خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: انقلاب اسلامی ایران که کوشید الگویی جدید و تعریفی نو از مفاهیم مربوط به اداره حیات انسان، جامعه و توسعه را ارائه کند بیشک بر بسیاری از متفکران سیاسی و اجتماعی جهان معاصر تأثیرات بسیاری نهاده است. از تبعات این رخداد یکی در کانون بحث قرار گرفتن مبانی حقوقی - سیاسی اسلام و بویژه تشیع بود که نه تنها مورد توجه سیاستمداران قرار گرفت بلکه در مراکز علمی و دانشگاهی نیز موضوع بحث و تحقیق است.
کتاب "تأملی بر اندیشه حقوقی اسلام" در شش فصل تدوین شده است. در نخستین فصل با عنوان "اسلام و حکومتداری"، مؤلف میکوشد پیش از آنکه به بحث درباره اندیشه حقوقی اسلام بپردازد، از یک سو درباره رابطه سیاست، حکومت و حاکمیت با دین سخن بگوید و نحوه تعامل میان سیاست و دیانت را مشخص کند و از سوی دیگر نظریه جدایی و تفکیک دیانت از سیاست را ارزیابی و بررسی نماید.
وی در این فصل ابتدا به تعریف دین و تعیین حوزه تحت پوشش آن میپردازد و در ادامه، ضمن بحث درباره جایگاه امور دنیوی و اخروی در بینش اسلامی، به ارزیابی میزان صحت و سقم نظریه "سکولاریسم" مبادرت میورزد.
کرمی در فصل دوم از "سکولاریسم" بحث میکند و دلایل و انگیزههای بسط و ترویج سکولاریسم و رابطه اسلام با آن را بررسی میکند تا در فصل سوم به موضوع "اسلام، انسان، آزادی و عبودیت" بپردازد و معنای آزادی و اقسام آن (آزادی سیاسی و آزادی عقیده و فکر)، عبودیت و آزادی، شبهه تعارض دین با آزادی، حاکمیت دین و ارتباط آن با آزادی و الزامهای دینی و ارتباط آن با مقام انسانیت انسان را در این فصل طرح کند.
"اسلام و قانونگذاری" چهارمین فصل این کتاب است که در آن مفهوم قانون، هدف و ضرورت آن، تمایز قوانین حقوقی با قوانین اخلاقی، ملاک اعتبار قوانین، ماهیت قوانین حقوقی، ملاک مشروعیت قانون، ماهیت و ویژگیهای قانونگذاری در اسلام، عدم صلاحیت بشر برای قانونگذاری و صلاحیت انحصاری خداوند در وضع قوانین مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند.
کرمی در فصل پنجم با عنوان "ضرورت حکومت"، وجود نهادی به نام حکومت را که از توان کافی و قوه قهریه برخوردار باشد ضروری قلمداد میکند تا قانون بدون متولی نماند و تعطیل نشود. همچنین وجود چنین حکومتی سبب جلوگیری از تخلفات و توطئهها علیه امنیت و آسایش مردم خواهد شد. مؤلف در این فصل بر اساس عقل، آیات و روایات ضرورت وجود حکومت را بررسی میکند و در نهایت به بحث درباره حاکمیت در اسلام میپردازد.
در نهایت ششمین فصل از کتاب "تأملی بر اندیشه حقوقی اسلام" به موضوع "حکومت اسلامی در عصر غیبت" اختصاص دارد که مؤلف در آن پیشینه تاریخی، جایگاه بحث از ولایت فقیه و دلایل عقلی و نقلی مرتبط با آن، شرایط ولیفقیه و نسبت آن با مرجعیت و احزاب و حدود اختیارات ولایت فقیه را مورد بحث قرار داده است.
نظر شما