به گزارش خبرنگار مهر، کسانی که در تدوین و تصویب برنامه چهارم توسعه دست داشته اند یقینا می دانستند که رسانه ها به خصوص رسانه های دیداری و شفاهی، نقشی غیرقابل انکار در حوزه آموزش و ارتقای فرهنگ محیط زیستی جامعه دارند؛ برای همین در صدد برآمدند و تلاش کردند که ماده ای با این همه شفافیت و صراحت در میان اصول زیست محیطی برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گنجانده شود.
این ماده به صراحت اعلام کرده که صدا و سیما ملزم به اجرای برنامه های آموزشی محیط زیستی بدون دریافت وجه است؛ ماده ای که در اجرا با دست اندازهای جدی و موانع بی شمار مسئولان رسانه ملی به مقوله محیط زیست و منابع طبیعی مواجه شده است.
در همین حال تنها نگاهی به آمار تخریب جنگل های ایران در اثر آتش سوزی – که علت بسیاری از آنها، بی احتیاطی شهروندان و بهره برداران، گزارش شده - و تخلیه زباله در جنگلها از سوی مردم و مسئولان شهری، خود نشانگر ضرورت اجرای ماده 64 به منظور فرهنگسازی در حوزه محیط زیست و نجات منابع طبیعی ایران است.
ماده 64 قانون برنامه چهارم می گوید:«سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است در راستای ارتقای آگاهیهای عمومی و دستیابی به توسعه پایدار به منظور حفظ محیط زیست و با تاکید بر گروه های اثرگذار و اولویت دار، از ابتدای برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، آیین نامه اجرایی مربوط را با پیشنهاد شورای عالی حفاظت محیط زیست به تصویب هیئت وزیران برساند. تمامی دستگاههای ذی ربط، رسانه های دولتی و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ملزم به اجرای برنامه های آموزشی ، بدون دریافت وجه، موضوع این ماده قانونی می باشند.»
اما مسئولان آموزش منابع طبیعی اعتقاد دارند صدا و سیما به این اصل، توجه چندانی نکرده و حداکثر 10 درصد از 100 درصد وظیفه خود را انجام داده است. دکتر محمدحسین رزاقی مدیر آموزش و ترویج سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری در گفتگو با مهر گفت: با وجود تاکید اصل 64 قانون برنامه چهارم توسعه، همکاری صدا و سیما در مقوله آموزشهای محیط زیستی، بسیار محدود است و رایگان هم نیست و این سازمان برای تهیه و پخش برنامه های آموزشی این حوزه ها، همان نرخ هایی را باید پرداخت کند که برای تبلیغ یک کالای تجاری هزینه می شود. بر این اساس اگر بخواهم میزان عمل صدا و سیما را در حوزه آموزش محیط زیست و منابع طبیعی طبق وظیفه ای که قانون بر دوشش گذاشته ارزیابی کنم، به جرات می گویم این رسانه، حداکثر 10 درصد از 100 درصد وظیفه اش را انجام داده است.
وی با اشاره به اینکه وسعت منابع طبیعی ایران، 84 درصد مساحت کل کشور است و این نشان از اهمیت منابع طبیعی دارد گفت: با اینهمه، اندازه سرمایه گذاری صدا و سیما در این حوزه بسیار پایین تر از اهمیت و وسعت منابع طبیعی و مدیریت درست آن است و آنچنان که به مسائلی مانند ترافیک در سیما پرداخته می شود، در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی، کار نمی شود.
