به گزارش خبرنگارهنري "مهر" ، دكترعطا الله كوپال ، دكتر محمد رضا خاكي ، محسن حسيني و حميد سمندريان از مهمانان وسخنرانان چهارمين نشست تخصصي تئاترفرهنگسراي ورزش( بهمن ) بودند.
شكر خدا گودرزي ، مسوول امور نمايشي فرهنگسراي بهمن و مجري اين برنامه درآغاز اين نشست طي مقدمه اي به معرفي برشت و شيوه آثار او پرداخت.
گودررزي در بخشي ازسخنان خود گفت: برخلاف تصور، آن چه برشت در آثارش بسيار بر آن تأكيد داشت مفرح بودن نمايش بود نه اجراي سرد ورسمي از يك تئاتر . اين كه عده اي لباس خاصي بپوشند و دور سكويي بچرخند به معناي اجراي سبك برشت نيست .
سپس دكتر كوپال، مدرس تئاتر ، درباره "اقتباس از آثار برشت"، با تأكيد ويژه بر اقتباس از"گاليله " شاهكار برشت ، سخنراني كرد.
كوپال درآغاز گفت: اگر امروز ما دراين مكان جمع شده ايم بيشتر به خاطر بزرگداشت استاد حميد سمندريان است تا سخن گفتن در باره آثار برشت.
وي با بيان اين كه اكنون سيصد و هفتاد سال است كه از رفتن گاليله به دادگاه و مجبور شدن او به توبه مي گذرد، افزود: در زماني كه نمايشنامه" گاليله " توسط برشت نوشته و اجرا شد بحث زيبا شناسي كارگرداني و بازيگري مانند امروز در تئاتر مطرح نبود و هنرمند همواره درگير خلاقيت بود . كانون تأكيد من برآثار برشت ، بازسازي حقيقت در آثار اوست. برشت اولين كسي نبود كه نمايشنامه، داستانهاي كلاسيك ،تاريخ و اساطير را بازسازي كرد اما او اولين فردي بود كه پاره اي ازنمايشنامه را به طور عملي مجزا كرد و دربين آنها آواز وقطعات روايي گذاشت. برشت در اقتباس از آثار سوفوكل ، شكسپير يا در نمايشنامه هاي بر گرفته اش از تاريخ مانند" ژاندارك " و "گاليله " يا آثاري كه بر اساس قصص و فولكلور ملل ديگر مانند چين ، خلاقيت زيادي از خود نشان مي دهد. خلاقيت برشت عبارت است ازدگرگون كردن ساختار اوليه اثر و اين همان كاري است كه شكسپير قبل از او با آثار تاريخي خود كرد. در واقع كار برشت بازآفريني خلاق از تاريخ و افسانه يا درامهاي پيش از خود است ودرهمين بازسازي خلاق از تاريخ ، افسانه و نمايشنامه هاي گذشته بود كه به سبك " اپيك " دست يافت. كلمه " اپيك " ا زكلمه يوناني به معناي روايت گرفته شده است ودردرام براي اولين بار توسط" پسكاتور" در آلمان مطرح شد و همزمان با او در فرانسه" آنتوان آرتور" آن رابه كاربرد. اما درامي كه برشت بر همين مبنا فرض كرد درامي است كه نه تنها تعريف مي شود بلكه درخلال آن مكث ايجاد مي شود و بازيگران از متن خارج مي شوند و به خواندن سرود و آواز مي پردازند و تماشاگر را از آن حال و هواي اوليه خود در مي آورند. وي در پايان سخنان خود با اشاره به اين كه ، گاليله يكي از بي نظير ترين اقتباسات برشت از تاريخ است، گفت: كارزيبايي كه برشت با اين اثركرده اين بوده كه گاليله را از مقام قهرماني پايين آورده و گفته اصلا قرار نيست دربرابر هر حقيقتي يك قهرمان وجود داشته باشد.
در ادامه جلسه محسن حسيني متخصص حركت در بازيگري ، استاد دانشگاه سوره و كارگردان نمايش هاي " عرفه " ، "گيل گمش " و " مده آ" درباره دراماتورژي برشت توضيح داد و دكتر محمد رضا خاكي به شرح شيوه بازيگري در آثار برشت پرداخت .
دكتر خاكي در بخشي از سخنانش گفت : توجه به ترجمه آثار برشت در دهه هاي 40 و 50 در ايران به دليل وضعيت وموقيت سياسي و اجتماعي آن دوران است كه شرايطش با اين آثار بسيار منطبق بود اماهنوز بسياري از كتاب هاي اين هنرمند كه دربرگيرنده نظريات علمي اوست ترجمه و چاپ نشده است.
در پايان جلسه حميد سمندريان كارگرداني كه طي تحصيل واقامتش در آلمان از نزديك با آثار وسبك اجرايي برشت آشنا شده واين اواخرنمايشنامه " گاليله "شاهكار اين نويسنده را براي اجرا در ايران آماده كرد، به بررسي آثار وسبك اجرايي برشت و تحليل قسمتهايي از نمايشنامه گاليله پرداخت.
سمندريان در بخشي از سخنان خود اظهار داشت: سبك فاصله گذاري يا بيگانه سازي يعني احساسي كه كليه عوامل نمايش مانند بازيگر، طراح ، كارگردان و نورپرداز در مجموع آنرا به روي صحنه بياورند و اين احساس را به شكلي نشان دهند كه تماشاگر با گريه بازيگر نگريد و يا با خنده او نخندد بلكه به تحليلي برسد و خودش نتيجه بگيرد كه حق با چه كسي است. در واقع بازيگر در آثار برشت بايد وانمود كند و تماشاگر قاضي باشد. برشت معتقداست انسان در جستجوي هنر نمايش اول درپي يافتن حقيقت زندگي است. برشت به توارث عقيده دارد اما اين توارث از نوع توارثي كه ايپسن در آثارش از آن مي گويد نيست.
وي افزود : برشت توانست احساس را از تئاتر دور كند اما در اجراي گاليله در آمريكا نتوانست به اصل خود به طور كامل وفادار بماند و در نهايت به شيوه استانيسلاوسكي ( تئاتر احساس گرا) تسليم شد .
سمندريان در پايان سخنان خود به تحليل نمايشنامه "گاليله " پرداخت وقدرت تحليل اين اثر را بسيار قوي برشمرد و گفت: برشت در حال تمرين اين نمايش مرد و درواقع با اين نمايش مرد، اما آن چه اورا از درون نابود كرد يأس بود .
در پايان جلسه گروه نمايش فرهنگسراي ورزش لوح يادبودي را به پاس زحمات فراوان استاد حميد سمندريان در تئاتر ايران به وي تقديم كرد. اهدا كننده اين لوح دكتر خاكي شاگرد قديم استاد سمندريان بود .
نظر شما