان به این روبات کودک یک "فنجان آبی" را نشان دادند و واژه "فنجان آبی" را تا زمانی که توانست آن را در مغز خود ذخیره کند تکرار کردند. آموزش استفاده از دستها را نیز محققان دانشگاه جنوا به این روبات کودک آموزش می دهند.
یکی از شرایط برنامه اروپایی که برای توسعه iCub بیش از 5/8 میلیون یورو سرمایه گذاری کرده این است که تمام لابراتوارها می تواند در رشد شناختی این روبات کودک شرکت کند. هر گروه شرکت کننده در این پروژه می تواند یک کیت مونتاژ iCub را از دانشگاه جنوا دریافت کند.
در حال حاضر هفت دانشگاه اروپایی دیگر در انتظار دریافت کیتهای مونتاژ iCub هستند. تا پایان سال 2010 تعداد نمونه هایی که از این روبات ساخته می شوند به رقم 20 خواهد رسید و حتی قرار است در ترکیه و آمریکا نیز دو نمونه از آن مونتاژ شوند.
جورجو متا (Giorgio Metta) دانشمند موسسه تکنولوژی ایتالیا (IIT) در شهر جنوا و یکی از اعضای اصلی پروژه روبات کودک (icub) در بازدید خبرنگار مهر از لابراتوارهای دپارتمانهای مختلف این موسسه در خصوص این لابراتوارها که در عرصه های نانوبیوتک، نوروساینس و فناوریهای مغز، نوروساینس و سیستمهای شناختی، روباتیک، مغز و سیستمهای شناختی و تله روباتیک و کاربردها فعالیت می کنند توضیحات مشروحی ارائه کرد و به سئوالات خبرنگار مهر در خصوص روبات کودک پاسخ داد. آنچه در زیر می خوانید حاصل این بازدید و همکاری صمیمانه این دانشمند است:
* خبرگزاری مهر - گروه فناوریهای نوین: اساس ساخت این روبات برپایه چه هدفی است؟
- جورجو متا (Giorgio Metta) دانشمند موسسه تکنولوژی ایتالیا (IIT): ساخت این روبات کودک بر پایه این تئوری استوار شده است که توانایی دستکاری کردن با توانایی توسعه دادن مفاهیم و توانایی ساخت معانی لغات و ایجاد زبان در روباتها ارتباط دارد. بنابراین ما به این مسئله علاقه مند شدیم که روبات انسان نمایی بسازیم که همانند یک کودک توانایی گرفتن اشیاء و بازی با آنها را داشته باشد و بتواند زبان انسان را بیاموزد. همانطور که مشاهده می کنید این روبات حسگرهایی دارد که با کمک آنها می تواند حرکت اشیاء را با چشم دنبال کند. همچنین حسگرهای دیگری در سر انگشتان دست روبات قرار دارند که وقتی یک شیء را بر می دارد با استفاده از آنها می تواند بهتر درک کند که در حال انجام چه کاری است و چه اتفاقی دارد رخ می دهد.
روبات کودک (icub)
* این پروژه با حمایت و با شرکت چه تیمهایی اجرا می شود؟
- این پروژه با حمایت مالی اتحادیه اروپا و در راستای برنامه تحقیقاتی اتحادیه اروپا اجرا می شود و هدف آن توسعه بهتر برنامه ها و کمک گرفتن از تمام تیمهایی است که در عرصه روباتیک فعالیت می کنند. بنابراین نرم افزارهای این پروژه به صورت منابع آزاد (open source) در دسترس همه قرار دارد. به این ترتیب نه تنها تیم ما بلکه تمام تیمهای علاقه مند در اقصی نقاط دنیا می توانند با اهداف مختلف این روبات را بسازند و برای مثال از آن برای تحقیق درباره توسعه زبان به روباتها، حرکات روباتهای انسان نما، یادگیری، توسعه هوش مصنوعی و دیگر موارد استفاده کنند. در حال حاضر تیمهایی از انگلیس، آلمان، چندین تیم در سوئیس و چند تیم دیگر در ایتالیا بر روی این روبات کار می کنند.
* در حال حاضر چند روبات کودک در اروپا وجود دارند؟
- ما در ابتدا برای خود چند نمونه ساختیم و نرم افزارهای ساخت دستگاه را به صورت منابع باز عرضه کردیم. به این ترتیب برخی تیمهای علاقه مند به ما گفتند که ما هم می خواهیم یکی از این روباتها را بسازیم و در حال حاضر 15 روبات کودک در سراسر اروپا وجود دارند. بنابراین به طور بالقوه ما از یک تیم بزرگ تشکیل شده ایم که می تواند در خصوص توانایی ساخت و توسعه روباتهای انسان نما اطلاعات مهمی ارائه کند.
