شهرام اقبال زاده درباره اظهارات محمدتقی حق‌بین مسئول اجرایی بخش ناشران کودک و نوجوان نمایشگاه کتاب تهران که از کاهش 2 میلیارد تومانی فروش کتابهای این بخش خبر داده بود، گفت: امسال من 6 روز در نمایشگاه کتاب حاضر شدم و بیشتر وقتم را در غرفه‌های کودک و نوجوان گذراندم و از خیلی از غرفه‌داران درباره فروش کتابهایشان سوال کردم که به جز یک ناشر بزرگ دیگر ناشران به افت فروش اذعان داشتند.
وی ادامه داد: بیشتر ناشران کودک و نوجوان به مکان چادرهایی که به عنوان سالن برایشان در نظر گرفته شده بود، معترض بودند و تنها اتفاق مثبت این بود که به دلیل بازتر بودن فضا نسبت به سال گذشته ازدحام کمتر بود.
این نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک بیان کرد: مساله فروش در نمایشگاه کتاب تهران موسمی و موجی است و عده زیادی که به نمایشگاه می‌آیند و قدم می‌زنند و اگر کتاب خوبی ببینند می‌خرند که امسال به دو دلیل این اتفاق مانند سالهای گذشته نیفتاد.
اقبال‌زاده ادامه داد: دلیل اول به مسایل فیزیکی و جای غرفه‌ها و سالنهای چادری ناشران کودک ارتباط داشت؛ امسال وقتی از مراجعه کنندگان از ضلع شمالی وارد مصلی می‌شدند ابتدا با سالنهای ناشران آموزشی روبه رو می‌شدند و در آن منطقه جیب‌ها خالی می‌شد و وقتی به سالنهای ناشران کودک می‌رسیدند، پول برای خرید کمتر بود!
دبیر انجمن نویسندگان کودک و نوجوان تاکید کرد: به جز عده‌ای که به طور مشخص و هدفمند دنبال کتابهایی خاص بودند و می‌دیدم مراجعه کنندگانی را که با فهرستی از کتابهای مد نظرشان آمده‌اند، دیگران به طور اتفاقی و در بازدید از غرفه‌ها اگر کتابی جلب توجهشان را می‌کرد، خرید می‌کردند که در خرید این افراد نکته‌ای که در بالا اشاره کردم دخیل بود.
وی آن تعداد از افرادی را که به طور هدفمند دنبال خرید کتابهای مدنظرشان هستند، اندک‌شمار دانست و گفت: این افراد تنها 5 درصد خریداران و نه حتی مراجعه کنندگان هستند گرچه آماری که می‌گویم گمانه زنی است ولی آنچه مسلم است ازدحام زیاد و خرید در این بخش کم بود و من با صحبتهای آقای حق‌بین موافقم.
شهرام اقبال‌زاده اضافه کرد: کاهش دو میلیارد تومانی که آقای حق‌بین بدان اشاره کرده است بدون در نظر گرفتن تورم و گران شدن قیمت کتابها و تقریبا به صورت قدر مطلق است و شرایطی را در نظر می‌گیرد که در آن تغییرات از سال گذشته تا امسال صفر باشد که اگر با درصد تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی، افزایش قیمت کتابها و تنوع عناوین آنها بخواهیم مساله را بررسی کنیم این رقم بالاتر خواهد بود.
دبیر انجمن نویسندگان کودک و نوجوان افزود: ورای مسایل فیزیکی که مشخصا در نمایشگاه با آن روبه رو بودیم فاکتور دیگر که بارها گفته‌ایم این است که کتاب و کتابخوانی جزو نیازهای فرهنگی جامعه نیست که این امر هم برمی‌گردد به ساختار فرهنگی - تاریخی و عقب ماندگیهایی که هنوز جبران نشده است. متاسفانه فاصله بین شعار و عمل زیاد است و همچنان در جامعه الگوهای مادی و رقابت بر سر مادیات حکمفرماست.
اقبال زاده با اشاره به اینکه اقشار فرهنگی درآمد کمی دارند توضیح داد: گروه مرجع در جامعه پولدارها هستند و قشری که به دنبال مسائل فرهنگی است درآمدش در حدی است که چرخ زندگیش بچرخد و در چنین وضعیتی چگونه می‌تواند نیازهای فرهنگی خود و خانواده‌اش را در رقابت نابرابر با الگوهای مادی نهادینه شده در جامعه برآورده کند. همچنین مساله حذف یارانه‌ها در خانواده‌ها نگرانی‌های را ایجاد کرده و مردم ترجیح می‌دهند درآمدشان را برای امور روزمره زندگی نگه دارند و در این شرایط باز هم دورنما برای کتاب به طور عام و برای کتاب کودک به طور خاص بدتر می‌شود.
این نویسنده بیان کرد: هرگاه شور و امید در جامعه بیشتر شده شمارگان روزنامه‌ها و کتابها بالا رفته است. در نمایشگاه امسال آنچه من دیدم این بود که بیشترین اقبال به کتابهایی بود که عمق کمی داشت و کتابهای عمیق مانند کتابهای فلسفه و جامعه‌شناسی همچنان مخاطب خاص و کمی داشت.
وی اضافه کرد: درباره کتابهای کودک و نوجوان گروه خریدار، خانواده‌ها هستند و تا زمانیکه خرید کتابها برای خودشان نهادینه نشود برای فرزندانشان هم کتاب نمی‌خرند. در همین نمایشگاه هم می‌توان گفت 70 درصد خانواده کتابهایی را برای فرزندانشان خریداری می‌کردند که پر زرق و برق ولی توخالی بودند.
اقبال زاده درباره نقش ناشران در دامن زدن به چنین مشکلی اینگونه گفت: برخی از ناشران که فقط به بازگشت پول فکر می‌کنند در سوخت سرمایه، انحراف فکری، از بین بردن منابع مالی و ... تاثیر بسزایی دارند. در این میان دو گلوگاه استراتژیک چون سازمان صدا و سیما و آموزش و پرورش نقش خود را به درستی انجام نمی‌دهند.
دبیر انجمن نویسندگان کودک و نوجوان تاکید کرد: این دو نهاد کمترین بها را به کتاب به ویژه کتاب کودک و نوجوان می‌دهند. در صدا و سیما هزینه تبلیغات آنقدر بالا است که مساله تبلیغ کتاب ناممکن شده است و در برنامه سازی هم کار زیادی انجام نمی‌شود. در آموزش و پرورش هم فقط کتابهای درسی مورد توجه هستند و نبود کتابخانه های فعال و به روز و کتابدارهای آگاه نیز مشکل مضاعف است.
وی افزود: این مسائل در کنار مشکل فیزیکی نمایشگاه دست به دست هم می‌دهد تا افت فروش کتابهای کودک و نوجوان را در نمایشگاه شاهد باشیم. ما به عنوان انجمن نویسندگان کودک و نوجوان امسال در نمایشگاه شرکت نکردیم و دلیل آن هم این بود که با ادبیات کودک به عنوان شهروند درجه دو برخورد می‌شود به طور نمونه می‌توان سرایی که به ادبیات کودک اختصاص یافته بود با ادبیات بزرگسال مقایسه کرد.
اقبال زاده در پایان گفت: کودک و حقوق وی در همه ارکان باید از لحاظ مادی و معنوی جایگاه خود را پیدا کند و در این صورت است که این سیر نزولی فروش کتاب کودک متوقف خواهد شد.
نظر شما