دکتر امیر احسان کرباسی زاده در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اینکه یک مقاله فسفی باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد که بتواند تأثیرگذار و ماندگار شود؟ گفت: اولین نکته‌اش این است که موضوعش باید مشخص و دقیق باشد، بنابراین یک موضوع کلی برای یک مقاله موضوع مناسبی نیستند. موضوع باید جزیی، مشخص و دقیق باشد. مقاله باید در پاسخ به یک سؤال مشخص نوشته شده باشد، بنابراین سؤالات بسیار کلی موضوعات مناسبی برای مقاله فلسفی نیستند.
وی افزود: دومین مسئله این است که مقاله باید در پاسخ به آن سؤال قدمهای مناسبی را بردارد یعنی نویسنده باید مشخص کند که چه قدمهایی برای پاسخ به این سؤال موجود است و در هر قسمتی برای پاسخ به این سؤال به صورت تفصیلی بازگو کند و به خواننده یاری کند که اولاً درکجای کار قرار دارد و چه طرح و هدفی را دنبال می کند تا به آن سؤال مشخص پاسخ بدهد. سوم اینکه یک مقاله خوب ممکن است حتی پاسخ به آن سؤال را ندهد بلکه بگوید این سؤال را می‌شود تقلیلش داد به یک سؤال آسانتر و آن سؤال آسانتر را حل کرد.
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در ادامه اظهار داشت: یا اینکه بگوید به این شکل این سؤال قابل پاسخ نیست و این سؤال سؤال مبهمی است. یا اینکه تلاشهای دیگران را برای پاسخ دادن به این سؤال بازنویسی کند و بگوید هرکدام از این تلاشها چه جنبه‌هایی از این سؤال را می‌توانند پاسخ دهند و چه جنبه‌هایی را نمی‌توانند پاسخ دهند یا اینکه چه اندازه موفقیت‌آمیز بوده‌اند و یا نه نبوده‌اند.
کرباسی‌زاده در مورد کمبود مقالات فلسفی خوب در دیارمان هم گفت: مهمترین مسئله این است که ما آموزش مقاله‌نویسی ندیده‌ایم یعنی اگر مقایسه کنیم با کشورهای غربی، دانشجویان کارشناسی فلسفه آنجا از همان سال دوم یاد می‌گیرند که مقاله فلسفی بنویسند، یعنی آنقدر نوشتن فلسفی را تمرین می‌کنند و با توجه به نظارتی که استادانشان می کنند به آنها آموزش داده می شود که نوشتن فلسفی را یاد بگیرند.
وی افزود: در یاد گرفتن و نوشتن فلسفی آن چیزی که اهمیت دارد این است که مقاله‌ای که نوشته می‌شود در نهایت سادگی باشد به گونه‌ای که کسی که کمتر تخصصی در این رشته دارد هم از مقاله چیزی یاد بگیرد و بفهمد که مقاله در پاسخ دادن به چه سؤالی مطرح و نگاشته شده است. ولی در دیار ما بیشتر آن چیزی که مهم است ذکر نام و کنار هم قراردادن نام فیلسوفان و قصه‌نویسی است یعنی یک مطلبی تفصیل داده می‌شود یا مطالب بی‌ربطی در پاسخ به سوالهای دیگری که عنوان مقاله نیست آورده می‌شود و چون این آموزشها را ندیده‌ایم برای همین است که مقالات خوب فلسفی در فارسی کم داریم.
این محقق و پژوهشگر در مورد تفاوت میان کتاب فلسفی و مقاله فلسفی نیز گفت: معمولاً مقالات فلسفی موضوعاتشان خیلی جزیی‌تر است. تفاوتی که هست این است که در یک مقاله آن بلند پروازی نویسنده خیلی کمتر است. نویسنده مقاله خودش را محدود می‌کند تا به یک سؤال کاملاً مشخص و جزیی پاسخ بدهد و در عین حال پاسخ دادن به این سؤال جزیی مستلزم این باشد که شما وارد یک سری امور فنی شوید و جزئیات را به صورت دقیق بررسی کنید.
این نویسنده و مترجم یادآور شد: ولی در کتاب لزوماً این رابطه برقرار نمی‌شود زیرا خوانندگان کتاب خوانندگان عامتری هستند و سطح دانش تخصصیشان پایین‌تر است بنابراین لزومی نیست که نویسنده به صورت تکنیکی و فنی و با ابزارهای منطق ریاضی و منطق مسئله را صورت‌بندی کند و می‌تواند با یک زبان ساده‌تر آن را بیان کند.
نظر شما