به گزارش خبرنگار مهر، پنجمین نشست از سلسله درسگفتارهایی در فلسفه دین، صبح امروز چهارشنبه 29 اردیبهشت با عنوان"الهیات و مسئله شر" در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
دکتر غلامحسین خدری در این نشست با موضوع" شرور از منظر ملاصدراگ به سخنرانی پرداخت و گفت: مسئله شر با چهار اصل توحید، عدل الهی، حکمت الهی و نظام احسن خداوند در تعارض است و سخن اصلی این است که چرا در عالم شری وجود دارد؟
وی مسئله شرور را جدی‌ترین نقد عقلانی بر باور به خدا یا مطلق بودن صفات کمالی خداند عنوان کرد و افزود: تنوع سؤالات درباره شر باعث شده کمتر متفکر، متکلم، فیلسوفی در شرق و غرب بدان نپرداخته باشد و حکیم ملاصدرا به مسئله شر نگاهی کاملاً فلسفی داشته و موضوع را در امور عامه و مقدم بر الهیات بالمعنی الاخص در آثار مختلف خود تبیین کرده است.
وی با طرح سؤالاتی در باب وجود شر در عالم تأکید کرد: از نظر ملاصدرا شرور لازمه عناصر عالم مادی است و نفی اموری چون کژیها، کاستیها، بلایا و... مستلزم نفی عالم مادی است که این خود، شری به مراتب مطلق و بزرگتر است.
دکتر خدری به نظر ملاصدرا در باب خیر اشاره کرد و افزود: در نظر ملاصدرا خیز آن چیزی است که مشتاق الیه است و شر امری است که معرض عنه است؛ بدین معنی که خیر مساق وجود، و شر روی دیگر عدم است.
وی تأ کید کرد: در نگاه ملاصدرا برای شر دو معنی لحاظ می شود یکی فقدان ذات(لیس تامه) و دیگری خلا کمالی از کمالات هستی(لیس ناقصه) و بنابراین شرور در دو معنا عدم خالص است؛ لذا شر نیاز به خاق ندارد و بدینشان شبهه ثنویت با این ترفند رفع می گردد.
وی به اقسام سه گانه شرور اخلاقی، طبیعی و متافیزیکی به لحاظ مصداقی اشاره کرد و گفت: دو نظریه اساسی در مورد شر وجود دارد یکی" نیست انگاری شر" در نظر افلاطون و دیگری نظریه منسوب به ارسطو به نام" تقسیم گرایانه" که ملاصدرا به شهادت کتاب" شرح اصول کافی"و کتاب" الاعقل و جهل" قائل به وجود برای شرور ادراکی(عاطفی) می گردد و آنگاه با ارائه نظریه "تقسیم گرایانه" اولا خاستگاه این شرور را در عالم ماده و عناصر می داند که عالم تضاد و تزاحم و قوه و فعل است و ثانیا همین وجود عالم عناصر (طبیعت) که خیر بسیار همراه با شر قلیل است، از مبدأ اعلی لازم و واجب و ترک آن را غیر جایز می خواند.
دکتر خدری در پایان تأکید کرد: ملاصدرا بر این باور است که عالم طبیعت در قوس نزول، انزل مراتب عالم وجود است پس بیشترین محدودیت را داراست و این نه از فاعلیت فاعل که از نقص قابل است که زمینه ظهور شرور را فراهم می آورد.
نظر شما