تاریخ ادبیات فارسی را می‌توان به قبل و بعد از سعدی تقسیم کرد

کمالی سروستانی اضافه کرد: این کتاب به زودی در جهان ایرانی و نیز اروپای قرن هفدهم جایگاه ویژه‌ای یافت و ترجمه‌های فراوانی از آن به زبان‌های مختلف منتشر شد. گلستان به کتاب آموزشی مکتب خانه‌های ایران تبدیل شد و سالها در کنار قرآن کریم در مکتب خانه‌ها تدریس می‌شد و الگوی بسیاری از شاعران و نویسندگان پس از سعدی از قرن هشتم تا دوران معاصر شد.

 

وی افزود: بررسی تحولات سده اخیر ایران و قرن بیستم میلادی نشان می‌دهد که این قرن در نگاه برخی از روشنفکران و تجدد‌خواهانی چون میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا آقاخان کرمانی، احمد کسروی، نیما یوشیج، احمد شاملو و... با مهری به سعدی و به باوری سعدی ستیزی آغاز شد. اگرچه در سالهای پایان سده چهاردهم و قرن بیستم سعدی‌گرایی در میان روشنفکران، اندیشمندان، شاعران، نویسندگان و علمای ایرانی رونق گرفت و صاحبان آثار با نحله های گوناگون اندیشه به بازخوانی و کشف مجدد درونمایه‌ها و آرایه‌های ادبی سعدی پرداختند.

 

مدیر مرکز سعدی شناسی اضافه کرد: هوشنگ گلشیری، ضیاء موحد، عباس میلانی، آیت‌الله حائری، ابراهیم دینانی، اصغر دادبه، همایون کاتوزیان، محمود عبادیان، کامیار عابدی و... تنها برخی از نویسندگان و اندیشمندانی هستند که برخلاف نسل اول تجددخواه ایران که مقهور و ذوق‌زده غرب بودند و برخی نیز مقهور نگاه چپ، در آن روزگار خردورزانه و منصفانه، به بازخوانی سعدی و آثار او پرداختند و نظریه‌های تحول خواهانه خود را در دوران معاصر این گونه جمع‌بندی کرده‌اند که "اگر از تجدد، تکرار طوطی ‌وار تجربه غرب را مراد نکنیم، آن‌گاه می‌بینیم که یکی از وجوه اصلی تجدد، نوزایاندن جنبه‌های بارور سنتی است" و افزوده‌اند که "تجدد ایران در گرو بازخوانی دقیق و نقادانه متونی چون گلستان است."

 

این سعدی ‌پژوه افزود: ما می‌توانیم مطالعات سعدی‌شناسی در سده اخیر را با توجه به مطالعات و پژوهش‌های انجام شده به چهار دوره تکوین (1320ـ1300)، تدوین (1350ـ1320)، تصحیح (1370ـ1350) و تکامل (1370 تاکنون) تقسیم کنیم.

 

سروستانی ضمن برشمردن ویژگی‌های هر دوره با توجه به شاخص‌هایی چون برگزاری جشن هفتصدمین سال گلستان و چاپ کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی و حبیب یغمایی و نیز چاپ گلستان و بوستان به تصحیح دکتر یوسفی و چاپ کتاب‌های ارزشمندی چون سعدی ضیاء موحد، نقش سعدی در تکوین غزل فارسی دکتر عبادیان، حکمت سعدی، سعدی‌ شاعر عشق، قلمرو سعدی، و نیز تاسیس مرکز سعدی‌شناسی و نام‌گذاری اول اردیبهشت ماه به نام یادروز سعدی، چاپ دفتر سیزدهم سعدی‌شناسی و... برگزاری درس گفتارهای سعدی در شهر کتاب را در سال 88 و 89 یکی از نقاط درخشان سعدی‌شناسی دانست.

 

وی ضمن بررسی کارنامه سعدی‌پژوهی در چهار دوره مطالعات سعدی‌شناسی و برشمردن داشته‌ها و بایسته‌ها نیز گفت: مرکز سعدی‌شناسی با همکاری سعدی ‌پژوهان و سعدی‌شناسان علاوه بر فعالیتهای عمومی در صدد تدوین و چاپ "دانشنامه سعدی"، "فرهنگ سعدی در برگیرنده واژگان، ترکیبات، اصطلاحات و آرایه‌های ادبی"، "دگرسانی‌های غزلیات سعدی"، چاپ کلیات سعدی و نیز چاپ مستقل آثار اوست.

 

مدیر مرکز سعدی شناسی افزود: براساس نامگذاری دهه سعدی‌شناسی، امسال "سال غزل" و سال 1390"سال قصیده، قطعات و مجالس سعدی" خواهد بود که این مرکز از هرگونه پایان‌نامه، مقاله و کتاب ارزشمند در این زمینه استقبال خواهد کرد.

 

به گزارش مهر، هوشنگ ‌رهنما در این نشست و در پایان درس گفتارهای سعدی گفت: مقایسه آماری میان کتاب‌های سعدی‌شناسی با شاعران دیگر، نشان می‌دهد که مجموعه پژوهش‌های ما درباره شعر سعدی، چنان اندک است که می‌توان همه آن‌ها را در فهرست کوتاهی گردآوری کرد.

 

وی که با موضوع "سهم سعدی در تکوین شعر غنایی فارسی" سخن می گفت به بررسی و تحلیل اشعار و آموزه‌های حکیمانه سعدی در بوستان و گلستان و تکوین شعر غنایی فارسی پرداخت.

 

رهنما در ادامه سخنانش افزود: از حدود 90 سال گذشته تا کنون، صدها مقاله و ده‌ها کتاب درباره سعدی نوشته شده و نویسندگان آنها به جنبه‌های مهم آثار و زندگی او پرداخته‌اند. هر کدام از آن نوشته‌ها، بر دانش ما درباره سعدی افزوده‌اند و این فرایند عالمانه، همچنان ادامه دارد.

 

مترجم کتاب "اسکات فیتزجرالد" اثر آرتور مایزنر گفت: شاعران را از قرن چهارم تاکنون، در دو گروه دسته‌بندی کرده‌اند، نخست شاعرانی که منحصر به یک زبان ادبی بوده‌اند و دوم شاعرانی که در دو موضع سروده و نوشته‌اند و آثار متنوعی دارند که از شاعران گروه اول فردوسی، نظامی و حافظ را می‌توان نام برد و از شاعران گروه دوم، ناصر خسرو، عطار، مولانا و خیام قابل ذکرند.

 

رهنما توضیح داد: شاعران گروه اول، در قلمرو نوع ادبی خود به جایگاه شایسته‌ای دست یافته‌اند و آثارشان مشهور و شناخته شده است اما شاعران گروه دوم، که سعدی را هم باید در میان آنها جای داد، در مسیر تحول فرهنگ ایرانی، تنها در یکی از حوزه‌هایی که آثارشان را خلق کرده‌اند، شناخته شده‌اند و آثار دیگرشان، ناشناخته مانده یا نادیده گرفته شده است.

 

به گزارش مهر، مجموعه درس گفتارهایی درباره سعدی به همت معاونت فرهنگی شهرکتاب مرکزی و همکاری مرکز سعدی شناسی از ادریبهشت 1388 به مدت 5/1 سال و در 60 جلسه برگزار و مورد توجه سعدی‌پژوهان و ادب‌دوستان قرار گرفت.