خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و ادب: اگر شما از مخاطبان همیشگی کتاب و کتابخوانی باشید قطعا اردیبهشت ماه که می شود چشم به راه نمایشگاه کتاب هستید و شاید از مدتی قبل هم فهرستی از کتابهای مورد نیاز و ناشران آنها را تهیه کنید تا در روزهای برپایی این گردهمایی ناشران بتوانید کتابهای مدنظرتان را با تخفیف ویژه خریداری کنید همچنین این نمایشگاه فرصت آشنایی با تازه های چاپ ناشران را هم فراهم می کند.
اهداف کلی که برای نمایشگاه کتاب در نظر گرفته شده است ماهیتی ذاتا نیکو دارد و مجادله بر سر این اهداف قطعا بحث به راه خطا بردن است ولی آنچه همواره جای بحث دارد چگونگی اجرایی شدن برنامه ها، میزان قرار داشتن در مسیر اهداف اولیه، میزان دستیابی به اهداف، رضایت مخاطبان، کاربردی شدن اهداف در مسیر برنامه ها، آسیبهای ایجاد شده به دلیل انحراف از برنامه ها، لزوم بازنگری در برنامه ها و چگونگی اجرا، به روز کردن اهداف و همسان سازی آنها با نیازهای جامعه، بهره مندی از فرصت های بین المللی و ملی در بهترین صورت و ...است.
هر کدام از سرفصلهای اشاره شده این مجال را می طلبد که به طور مبسوط و حتی در قالب جلسات نقد و بررسی مورد توجه قرار گیرد ولی در این مقال تنها یک زاویه دید مدنظر قرار می گیرد و آن هم چینش موضوعی یا الفبایی ناشران در نمایشگاه کتاب است.
سالهاست در نمایشگاه کتاب ناشران در حوزه هایی تخصصی چون آموزشی، دانشگاهی و ادبیات کودک و نوجوان به طور تفکیک شده از ناشران عمومی در سالنهای مجزا قرار می گیرند و این اتفاق خوبی است که با کلاسه کردن ساختاری ناشران این امکان را در اختیار مخاطبان قرار می دهد که کتابهای مورد نیاز خود را با صرف وقت و انرژی کمتری تهیه کنند و برای خرید یک کتاب ناگزیر به زیرپا گذاشتن تمامی محوطه نمایشگاه نباشند گرچه در هر یک از بخشهای تخصصی آموزشی و کودک و نوجوان بازهم غرفه های ناشران به صورت الفبایی دسته بندی شده است و می توان با در نظر گرفتن زیرشاخه های تخصصی تر بازهم راه را بر مخاطب هموارتر کرد.
تجربه تفکیک ناشران تخصصی از ناشران عمومی تجربه موفقی است که پس از سالها آزمون و خطا در حال حاضر به طور نسبی به ثباتی رسیده و می توان ضمن ارتقای الگوی در حال اجرا، آن را با کمی تغییر به حوزه ناشران عمومی نیز تعمیم داد.
ناشران عمومی در نمایشگاه کتاب تهران در سالنی ویژه مستقر می شوند و ترتیب قرارگیری غرفه ناشران بر اساس چینش الفبایی است. حال در چنین وضعیتی اگر مخاطبی به دنبال خرید رمان باشد ضمن سردرگمی میان تعداد زیادی از ناشران و با صرف وقت و انرژی دوچندان و ایجاد ازدحام مضاعف، در نهایت هم ممکن است موفق به خرید آنچه مدنظر دارد نشود.
ناشران عمومی گرچه نامشان عمومی است ولی در حوزه های تخصصی چون تاریخ، جغرافیا، فلسفه، دین و اندیشه، ادبیات (رمان، داستان و شعر)، هنر، روانشناسی و ... فعالیت می کنند که می توان با تخصصی دیدن آنها تقسیمبندی جدیدی برای غرفه بندی ناشران در نمایشگاهها به ویژه نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در نظر گرفت.
تغییر شیوه غرفه بندی ناشران از الفبایی به موضوعی ضرورتی است که شاید بارها از سوی اهالی نشر و کتاب به مسئولان نمایشگاه منتقل شده و حتی برخی از مسئولان مرتبط هم در تمام این سالها به اهمیت این امر اذعان داشته اند ولی به دلایلی که کاملا شفاف نشده است این امر هنوز محقق نشده و به نظر می رسد ضرورتی بر این امر هم احساس نمی شود.
نمایشگاه کتاب در زمانهایی چون روزهای پایانی هفته و همزمان با نزدیک شدن به پایان آن با چنان ازدحامی روبه رو می شود که می توان با جرات گفت امکان بررسی آثار ناشران در غرفه ها و حتی خرید از آنها فراهم نمی شود. مراجعه کنندگان ناگزیرند برای رسیدن به ناشر مورد نظرشان تمامی فضای نمایشگاه را در میان ازدحام و هوای نامناسب پشت سر بگذارند و هستند کسانی که به دلیل همین مشکل از آمدن به نمایشگاه صرفنظر می کنند.
در صورتی که سالنها و حتی راهروهای مجزایی برای ناشران عمومی با زیرشاخه های فعالیت تخصصی دیده شود بخش اعظمی از مراجعه کنندگان می توانند برای خرید کتابهای مدنظرشان به بخش مورد نظر رجوع کرده و در زمان کمتر به هدف خود برسند. آن تعداد از مخاطبانی که قصد دارند به همه غرفه ها و ناشران سر بزنند به انتخاب خود می توانند زمان و انرژی بیشتری برای گشت و گذار در نمایشگاه صرف کنند.
چینش موضوعی و تخصصی غرفه های ناشران در نمایشگاه فضای بهتر و حرفه ای تر برای ارائه و تبلیغ برنامه ها و کتابهای آنها را نیز فراهم می کند و همچنین این ناشران در صورت نزدیکتر بودن غرفه هایشانامکان تعامل بیشتر و حتی اجرای برنامه های فرهنگی مشترک را هم خواهند داشت و از سوی دیگر فروش آنها نیز بالاتر رفته و رونق نمایشگاه بیشتر خواهد شد.
یکی از ایرادهایی که کارشناسان و همچنین مراجعه کنندگان به نمایشگاه کتاب در شرایط فعلی می گیرند این است که مخاطب در آن دچار سردرگمی می شود که بخشی از این سردرگمی به دلیل پراکندگی ناشران در سالنی است که برای ناشران عمومی در نظر گرفته شده است که رفع این سردرگمی با موضوعی دیدن ناشران برطرف خواهد شد.
آنچه در این مختصر بدان اشاره شد مسئله ای ساده است که گره بزرگی در استفاده بهینه مخاطبان از نمایشگاه کتاب ایجاد کرده است و گله مندی از شلوغی بیهوده و سردرگمی ها و دست یافتن به هدف در سخت ترین شرایط و یا حتی نرسیدن به هدف ناشی از آن بارها و بارها گفته و شنیده شده است. پیشنهاد اولیه این مقال چینش موضوعی غرفه ناشران در سالنهای نمایشگاهی است که پس از اجرا و سنجش شرایط جدید می توان به ارتقا و بازنگری در ایده اولیه دست یازید.
نظر شما