ماهواره پلانک پرقدرت ترین تلسکوپ در طیف میکروامواج است که تاکنون ساخته شده است. این ماهواره 14 می سال 2009 همراه با ماهواره "هرشل" با راکت اروپایی "آریان 5" (Ariane 5) از پایگاه "کوئورو" در گوئیانای فرانسه پرتاب شد.
این ماهواره آژانس فضایی اروپا 17 مارس گذشته اولین تصاویر خود را از منطقه 500 سال نوری از منظومه شمسی به زمین ارسال کرد. در این تصاویر با وضوح تصویر بسیار بالا رصد رشته های غول پیکری از گرد و غبار کیهانی که خاستگاه تشکیل ستارگان کهکشان راه شیری هستند امکانپذیر می شود.
ماهواره پلانک که از اواسط ماه آگوست گذشته رصدهای خود را آغاز کرد تا مارس 2010 یعنی در زمان تهیه این تصاویر موفق شد 98 درصد از آسمان را پوشش دهد. این تلسکوپ میکروامواج تا ماه می (اولین سالروز تولد حضور پلانک در فضا) 100 درصد آسمان را زیر نگاه خود خواهد گرفت.
هدف اصلی ماموریت پلانک کشف "ناهمسانگردیهای عمق کیهانی میکروامواج" و یا به زبانی ساده جستجوی "اولین نور کیهانی" است.
خبرنگار گروه فناوریهای نوین خبرگزاری مهر در همین راستا مصاحبه ای را با "کارلو باچیگالوپی" (Carlo Baccigalupi) از مدرسه بین المللی عالی مطالعات پیشرفته (SISSA) واقع در تریسته (Trieste) ایتالیا و عضو پروژه ماهواره "پلانک" آژانس فضایی اروپا (ESA) انجام داد که در ادامه می خوانید:
مناطقی که در مربع قرمز قرار گرفته اند منطبق با مناطقی از آسمان هستند که پلانک رصد کرده است
این منطقه در حدود 55 درجه گسترده شده است
* خبرگزاری مهر - گروه فناوریهای نوین: این تصاویر جدید چه چیزی را نشان می دهند؟
- کارلو باچیگالوپی: این تصاویر گازهای گسترده و تقریبا گرم (حدود 260 درجه سانتیگراد برابر با 12 درجه بالای صفر مطلق) را در کهکشان ما نشان می دهند. پلانک در حال رصد منطقه ای فراتر از ماه است و بنابراین علاوه بر سراسر جهان برای کشف عمق کیهانی، این ساختارها را هم رصد می کند.
* 500 سال نوری از منظومه شمسی به این معنی است که این مناطق در داخل کهکشان راه شیری واقع شده اند اما تا چه محدوده ای از کهکشان را پوشش می دهند (نزدیک یا دور از منظومه شمسی)؟
- کهکشان ما ساختاری به بزرگی حدود 10 هزار سال نوری است. منظومه شمسی نسبت به راه شیری بسیار کوچک است. فاصله زمین تنها حدود 8 دقیقه سال نوری است. به این ترتیب این رصدها به مناطقی بسیار دور از منظومه شمسی نگاه می کنند.
در تصویرسمت راست که توسط پلانک گرفته شده است، ساختارهای رشته ای مورد توجه قرار گرفته اند. این رشته ها در تصویر سمت چپ که توسط ماهواره هرشل گرفته شده است در مقیاسهای کوچتر و در جهت صورت فلکی عقاب نشان داده شده اند
* در چه بسامد و دمایی و با چه دقتی این تصاویر گرفته شده اند؟
- این نقشه ها از اطلاعاتی به دست آمده اند که پلانک در بسامد بسیار بالا (چند صد گیگاهرتز) جمع آوری کرده است. دقت و وضوح این تصاویر نیز بسیار بالا است. به طوری که یک جزء تصویر برابر با پوشش محدوده حدود چند دقیقه و یا چند شستم درجه است.
* نوار رنگی سفید- صورتی حاضر در این تصویر بیانگر چه چیزی است؟
- این نوار مربوط به ساختارهای گازی حاضر در کهکشان ما با دماهایی است که به میزان جزئی باهم تفاوت دارند.
ساختارهایی از گرد و غبار گسترده شده در محدوده 500 سال نوری از منظومه شمسی است
در این تصویر رنگ قرمز مربوط به دمای حدود 10 درجه بالای صفر مطلق است
* درحال حاضر پلانک در چه موقعیتی قرار دارد و رصدهای خود را چگونه انجام می دهد؟
- پلانک به طور مداوم رصد می کند و هر چند دقیقه یکبار یک دور به دور خود می چرخد و موقعیت خود را در هر دو دقیقه یکبار تغییر می دهد و این عمل را به صورت ثابت ادامه می دهد.
* این تصاویر چگونه ایجاد می شوند؟
- این تصاویر نتیجه یک سری پیچیده از برنامه های رایانه ای است که قادرند اطلاعات ماهواره ای را به شکل نقشه هایی از آسمان به تصویر بکشند.
-----------------------------------
گفتگو: هدی عربشاهی
نظر شما