مایکل جوزف شاپیرو از نظریهپردازان پسارفتارگرا است که سهم بسزایی در پیشبرد و گسترش نظریههای روابط بینالملل و نظریه انتقادی داشته است. او نیز به مانند نظریهپردازان پسارفتارگرا، واقعیت را امری اجتماعی میداند.
شاپیرو معتقد است واقعیت اجتماعی و سیاست جهانی همچون متنی است که به دست ما نوشته میشود. ولی این متن محصول آگاهی بی واسطه نیست، بلکه محصول متون گوناگونی است که به واقعیت شکل میدهد و ما آنها را از محیط فرهنگی و زبانی خود به ارث میبریم. جهان مأنوس ما دائماً به وسیله رویههای زبانی تفسیر و بازتولید میشود.
واقعیت کشف نمیشود بلکه ساخته میشود
واقعیتهای جهانی از پیش داده شده نیستند که توسط ما کشف شوند بلکه این ما هستیم که معنا و ارزش را به آن تحمیل میکنیم.
علت این است که جهان مأنوس خود را نمیتوانیم از "رویههای" تفسیری و بازنمایندهای که آن را برمیسازند جدا کنیم. در حقیقت تأکید شاپیرو بر برساختگی جهان و مفاهیم آن به دست کارگزار انسانی است.
شاپیرو تلقی از یک متن و برای نمونه متن "روابط بینالملل" به عنوان متن را مستلزم آن میداند که شیوه نگارش یا نمایش و بازنمایی آن، یعنی متون تاریخی شکل دهنده به تفاسیر پدیدآورنده آن، را بشناسیم.
بر خلاف برخی اندیشمندان سیاسی که به توزیع عناصری توجه دارند که معنادار و ارزشمند تلقی میشوند، ما بر نحوه شکلگیری حدود معنا و ارزش تکیه میکنیم.
مفاهیم نباید مورد بحث قرار گیرند بلکه باید تبارشناسی شوند
در اندیشه شاپیرو "مفاهیم" به جای آنکه مورد بحث قرار گیرند مورد تبارشناسی قرار میگیرند و این تبارشناسی مفاهیم است که مورد بررسی قرار میگیرد.
به عبارت دیگر به جای بحث درباره مفاهیم، کوشش میشود تا نشان داده شود اصلاً خود این مفاهیم چگونه به رویههای گفتاری و نوشتاری ما راه یافتهاند.
رویههای برسازنده هویت باید شناسایی شوند
در اینجا با رویههای بازنمایی یا تفسیری سروکار داریم که اصلاً به هویت اشخاص و اشیاء شکل میبخشند. تبارشناسی، آنچه را که طبیعی و ابدی به نظر میرسد به متن تبدیل میکند، یعنی به چیزی که محصول تاریخی نوعی رمزنویسی شناختی است که عمیقاً با تحولات تاریخی دیگر در آمیخته است.
بنابراین شاپیرو با آگاهی از پیوند بنیادی معنا و ارزش با رویههای بازنمایی و نوشتاری، در پی زیر سؤال بردن شیوههای بازنمایی رایج است که باعث پذیرش بی چون و چرای مقولههایی میشوند که دنیای سیاسی و اجتماعی را بر میسازند.
........................
یادداشتها
1-شاپیرو نظریهپرداز علوم سیاسی و روابط بینالملل و استاد علوم سیاسی در دانشگاه هاوایی است. نظریه اخلاقی و سیاسی، زبان و فهم سیاسی: سیاست و رویههای گفتمانی، زبان و سیاست، روابط بینامتنی: قرائت پست مدرن از جهان سیاست و خوانش سیاست پست مدرن از جمله آثار او به شمار میروند. برای مطالعه بیشتر بنگرید به: http://en.wikipedia.org/wiki/Michael_J._Shapiro
2- برای مطالعه درباره آراء و اندیشههای شاپیرو بنگرید به کتاب: وحید بزرگی، دیدگاههای جدید در روابط بینالملل، تهران: نشر نی، 1382.
نظر شما