رزاقی که عضو گروه ماده 64 برنامه چهارم توسعه است معتقد است هنوز ارزشهای منابع طبیعی شناخته نشده و غالبا این ارزش را محدود به ارزش ریالی علوفه و چوب می دانند و گمان می کنند چون می توانند این کالاها را از خارج وارد کنند، دیگر نباید تلاشی برای مدیریت و نجات منابع طبیعی کشور صورت بگیرد. اما پرسش این است که آیا می توان آب، خاک و اکسیژن را هم از خارج وارد کرد؟
مدیر آموزش و ترویج سازمان جنگلها با ذکر اینکه ما در ایران 2/14 میلیون هکتار جنگل داریم که اگر برای آن فرهنگسازی نشود آن را از دست می دهیم و مگر می توان برای هر هکتار از این جنگلها که برخی در دنیا بی نظیر و ضامن سلامت شهرها و استانهای ما هستند، جنگلبان بگذاریم به مهر گفت: ارزش منابع طبیعی به حفظ سلامت آب و خاک و تولید اکسیژن است و ما در بروز بحران گرد و غبار که در سال گذشته، بسیاری از نقاط کشور را فرا گرفت به ارزش این مقوله پی بردیم. بنابراین باید برای حفظ آن، تمام سازمانها و از جمله صدا و سیما به وظیفه قانونی خود عمل کنند.
رزاقی ابراز امیدواری کرد که "کمیته تهیه و تدوین برنامه آموزش همگانی محیط زیست و منابع طبیعی " که از 21 ارگان و سازمان تشکیل شده و سازمان جنگلها مسئولیت تهیه مواد و صدا و سیما مسئولیت پخش برنامه های آنرا به عهده دارد ، برای آموزش محیط زیستی گامهای موثر بردارند و به اجرای اصل 64 قانون برنامه چهارم نزدیک شوند.
اما این تنها مسئولان سازمان جنگلها نیستند که معتقدند صدا و سیما در حوزه آموزش محیط زیست، به وظیفه خود عمل نکرده است بلکه برخی از دست اندرکاران این رسانه نیز خود به این امر اذعان دارند.
محمود نواب مطلق، مدیر گروه دانش و اقتصاد شبکه یک سیما، نیز با این نظر که صدا و سیما همسو با رسالت قانونی و ارزشی خود در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست گام برنمی دارد موافق است.
وی به مهر گفت: روال پخش برنامه های آموزشی در صدا و سیما به این شکل است که باید سازمان یا وزارتخانه مربوطه، هم هزینه تهیه برنامه ها را بدهد و هم هزینه پخش آنرا و هیچ تفاوتی نیز بین برنامه های وزارتخانه های متمول - با بودجه های بالا - با سازمان هایی مثل محیط زیست و منابع طبیعی نیست در حالی که نباید اینگونه باشد.
مدیر گروه دانش و اقتصاد شبکه یک سیما یادآور شد: البته استثناء هایی نیز وجود دارد که از آن جمله واکاوی چالشی برنامه های وزارتخانه هاست که در این مسائل سازمان صدا و سیما، خودش هزینه تهیه و پخش را متقبل شده و مجموعه هایی مانند " گنجینه تتیس " که چند قسمت محیط زیستی هم داشت را تهیه و پخش کرده است.
نواب به مهر گفت: سازمان صدا و سیما باید به رسالت دانشگاهی خود که حضرت امام (ره) بارها بر آن تاکید کرده اند عمل کند و به جامعه آموزش بدهد که به نظر من در این جهت، گام برنمی دارد.
رتبه پایین محیط زیستی ایران در جامعه بین الملل، اقلیم خشک و نیمه خشک این کشور و میزان آسیب آن از پدیده تغییرات اقلیمی، تا آنجا نگران کننده است که رئیس سازمان جنگلها و منابع طبیعی را واداشته آماری از وضعیت منابع طبیعی کشور بدهد . او گفته است که میزان سرانه جنگل در جهان در حدود ۶ دهم و در ایران کمتر از یک دهم است و وسعت جنگلهای ایران در طول ۴۰ سال 12 درصد کاهش یافته است. همچنین سالانه به طور متوسط در حدود ۱۰ هزارهکتار از جنگلهای کشور دچار آتش سوزی می شود که عامل بیشتر آنها سهل انگاری مردم و بهره برداران است. با این همه، کدام رسانه به اندازه صدا و سیما می تواند برای حفظ این منابع ملی و ارزشمند که زیست سالم انسانها بدان وابسته است گام های موثر بردارد؟
نظر شما