ایجاد ارتباط پایدار بین ناشران مهمترین هدف اجلاس ناشران جهان اسلام است

برگزاری اجلاس بین‌المللی ناشران جهان اسلام چه دستاوردهایی خواهد داشت؟

برگزاری اجلاس بین‌المللی ناشران جهان اسلام اقدام مبارکی است که می‌تواند زمینه‌های تعامل و تبادل تجربه را میان ناشران مسلمان جهان فراهم کند. امیدواریم در این اجلاس بتوانیم زمینه‌های شناخت بهتر بین ناشران داخل کشور با ناشران خارج از کشور را فراهم کنیم.

 

از  نظر شما مهمترین مسائلی که در این اجلاس مورد بررسی قرار می‌گیرد چیست؟

ما سعی می‌کنیم ظرفیت ناشران و قدرت نشر خودمان و همچنین میزان تولید و تنوع تولید کتابهای کشور را به ناشرین خارجی معرفی کنیم. همچنین در این اجلاس ما توانمندیها و ظرفیتهای ناشران خارجی را شناسایی می‌کنیم و نهایتاً یک پل ارتباطی بین ناشران داخل و خارج کشور ایجاد خواهیم کرد تا این ارتباط به منظور توسعه هر چه بیشتر معارف و محصولات علمی و فرهنگی خودمان به خارج از کشور مورد استفاده قرار گیرد. تعامل و همکاریهای مشترک بین ناشران مسلمان مهمترین موضوعی است که در این اجلاس بر روی آن تأکید خواهد شد.

 

وضعیت نشر و انتشارات در جهان اسلام چگونه است و کدام کشورها توفیق بیشتری در این زمینه داشته‌اند؟

بعضی از کشورها نسبتاً در رابطه با حوزه نشر فعالتر بوده‌اند؛ مثل لبنان و مصر ولی در سالهای اخیر واقعاً موضوع نشر کتاب با توجه به علائقی که مردم به مطالعه پیدا کرده‌اند، یک مقدار زیادی گسترده‌تر شده است.

کشورهایی مثل ترکیه و برخی کشورهای حوزه خلیج‌فارس به این مسئله بیشتر توجه کرده‌اند و پیشرفتهای خوبی هم داشته‌اند. ما عمدتاً به دنبال این هستیم که بتوانیم ناشران مسلمان در کشورهای مختلف را شناسایی کنیم و با آنها مرتبط شویم. قطعاً کشورهای عرب‌زبان با کشورهای اردو زبان و ترک‌زبان تفاوتهایی دارند که حضور ناشران مسلمان با زبانهای مختلف در کلیه این مناطق اهمیت دارد. منطقه آسیای میانه، قفقاز، منطقه خلیج‌فارس، خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای جنوب شرقی و... هر کدام مختصاتی دارند و خصوصیاتی در هر منطقه وجود دارد که ایجاب می‌کند ناشران مسلمان به صورت متنوع ارتباط خودشان را با ناشران حاضر در آن مناطق گسترش دهند.

 

از نظر شما راههای افزایش تعامل بین ناشران جهان اسلام چیست و با چه روشهایی می‌توانیم تعامل بین ناشران جهان اسلام را گسترش دهیم؟

در وهله اول، ایجاد شناخت بین ناشران باید صورت بگیرد و ناشران جهان اسلام در ابتدا باید شناخت خوبی نسبت به هم پیدا کنند. ما در جمهوری اسلامی ایران در دولت و مراکز رسمی کشور سعی می‌کنیم زمینه‌های ایجاد این شناخت را فراهم کنیم. بعد از شناخت، ایجاد ارتباط اهمیت دارد. باید زمینه‌های ایجاد ارتباط هم فراهم شود؛ چه به لحاظ تسهیلات قانونی و چه به لحاظ امکان تردد و مبادلات کتاب و محصولات نشر.

یکی از موضوعات نشستهای تخصصی این اجلاس بحث ترجمه قرآن کریم به زبانهای گوناگون در دنیاست. ارزیابی شما از وضعیت فعلی این نوع ترجمه‌ها چیست؟

این مبحث بسیار مهمی است و توضیح زیادی نیاز دارد. موضوع ترجمه قرآن برای ما در جمهوری اسلامی ایران بسیار مهم است. یکی این که در جمهوری اسلامی ایران مبنای تفکر، حرکت و کارهای ما براساس آموزه‌های قرآنی و ارزشهای قرآنی است، لذا طبیعی است که فعالیتهای خودمان را روی قرآن متمرکز کنیم. یکی از زمینه‌هایی که می‌توانیم ارزشهای قرآنی را چه در داخل و چه در دنیا معرفی کنیم این است که بتوانیم تفاسیری از قرآن و ترجمه‌های صحیح قرآن را که در دست داریم به زبانهای دیگر ترجمه و منتشر کنیم که علاقه‌مندان در کشورهای دیگر با نگاه و دیدگاه اندیشمندان و علمای جمهوری اسلامی ایران نسبت به قرآن و تفاسیر و برداشتهای قرآن آشنا شوند. به طور کلی ترجمه قرآن یا تفاسیر قرآن به جهت حساسیتهای بسیار بالای این تفاسیر، بسیار کار پیچیده‌ای است.

برای رسیدن به یک الگوی مناسب و استاندارد در زمینه ترجمه قرآن چه کار باید کرد؟

ما تجربه کرده‌ایم که ترجمه قرآن به وسیله یک نفر ممکن نیست و کار بسیار سختی است و حتماً باید گروهی از متخصصان که در رشته‌های مختلف تخصص دارند، امر ترجمه و تفاسیر قرآن را برعهده بگیرند؛ تخصصهایی مثل شناخت دقیق زبان عربی، زبان مورد نظر برای ترجمه، مفاهیم و تفاسیر قرآنی، شأن نزول آیات، قواعد دستوری قرآن و سایر موارد که نیاز به متخصصین خاصی دارد. این گروه باید مجموعاً امر ترجمه را برعهده بگیرند تا از خطا مصون باشند و فعالیتشان قابل عرضه شوند. در جمهوری اسلامی ایران این کار شروع شده و اقدامات خوبی صورت گرفته است اما هنوز مسیر طولانی پیش روی ما قرار دارد. زبانهای زیادی وجود دارد که باید قرآن به آن زبانها ترجمه شود.

در سطح جهان اسلام هم در این خصوص کاری انجام شده است؟

کشورهایی این کار را کرده‌اند که البته نقدهایی هم نسبت به ترجمه آنها وجود دارد. برخی کشورهای عرب‌زبان به خاطر این که به‌طور عمیق وارد این کار نشدند، یک سری نقدهایی به آنها وارد است.به هر حال مترجمین هر کدام از دیدگاه خودشان برخی برداشتها را ترجمه کرده‌اند؛ چرا که عین آیه قرآن قابل ترجمه نیست. حتی ترجمه‌های فارسی هم با یکدیگر تفاوتهایی دارند. به همین خاطر من معتقدم که باید ترجمه تفسیر آیات را داشته باشیم تا از خطا دور باشد.

 

اجلاس بین‌المللی ناشران جهان اسلام فردا 30 خرداد و همچنین31 خردادماه در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار می‌شود.