اتحادیه عرب گرفتار تقابل سازشکارانه با اسرائیل/ جزئیات سیاست اعراب

چنین به نظر می رسد که یکی از مهمترین دلایل محدود شدن اتحادیه عرب در تقابل با رژیم صهیونیستی به صدور بیانیه، نقش مصر در این اتحادیه باشد چرا که قاهره به عنوان مقر این اتحادیه با تل آویو روابط خوبی دارد و همین دفاع از کیان عربی را برای اعراب سخت کرده است.

 

با وجود روابط خوب کشورهای متنفذ عربی مثل مصر با رژیم صهیونیستی، واکنش اتحادیه عرب به تجاوز تل آویو به غزه در سال 88 نیز ادامه یافت و عمرو موسی دبیر کل این اتحادیه خواستار ارجاع گزارش گلدستون درباره جنایات جنگی اسرائیل به شورای امنیت سازمان ملل شد.

 

 

روی کار آمدن کابینه جدید در رژیم صهیونیستی به رهبری بنیامین نتانیاهو از احزاب تندرو صهیونیستی نیز از مسائلی بود که با واکنش اتحادیه عرب مواجه شد و دبیر کل این اتحادیه، این کابینه را نیز دنباله رو کابینه های سابق در دشمنی با جهان عرب ارزیابی کرد.

 

تجاوزات رژیم صهیونیستی به فلسطین اشغالی به عنوان قسمتی از خاک جهان عرب به تجاوز به غزه محدود نشد و تجاوزات این رژیم به قدس و بیت المقدس باعث برگزاری نشست فوق العاده اتحادیه عرب در 23 آبان سال گذشته شد.

 

علاوه بر تلاش رژیم صهیونیستی برای تغییر هویت قدس اشغالی از منطقه ای عرب و مسلمان نشین به منطقه ای یهودی نشین که اوج آن ایجاد یک کنیسه جدید در نزدیکی های بیت المقدس بود، موضوع توسعه شهرک های صهیونیستی واکنش اتحادیه عرب را بر انگیخت. عمروموسی، اعلام شروع ایجاد شهرک های جدید صهیونیستی توسط نتانیاهو در شرایطی که جوزف بایدن معاون رئیس جمهوری آمریکا در این منطقه به سر می برد را شرم آور دانست و طرح سازش عربی را شکست خورده ارزیابی کرد.

اقدامات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان تا حدی شدت یافت که معاون امور فلسطین در اتحادیه عرب، قدس را با خطرناک ترین حمله استعماری تاریخ خود مواجه دانسته و عمرو موسی در دیدار با کاترین اشتون وزیر خارجه اتحادیه اروپا، سکوت این اتحادیه در قبال اقدامات تل آویو را غیرقابل قبول دانست.

 

 

اگرچه هنوز طرح صلح عربی برای سازش با رژیم صهیونیستی، کاملا از وجاهت نیافتاده و برخی کشورهای غربگرای عربی خواهان تداوم روند سازش برای حل مسئله خاورمیانه هستند، چنین به نظر می رسد که با گسترش تجاوزات رژیم صهیونیستی دبیر کل اتحادیه عرب از روند کنونی به ستوه آمده است. عمرو موسی در بیانیه ها و مصاحبه های اخیر خود بر پایبند نبودن تل آویو به معاهدات و قطعنامه های چندجانبه و بین المللی تاکید دارد و صلح با اسرائیل را بی فایده اعلام می کند.

 

پایبند نبودن رژیم صهیونیستی به معاهدات بین المللی بویژه ان پی تی در دیدار هیئت سفرای کشورهای عربی عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی با یوکیا آمانو مدیر کل آژانس نیز مطرح شد و کشورهای عربی با اشاره به صدور قطعنامه ای درباره خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای در سال 87 در آژانس، خواستار فشار بر تل آویو در پیوستن به ان پی تی شدند.

با همه وابستگی های کشورهای متنفذ عربی به غرب، اتحادیه عرب، حکم دادگاه بین المللی لاهه علیه عمر البشیر رئیس جمهوری سودان را غیرقابل قبول دانست و وزیران خارجه کشورهای عربی در دوحه قطر این حکم را تحت تاثیر القائات سیاسی ارزیابی و رد کردند. همچنین دبیر کل اتحادیه عرب در حمایت از سوریه خواستار برداشته شدن تحریم ها از این کشور شده و تحریم ها را ناکارآمد ارزیابی کرد.

