خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: فقه اجتهادی در حوزه استنباطی از اهمیت خاصی برخوردار است. چون بدون آن هیچ گاه فقیه نمیتواند شریعت را با رویدادهای متحول زمان و مکان که در تحول ویژگیهای موضوعات تأثیر دارند، هماهنگ کند.
مبانی و عناصر اصلی استنباط که نخستین آنها کتاب خدا و دومین آن سنت رسول خدا و اوصیای او و نیز برخی از مبانی دیگر است در کتاب "مصادر اجتهاد از منظر فقیهان" مورد بررسی قرار گرفتهاند؛ مبانی و عناصری که از نگاه شیعه و اهل سنت جنبه محوری در حوزه استنباط دارند.
مؤلف در آغاز کتاب و در پیشگفتار از انواع مصادر اجتهاد، اعتبار منابع اجتهاد، فرق میان قرآن و سنت رسول خدا در مقام استنباط، نیاز بیشتر مجتهد در مقام استنباط به سنت و راز جاودانگی شریعت در اجتهاد به طور کلی سخن گفته و سپس در ادامه هر یک از این موارد را مفصلاً مورد بحث قرار داده است.
آیتالله جناتی نخست منابع و مصادر قطعی در اجتهاد را که شامل کتاب خدا، سنت رسول او، اجماع و عقل میشود بررسی کرده و در ادامه منابع ظنی را طرح کرده است که عبارتند از قیاس، استحسان، مصالح مرسله، استصلاح، مذهب صحابی، سد ذرایع و فتح ذرایع، شریعت سلف، عرف و عادت، سیره عملی اهل مدینه، استدلال، استصحاب و برائت اصلیه.
مؤلف کتاب "مصادر اجتهاد از منظر فقیهان" همچنین در کتاب خود به مباحثی چون علل و عوامل گسترش مذاهب اسلامی، دلایل عدم هماهنگی فقه با رویدادها و تقریب بین مذاهب اسلامی توجه دارد.
به باور وی اجتهاد وسیلهای است که فقه را از رکود و توقف در برابر رویدادهای زمان حفظ و آن را با احتیاجات و نیازهای نوین زندگی بشری، هماهنگ میکند. جناتی تأکید میکند همانگونه که رویدادها و مظاهر نو به نوی زندگی استمرار دارد، باید اجتهاد هم بر اساس مبانی استنباط در مقام پاسخ به آنها استمرار داشته باشد.
نظر شما