مؤلفه‌های ضروری درتدوین الگوی بومی/ سه دهه تلاش برای اجرای احکام اسلام

حجت الاسلام رضا غلامی رئیس مرکز پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: الگوهای غربی توسعه بر اساس جهان بینی سکولار شکل گرفته اند و به طور طبیعی نمی توانند مبنایی برای توسعه و پیشرفت جامعه اسلامی به حساب آیند. از این گذشته، ما شاهد تجربه ناموفق الگوهای توسعه غربی به ویژه در عرصه های فرهنگی و اجتماعی هستیم و معقول نیست که راه تجربه شده مجددا از طرف ما طی شود.

وی افزود: باید توجه داشت که الگوهای توسعه از دو بخش عمومی و اختصاصی برخوردارند. در بخش عمومی، مشکل اساسی ابتنای الگوهای غربی بر تئوری هایی است که بر یافته های پوزیتیویستی استوارند و اساسا به آموزه های دینی وقعی نمی نهند. در بخش اختصاصی، طبیعی است که هر کشوری مختصات ویژه خودش را دارد و نسخه سایر کشورها برای آن لزوما مفید نیست.

مؤلفه‌های ضروری در تدوین الگوی بومی

حجت الاسلام غلامی تأکید کرد: از جمله مختصاتی که باید در تدوین یک الگوی بومی مورد توجه قرار گیرد جغرافیا، ترکیب جمعیتی، پتانسیل ها و منابع اقتصادی، سنت ها و غیره است که ما در الگوی خودمان تحت عنوان اقتضائات ایرانی الگو، از آن یاد می کنیم.

رئیس مرکز پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی با اشاره به این که قدم اول در جهت دستیابی به الگو، یافتن تئوری حاکم است گفت:  تمامی مدلهای توسعه از بطن تئوری ها خارج می شوند. بعد از روشن شدن تئوری حاکم، باید مدل سازی با روش های علمی انجام شود، در اینجا منظور از علم تنها علم تجربی نیست. بعد از اینکه مدل سازی صورت گرفت، باید بر مبنای آن برنامه های توسعه را از نو نوشت.

وی اضافه کرد: در مرحله تئوری پردازی و حتی مدل سازی، وظیفه اصلی متوجه مراکز علمی و تحقیقاتی، حوزوی و دانشگاهی است. در حال حاضر ما شاهد رویش های علمی فراوان در محیط های علمی کشور خصوصا حوزه های علمیه هستیم و امروز استعداد این کار به طور بالقوه و بالفعل در کشور وجود دارد. البته برخی اساسا به امکان تهیه الگوی اسلامی- ایرانی باور ندارند و دنباله روی از غرب را امری مسلم می دانند که طبیعی است از آنها نمی توان انتظار داشت در این کار مهم مشارکتی داشته باشند.

اجرای الگوی اسلامی؛ حساسترین مرحله

حجت الاسلام رضا غلامی در ادامه با بیان اینکه بعد از تولید مدل، تازه کار برنامه ریزی و اجرا آغاز می شود اظهار داشت: روشن است که مرحله برنامه ریزی و اجرا از همه مراحل سخت تر و پیچیده تر است. در این مرحله، مجلس و دولت نقش اساسی دارند و در این زمینه باید کشور از قدرت خطرپذیری کافی برخوردار باشد چراکه دستیابی به مدل اسلامی- ایرانی توسعه مستلزم تغییرات فراوان در سیستم ها و مکانیزم های اقتصادی، فرهنگی است.

طی سه دهه گذشته همه تلاشها معطوف به اجرای احکام اسلام بوده است

رئیس مرکز پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی گفت: در سه دهه گذشته تمام تلاش ها معطوف به اجرای احکام اسلام در عرصه های گوناگون بوده و سزاوار نیست بگوییم در گذشته ما در مسیر مورد نظر اسلام حرکت نمی کردیم و این حرکت در حال حاضر صورت می گیرد. هدایت و نظارت کلان ولی فقیه و رهبر معظم انقلاب همواره کشور را به سمت اهداف اسلامی سوق داده است. علاوه بر این، شورای نگهبان کوشش کرده است تا از تصویب لوایح و طرح های مغایر با احکام شرعی اسلام جلوگیری نماید. با این وجود، امروز این اراده قوی در بخش قابل توجهی از مسئولین کشور بوجود آمده تا با اتکاء به ظرفیت های علمی و مدیریتی بوجود آمده در دهه سوم انقلاب، در تمامی ابعاد و زوایای زندگی اجتماعی بالمعنی الاعم اسلام را به معنای دقیق پیاده کنند.

تقلید کوکورانه از غرب عامل بسیاری از مشکلات امروز است

وی یادآور شد: بیشتر مردم ما نیز مسلمان و متشرع هستند و در این سه دهه یکی از دغدغه های همیشگی آنها انطباق فعالیتهای اجتماعی خصوصا اقتصادی با شرع مقدس اسلام بوده است. برخی در سالهای گذشته این طور القاء کرده اند که تبعیت از شریعت اسلامی مانع از توسعه و پیشرفت مادی است! این افراد یا با اسلام آشنایی درستی ندارند یا به آن ایمان ندارند. باید توجه داشت، هرگاه ما موفق شدیم اسلام را به نحو صحیح پیاده کنیم، در کارمان موفق بوده ایم. امروز بسیاری از مشکلات ما به ویژه در حوزه اقتصاد، ناشی از تقلید کوکورانه از غرب است.  

عدالت؛ مهمترین مؤلفه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

حجت الاسلام غلامی مهمترین مؤلفه الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت را عدالت دانست و تأکید کرد: اصولا عدالت رمز توسعه اسلامی است و همه چیز حول آن قرار دارد.

وی همچنین یکی دیگر از مؤلفه های این الگو را کارآمدی توصیف کرد و گفت: الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت یک الگوی انتزاعی نیست بلکه بر اساس قابلیتهایی که در مکانیزم های اسلامی نهفته است می تواند از کارایی ملموسی در ابعاد گوناگون زندگی فردی و اجتماعی برخوردار باشد.

رئیس مرکز پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی اظهار داشت: از جمله مهمترین مؤلفه الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، در هم تنیده بودن ابعاد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی با یکدیگر است. در توسعه مورد نظر اسلام ابعاد مختلف توسعه در عرض هم و فراتر از آن، در درون هم قرار دارند نه در طول و منفصل از هم.

همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت  2 خرداد ماه از سوی از سوی مرکز پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی ( صدرا) با مشارکت جمع کثیری از سازمانها و مراکز دولتی و غیر دولتی از جمله نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی برگزار می شود.