ناظمی: انتخاب گوینده با معیارهای حرفه‌ای انجام شود

مازیار ناظمی، گوینده خبر ورزشی در ارزیابی ادبیات گویندگان خبر رادیو و تلویزیون به خبرنگار مهر گفت: ادبیات گویندگان خبر بر اساس تعریف درست رسانه از مخاطبانش شکل می‌گیرد، مسلماً شیوه ادبیات گوینده در رادیو محلی با رادیوهای ملی و فراملی تفاوت دارد، چرا که مخاطبان آن نیز تفاوت می‌کنند. رادیو محلی مخاطب کمتری دارد، اما مخاطبان رسانه ملی گسترده‌تر است. بنابراین ادبیات گوینده خبر در رسانه ملی باید به زبان معیار جامعه باید نزدیک باشد. در رسانه فراملی هم دایره مخاطبان وسیع‌تر خواهد شد.

این گوینده خبر ورزشی خاطرنشان ساخت: بنابراین مخاطبان، سنگ بنای اصلی در هر رسانه در حوزه ادبیات هستند و بر آن اساس باید چیده‌مان انجام شود. البته رسانه باید تعریف درستی از مخاطب داشته باشد و بعد برنامه‌های خبری متنوع را تهیه و پخش کند. از سوی دیگر برخی اخبار در حوزه‌های مختلف ممکن است مخاطبان خاص داشته باشد و برای عموم مردم جالب نبوده، به همین دلیل زبان گویش باید تفاوت داشته باشد. مسلماً اگر این موضوعات حل شود، موفق خواهیم بود.

وی خاطر نشان ساخت: در همه جای دنیا در بخش خبر فقط گوینده مطرح نیست، بلکه یک گروه تحریریه که شامل دبیر تحریه، گوینده و ... است را شامل می‌شود. تمام اشکالات مربوط به گوینده نیست. او فقط ارائه دهنده کار است. هر چه گوینده موفق‌تر و با تجربه‌تر باشد، مسلماً از یک کار ضعیف می‌تواند یک کار متوسط ارائه دهد، اما گوینده‌ای که توانایی کمتری دارد از یک کار متوسط یک کار ضعیف ارائه می‌دهد. معتقدم بزرگترین مسئله این است که بدانیم مخاطب کیست؟ باید این مسئله را درست تعریف کنیم.

ناظمی یادآور شد: نباید شما فقط گوینده را مقصر بدانید، کار خبر گروهی است. گوینده فقط خبر تنظیم‌ شده را می‌خواند. از سوی دیگر نگارش یک خبر رادیویی و تلویزیونی با یک خبر مکتوب تفاوت دارد و باید افرادی که مسئول تنظیم کردن خبری برای رادیو و تلویزیون هستند، آموزش لازم را ببینند، چرا که برخی مواقع دوستانی که این مسئولیت را برعهده دارند در این‌باره توانایی لازم را ندارند و به جای اینکه یک خبر رادیویی یا تلویزیونی را تنظیم کنند آن را به شکل خبر مکتوب ویرایش می‌کنند. همانطور که می‌دانید نگارش این خبرها تفاوت زیادی وجود دارد و همین مسئله گوینده را با مشکلاتی رو به رو می‌کند.

این گوینده خبر ورزشی درباره اینکه بهتر نیست گوینده قبل از شروع بخش خبری خودش خبر را بخواند، توضیح داد: متاسفانه همه چیز در دقیقه 90 انجام می‌شود و فقط متن را به گوینده می‌دهند و می‌گویند ببین اگر غلط املایی دارد، بگیر. نباید به یک گوینده به عنوان یک غلط گیر نگاه کرد. گوینده بخشی از تحریریه است و باید در جریان تهیه خبر قرار بگیرد و تنها صدای خوب داشتن برای یک گوینده ملاک نیست. باید افرادی که مسئول انتخاب گویندگان و بخش تحریریه هستند، دقت کنند تا گزینه‌های درستی انتخاب شود.

وی ادامه داد: همانطور که گفتم به گوینده گفته می‌شود فقط غلط املایی را بگیرد و در بحث محتوا دخالتی ندارد. برخی مواقع دیده می‌شود گوینده‌ کلمه‌ای را اشتباه می‌گوید. البته ممکن است او تلفظ درست را از سردبیر پرسیده باشد، اما او هم تلفظ درست را نمی‌داند. ما با مخاطبان وسیعی رو به رو هستیم و نباید ضعف در بخش خبر داشته باشیم. تا زمانی که به گوینده به عنوان یک خبرخوان نگاه شود نمی‌توان مسائل را حل کرد.

ناظمی با اشاره به شبکه‌های مختلف دنیا گفت: در دنیا گوینده در بالاترین سطح تعلیم داده می‌شود، چرا که وقتی برای گوینده سرمایه‌گذاری شود بعد از مدتی همان گوینده منجر به افزایش اعتبار رسانه مربوطه می‌شود و مخاطبان به آن رسانه اعتماد می‌کنند. می‌خواهم برایتان مثالی بزنم. آقای حیاتی از گویندگان خیلی خوب خبر است و سال‌ها برای حرفه‌اش زحمت زیادی کشیده است، به همین دلیل همیشه برای مخاطب قابل اعتماد است. من وقتی با او خارج از بخش خبر هم صحبت می‌کند به دلیل اعتمادی که به او دارم همه حرف‌هایش را قبول می‌کنم، چرا که این اعتماد در ذهن ناخودآگاهم شکل گرفته است.