 

تلاش برای کاهش اختلافات داخلی

 

علاوه به چالش هایی که اتحادیه عرب با غرب و رژیم صهیونیستی در سال گذشته داشت، این اتحادیه با چالش های درونی نیز مواجه بود که از جمله آنها می توان به چالش موجود بین دولت عراق و سوریه اشاره کرد. بغداد، دمشق را به ارتباط با بعثی ها و گروه های تروریست متهم می کند و این موضوع عامل تیرگی روابط دو طرف شده است. اتحادیه عرب برای ایجاد دوستی بین دو کشور عرب عراق و سوریه تلاش هایی را انجام داد که از جمله آنها برگزاری نشستی در قاهره و سپس نشستی در استانبول ترکیه و بعد هم نشستی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک بود که در همه این نشست ها که با نظارت آنکارا و اتحادیه عرب انجام شد بر از سرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشت سفرا تاکید شد.

 

 

چنین به نظر می رسد که اتحادیه عرب باوجود تنگ نظری های موجود در حال توجه بیشتر به عراق جدید است و برگزاری نشست همسایگان عراق در قاهره بیانگر توجه خاص به بغداد بعد از صدام می باشد. همچنین با توجه به برگزاری نشست سران عرب در سرت لیبی، رایزنی ها حاکی از برگزاری نشست بعدی سران عرب در سال 2011 در بغداد است.

 

اختلافات داخلی عربی تنها به سوریه و عراق محدود نمی شود و عمرو موسی در شانزدهمین کنفرانس اتحادیه پارلمان های عربی در قاهره، روابط داخلی اعراب را مخاطره آمیز دانست.

 

اتهامات مصر علیه حزب الله لبنان منجر به سفر دبیر کل اتحادیه عرب به بیروت برای حل این موضوع شد ومقامات ارشد لبنان به خاطر نقش طرابلس در ربوده شدن امام موسی صدر رهبر معنوی مردم جنوب این کشور و برخی اختلافات دیگر در نشست اخیر سران عرب در لیبی شرکت نکردند.

 

مقامات ارشد عراق نیز در نشست سران عرب در لیبی شرکت نکردند و از دیدار معمر قذافی رهبر لیبی با بعثی های دوران صدام انتقاد نمودند. مذاکرات گروه های فلسطینی در قاهره نیز همچنان بی نتیجه بود و اختلافات کشورهای عربی حتی به عرصه فوتبال نیز رسید. بازی فوتبال بین مصر و الجزایر حتی به درگیری و در نهایت قهر دیپلماتیک دو کشور انجامید.

 

دوستی با ایران و ترکیه

 

موضع اتحادیه عرب در خصوص ایران، ترکیه و بسیاری از کشورهای مسلمان غیر عرب نیز در سال گذشته با تاکید بر مذاکره برای حل اختلافات همراه بود. اگرچه هنوز بین اتحادیه عرب و ایران در خصوص مسائلی اختلافاتی است و این اتحادیه به ادعاهای غیرواقعی امارات متحده عربی دامن می زند اما عمرو موسی دبیر کل اتحادیه عرب همچنان بر حل تمامی مسائل مرتبط با ایران از راه حل گفتگو تاکید دارد و اسرائیل را دشمن اصلی مردم منطقه معرفی می کند.

 

 

از سوی دیگر، ایران با حمایت قاطعی که ترکیه از مردم مظلوم غزه در جنگ 22 روزه داشت این کشور نیز از جایگاه خاصی در جامعه عربی برخوردار شده است و دومین نشست وزارتی مجمع همکاری عربی-ترکی در دمشق با تاکید بر گسترش روابط در سال 88 برگزار شد.

 

تدوین چشم انداز هسته ای جامعه عرب

 

اتحادیه عرب و کشورهای عربی در سال گذشته، گام های جدیدی را برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای برداشتند و این اتحادیه در نشست سه روزه تدوین طرح اجرایی راهبرد کشورهای عربی برای استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای در فروردین ماه بر دستیابی به این هدف تا سال 2020 تاکید کرد.

 

 

امارات متحده عربی از جمله کشورهای عربی است که به سرعت در حال هسته ای شدن است و در سال گذشته ان پی تی را امضا کرد. سوریه، مصر، عربستان و دیگر کشورهای عربی نیز در حال رایزنی با کشورهای دارای فناوری های هسته ای برای ازسرگیری یا شروع فعالیت های اتمی صلح آمیز هستند.

 

گسترش فقر و آوارگی در جهان عرب