به گزارش خبرنگار مهر، پنجمین نشست از سلسله درسگفتارهایی در فلسفه دین، صبح امروز چهارشنبه 29 اردیبهشت با عنوان"الهیات و مسئله شر" در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
حسن احمدی زاده در این نشست با موضوع " شر در سنت پویشی" به سخنرانی پرداخت و گفت: الهام بخش الهیات پویشی "وایتهد" فیلسوف و ریاضیدان معاصر است که مسئله شر را شاگردان او معروف به مکتب شیکاگو مطرح کردند.
وی با اشاره به اصول تفکر وایتهد تأکید کرد: در نظر وایتهد جهان در حالت سیروریت و پویش قرار دارد و معتقد است که جهان از قالبهای در هم تنیده و وابسته به یکدیگر تشکیل شده و اجزای جهان زمانبند و ادغام شده در کل هستند.
حسن زاده به بحث مفهوم خدا در سنت پویشی اشاره کرد و افزود: در نظر وایتهد مفهوم خدا اصل تحدید(محدودسازی) است و اگر خدا چنین نقشی دارد باید خودش یک وجود واقعی باشد و هر توصیفی که درباره موجودات واقعی گفته می‌شود در مورد او نیز بیان شود. مثل زمانبدند، داشتن غایت، بسط پیدا کردن و... که لازمه پویش است که در تمام واقعیت رخ می‌دهد.
وی با بیان اینکه در نظر وایتهد خداوند دارای طبیعتی دو مرتبه‌ای است، تأکید کرد: طبیعت اولیه یعنی خدا با این طبیعت همه امکانات را درک می‌کند و زمینه تحقق امکانات خاص را برای موجودات و فعلیت و کمال آنها فراهم می‌کند و خداوند در طبیعت ثانویه با واقعیت فیزیکی و موجودات جهان مادی پیوند پیدا می‌کند و در جریان پویشی که در کل هستی رخ می دهد قرار می‌گیرد.
این پژوهشگر فلسفی به رد سه تصور از خداوند در نظر پویشیها اشاره کرد و افزود: پویشیها با تصور اینکه خدا به مثابه قانون‌گذاری که قوانین دلخواهانه‌ای وضع می‌کند و متخلفان را مجازات می‌کند و نیز با خدایی به مثابه موجودی مذکر و مطلق که تغییرناپذیر و انعطاف‌ناپذیر است و نیز با خدایی به مثابه قدرتی که همه اجزاء جهان را کنترل می‌کند مخالف هستند چراکه آن را با مبانی فلسفی خود در تضاد می‌دانند.
حسن زاده با اشاره به رویکرد متفاوت متفکران پویشی در مسئله شر تأکید کرد: همانطور که متکلمان سنتی خدا و کارهای او را خارج از قوانین منطقی نمی‌دانند سنت پویشی نیز خدا و کارهای او را خارج از قوانین طبیعی نمی‌داند.
وی در تبیین الهیات پویشی از قدرت خدا تصریح کرد: قدرت خدا صرفاً به معنای این است که او فراهم کننده امکانات برای تحقق کامل و فعلیت یافته و فضیلت مندی انسانهاست که "گریفین" یکی از این متفکرانی است که معتقد است خدا دارای قدرت برتر است و دارای کامل ترین درجه قدرتی است که یک موجود در جهان می تواند داشته باشد. او معتقد است که خدا فاقد بسیاری از کارکردهایی است که در الهیات سنتی بدان نسبت می دهند مثل پیش بینی آینده چراکه می‌گویند این قدرت نیست که خدا را شایسته پرستش می کند بلکه عشق و میل به اوست که مخلوقات را به سوی او می کشاند.
نظر شما