این گوینده خبر ورزشی درباره اینکه اما برخی کارشناسان معتقدند که گویندگان خبر شخصیت تلویزیونی ندارند، توضیح داد: بله، کاملاً حق دارند. باید برای گویندگان سرمایه‌گذاری کرد. مثلاً شبکه سه روی عادل فردوسی‌پور سرمایه‌گذاری کرد و حالا از تجربیات او به نحو مطلوبی استفاده می‌کند و همیشه برنامه‌های ورزشی او خیلی پربیننده‌ است و آگهی‌های زیادی در فواصل برنامه‌اش پخش می‌شود. وقتی مخاطب به گوینده اعتماد پیدا کند، مسلماً تحت تاثیر او قرار می‌گیرد.

وی در ارزیابی کار گویندگان جوان در حوزه خبر گفت: برخی گویندگان از مراکز می‌آیند. مسلماً سطح آموزش در مراکز با تهران تفاوت دارد. باید دوستانی که مسئولیت گزینش را بر عهده دارند در این باره دقت بیشتری کنند، چرا که مخاطب امروز خیلی باهوش است و اطلاعات زیادی دارد. از سوی دیگر دسترسی به اینترنت هم دارد. وقتی قرار است گوینده جوانی جایگزین گوینده قدیمی باشد باید ویژگی‌هایی داشته باشد تا بتواند کار متفاوتی ارائه دهد. باید گویندگان مناسب را شناسایی کنیم و از سوی دیگر باید مرتب تعریف جدید و درستی از مخاطبان داشته باشیم.

ناظمی خاطرنشان ساخت: مسلماً همه از اینکه تصویر یا صدایشان پخش می‌شود، لذت می‌برنند و برایشان دوست‌داشتنی است؛ اما باید دوستان جوان آموزش متناسب با زبان معیار جامعه را ببینند. علاوه بر آن باید مرتب کار خود را بازنگری کنیم تا اگر مشکلی داریم آن را برطرف کنیم. دوست واقعی آن است که اشکالات را به ما بگوید. نباید از ایرادهایی که به ما وارد است، ناراحت شویم. به یاد دارم دوستی از من ایراد گرفت که من برخی مواقع خبرها را شل می‌خوانم. من هم سعی کردم در کارم بازنگری داشته باشم.

این گوینده خبر درباره اشتباهات گویندگان خبر به ویژه در خواندن اسامی خارجی و عذرخواهی نکردن از مخاطبان توضیح داد: اخیراً هنرمندان در دیداری که با مقام معظم رهبری داشتند، ایشان عبارت زیبای حضرت امام (ره) را تاکید کردند که صدا و سیما همچون دانشگاه است. بنابراین در این دانشگاه خیلی اهمیت دارد که استاد چه کسی است؟ و دانشجویان چه توقعاتی دارند؟ ما نماینده مردم هستیم بنابراین باید اطلاع‌رسانی صحیح داشته باشیم. یک گوینده باید تسلط کاملی به ادبیات فارسی داشته باشد و تا حدودی هم به زبان عربی و انگلیسی اشراف داشته باشد تا اسامی را درست قرائت کند.

وی ادامه داد: به یاد دارم زمانی آقای سنماری در تحریریه بود. تلفن همراه او همیشه روشن بود که اگر بچه‌ها در تلفظ کلمه‌ای تردید دارند از او بپرسند، حتی دفترچه‌ای هم تهیه شده بود و تلفظ صحیح کلمات نوشته شده بود، اما نمی‌دانم چرا بعد پیگیری نشد. در ارتباط با ادبیات گویندگان خبر که فقط هم گویندگان مقصر نیستند باید فکر اساسی کنیم تا تحولاتی ایجاد شود.

ناظمی در ادامه افزود: باید گویندگان را بر اساس صداهایشان تقسیم‌بندی کرد. مثلاً یک صدا برای خبرهای صبحگاهی خوب است و یک صدا برای خبرهای شبانه. در واقع می‌توان گویندگان را بر اساس ماموریت‌های هر شبکه تقسیم‌بندی کرد، ولی گاهی اوقات یک شبکه گوینده ندارد بعد از گوینده یک شبکه دیگر می‌خواهند گوینده آن شبکه هم باشد. همانطور که تاکید کردم یک گوینده به تنهایی نمی‌تواند کاری کند و باید سیستم درست شود.

این گوینده خبر خاطرنشان ساخت: برخی مواقع گوینده جوان شش دانگ حواس‌اش به متن است تا تپق نزند، حتی خودش متوجه نمی‌شود که چه خبری خوانده  است. فقط می‌خواهد تصویرش خوب باشد. پیش آمده که من از گوینده‌ای که از استودیو خارج شده پرسیده‌ام که نتیجه بازی چه شده؟ اما او اظهار بی‌اطلاعی کرده است، به همین دلیل اشاره کردم که آموزش به روز برای گویندگان ضرورت دارد.

وی اشاره کرد: ما قبل از اینکه گوینده بخش‌های خبری زنده باشیم تا مدت‌ها گوینده بخش‌ خبرهای تولیدی بودیم، ولی الان گوینده جوان در ابتدای کارش به یک برنامه زنده فرستاده می‌شود. گرچه حضور در تلویزیون و رادیو منجر به شهرت سریع می‌شود، اما نباید احساس کنیم که دیگر به آموزش نیازی نداریم. باید پذیرفت که باید بخش‌هایی را در خبر اصلاح کنیم، چرا که در این صورت آسیب‌های جدی وارد می‌شود.