جورجو متا و روبات کودک (icub)
* به این ترتیب اگر برخی از دانشگاههای ایرانی نیز بخواهند در این پروژه شرکت کنند می توانند؟
- بله. همانطور که گفتم پروژه به صورت منابع باز است اما برای شرکت در آن نیاز دارند که یک نمونه از روبات را بسازند اما ساخت این روبات بسیار سخت و پر هزینه بوده و از قسمتهای مختلف و پیچیده ای تشکیل شده است. به هر حال تیمهایی بوده اند که برای انجام تحقیقات خود به ما سفارش ساخت روبات را داده اند و هزینه آن را تامین کرده اند که ما هم آن را برای این تیمها ساخته ایم. در کل ساخت روبات بسیار دشوار است و از بخشهای مکانیکی و الکترونیکی پیچیده ای تشکیل شده است به همین دلیل به طور معمول محققان نسبت به شرکت در آن ابراز تمایل نمی کنند اما استفاده از آن برای تمام تیمها آزاد است و ما هم با کمال میل به دنبال افرادی می گردیم که وارد این پروژه شوند و به ما در توسعه بهتر iCub کمک کنند.
* این روبات از سال 2003 آغاز به کار کرده است. آیا روباتی که در حال حاضر بر روی آن کار می کنید با آن چیزی که در 7 سال قبل وجود داشت متفاوت است؟
- قطعا تفاوتهای زیادی دارد. تغییر و اصلاح نقش بسیار مهمی در توسعه icub بازی می کند و می تواند به ما در توسعه نمونه های جدیدتر روبات کمک کند. برای مثال به تازگی ما تغییراتی را در حسگرهای سر انگشتان دست روبات کودک انجام داده ایم. این حسگرهای جدید توانایی روبات را برای اندازه گیری بهتر نیرویی که برای بلند کردن و گرفتن اشیاء نیاز دارد افزایش می دهند و همچنین به روبات کمک می کنند که نسبت به اتفاقات محیط واکنشهای بهتری نشان دهد و برای مثال برای دیگران ایجاد مزاحمت نکند، چیزی را نشکند و اشیایی را که دریافت می کند با دقت بالاتری بگیرد. ما در اینجا اولین نمونه روباتی را که در 7 سال قبل ساختیم به صورت نمادین نگه داشته ایم. این نمونه برای ما یک اثر تاریخی است که نشان می دهد در این طول این سالها چه تغییراتی بر روی icub انجام داده ایم.
و مکالمه خبرنگار مهر با محققان پروژه روبات کودک در آسانسور...
پس از بازدید از لابراتوارهای دپارتمان روباتیک، مغز و سیستمهای شناختی برای بازدید از سایر دپارتمانها به یک طبقه بالاتر رفتیم. در آسانسور یکی دیگر از اعضای پروژه روبات کودک با جورجو متا مشغول صحبت شد که این صحبتها نیز خواندنی است.
- جورجو متا به عضو پروژه روبات کودک: یکشنبه از چند روزنامه برای گرفتن عکس از iCub می آیند.
- جورجو متا به عضو پروژه روبات کودک: یکشنبه از چند روزنامه برای گرفتن عکس از iCub می آیند.
- عضو دیگر پروژه روبات کودک: حالا چرا یکشنبه؟ یکشنبه که تعطیل است و هیچکدام از ما نیستیم. یعنی نمی خواهند از ما عکس بگیرند؟
- جورجو متا: فکر می کنم همینطور باشد. ما زیاد مهم نیستیم!
* خبرنگار مهر: این روبات خیلی محبوب و معروف است.
- عضو دیگر پروژه روبات کودک: بله. همه او را می خواهند. همه می آیند او را می بینند. اصلا انگار نه انگار که ما او را ساخته ایم. فکر کنم بهتر است هنرپیشه شود. بله. این روبات باید هنرپیشه شود!
* خبرنگار مهر: این روبات خیلی محبوب و معروف است.
- عضو دیگر پروژه روبات کودک: بله. همه او را می خواهند. همه می آیند او را می بینند. اصلا انگار نه انگار که ما او را ساخته ایم. فکر کنم بهتر است هنرپیشه شود. بله. این روبات باید هنرپیشه شود!
ادامه دارد...
------------------------------------
گفتگو: هدی عربشاهی
گفتگو: هدی عربشاهی
نظر شما