به گزارش خبرنگار مهر، موزه ملی اگر چه موزه ملی ایران است اما سنگ بنای آن را در آغازین سالهای سده ی چهاردهم (1308 خورشیدی) مهندسی فرانسوی با نام " آندره گدار " بر زمین نهاد. این مهندس فرانسوی برای انطباق و هماهنگی موزه ملی با تاریخ و هنر ایران، نما و سردر ورودی موزه را به سبک نمای ایوان کسری در تیسفون پایتخت امپراطوری ساسانی ساخت.
آنگونه که در تارنمای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آمده: " موزه ملی بزرگترین موزه باستان شناسی و تاریخ ایران است، علاوه بر این از نظر حجم، تنوع و کیفیت آثار نیز جزء یکی از چند موزه بزرگ جهان محسوب می شود. موزه ملی شامل دو موزه در دو ساختمان مجزا به نامهای موزه ایران باستان با تاریخ تاسیس 1316 و موزه دوره اسلامی با تاریخ تاسیس 1375 است.
در حال حاضر موزه ملی ایران با دو موزه ایران باستان و دوران اسلامی با زیربنای بیش از بیست هزار متر مربع در زمینی به مساحت 18 هزار متر مربع و با 300 هزار شیء مهمترین موزه کشور محسوب می شود. موزه ملی ایران آثار مربوط به دوران مختلف پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی ایران را در خود جای داده است."
اما این تنها یک روی این سکه است، رویی که حکایت از نمای خوش هیمنه ی موزه ملی و اشیای پر ارزش درون آن می کند، اما وضع خود بنای موزه و استقامت و قوام دیوارها و سقفش چگونه است، چه آنکه این سقف و دیوارها قرار است از همه شناسنامه و هویت یک ملت تاریخدار محافظت کند.
اگر هیولای زلزله بیدار شد و همه دار و ندار هزاران ساله ی ایران و ایرانی را زیر تلی از خاک و خشت نابوده کرد آیا می توان یقه ی کسی را گرفت؟ اگر پای سخن کارشناسان و مسئولان پیشین موزه ملی که از وضع و حال درون و برون بنای آن آگاهند بنشینیم حرفها و درد دلهایشان هول و هراسمان را افزون می کند.
هیچ جای موزه ملی استاندارد نیست
سیف الله کامبخش فرد یکی از همین مسئولان است که تا سال 1359 ریاست این موزه را بر عهده داشت.
کامبخش فرد در رابطه با میزان امنیت و استاندارد بنای موزه ملی بنا به فراخور اهمیتی که دارد با لحنی آمیخته با افسوس و التماس اعلام می کند: هیچ کجای موزه ملی استاندارد نیست و باید برای آن فکری اساسی کرد، ساختمان این موزه به روش سنتی ساخته شده و به هیچ وجه برای موزه ملی مناسب نیست چرا که در بخشهایی از پی آن در زمان ساخت به جای استفاده از آرماتور، نی و کنف خرما به کار رفته و در دیوارها نیز به جای بتن، شفته و آجر.
افسوس کامبخش این است که چرا بعد از این همه سال، تاریخ و هویت ما در موزه ای بدون استانداردهای معمول نگهداری می شود و جنس التماسش از این بابت که کاش کسی برای آن کاری بکند.
موزه ملی به 20 برابر فضای کنونی نیاز دارد
نگرانی و انتقاد البته تنها به کامبخش فرد رئیس قدیمی موزه ملی محدود نمی شود محمدرضا مهراندیش نیز که از 19 آبان‌ماه 1386 تا نیمه دوم سال 88 رئیس این موزه بود نگرانیهایی از همین دست دارد.
او در این رابطه می گوید: زمان ساخت این موزه آندره گدار فرانسوی ظرفیت مخازن موزه را تنها برای 10 سال مناسب دانست و این در حالی است که این مخازن هنوز هم و بعد از هفتاد سال مورد استفاده قرار می گیرند. علاوه بر این نیز، موزه ملی برای ارائه مناسب اشیای موجود در آن به فضایی 20 برابر فضای کنونی نیاز دارد.
برای مقاوم سازی موزه ملی تاکنون اقدام خاصی صورت نگرفته جز اینکه در اوان انقلاب اسلامی در سال 58 شاهد یک اقدام بنیادین و جدی شامل تغییراتی در بنای خود بود، پیش از انقلاب و در سال 1352مسئولان آن سالهای موزه ملی، این کار را شروع کرده بودند اما به دلیل مخالفتهای سازمان برنامه و بودجه وقت با هزینه طرح موافقت نشد و کاری که برای آن گود برداری و پی کنی هم صورت گرفته بود ناتمام ماند.
ساختمان موزه ملی امکان مقاوم سازی دربرابر زلزله ندارد
پس از انقلاب در سال 58 " علی اکبر سعیدی " مدیر فنی وقت سازمان میراث فرهنگی با اعتباری که سازمان برنامه بودجه پس از انقلاب در اختیار او قرار داد کمر به تقویت پی ها و تبدیل زیرزمین به یک طبقه مجزا برای موزه ملی بست.
آیا در آن پروژه اقدامی برای مقاوم سازی ساختمان موزه ملی در برابر خطراتی چون زلزله نیز صورت گرفت؟ این پرسشی است که مهر از سعیدی می پرسد، پرسشی که پاسخش چیزی جز " نه " نیست. او می افزاید: هم میزان بودجه اختصاص یافته به آن پروژه و هم وضعیت کلی ساختمان اجازه مقاوم سازی در برابر زلزله را نه آن زمان و نه هیچ وقت دیگر نمی دهد و طرحهایی هم که در سالهای اخیر برای این کار در نظر گرفته شده به هیچ وجه جواب نخواهد داد.
این مدرس سازه ها و مرمت آثار تاریخی در دانشگاهها با اشاره به زمان احداث ساختمان موزه ملی تاکید کرد: این ساختمان با مصالح هفتاد سال پیش ساخته شده و امکان مقاوم سازی در برابر زلزله را نخواهد داشت، ما نیز در سال 58 این ساختمان را با شرایط ، امکانات و بودجه آن سال بهینه سازی کردیم.
به نظر می رسد هشدارهایی از این دست، به اندازه کافی هولناکی خطری که زیر دیوارهای " بزرگترین موزه باستان شناسی و تاریخ ایران " خفته است را به خوبی گوشزد می کند تا متولیان کنونی میراث هر چه سریعتر به دنبال راهکاری برای نجات همه پیشینه ی کشور باشند، پیش از آنکه چیزی جز آه و افسوس برای تاریخ ایران و ایرانیان باقی نماند.
----------------------------
گزارش: صدرا محقق
نظر شما